THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

CH1. Hãy tìm trong các bài viết của mình hoặc bạn bè một số trường hợp diễn đạt ''giống văn nói" và đề xuất cách chỉnh sửa

Giải nhanh:

Đề xuất chỉnh sửa: đặt quá nhiều cảm xúc và ngôn ngữ sử dụng chưa biết chọn lọc.

CH2. Tìm trong văn bản Chí Phèo những đoạn có sự cộng hưởng giữa ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

Giải nhanh:

- "Hắn vừa đi vừa chửi … cũng không ai biết…"

- "Hắn về lớp này trông khác hẳn … trông gớm chết."

- "Họ bảo nhau … Ồ hắn kêu!"

- "Chỉ biết rằng thị … mang ra cho Chí Phèo."

- "Hắn tự hỏi rồi tự trả lời … chỉ gây kẻ thù"

CH3. Chọn một cảnh có hội thoại trong một bộ phim hoặc một chương trình trên truyền hình và nhận xét đặc điểm của ngôn ngữ nói được thể hiện trong cảnh này. Từ đó, hãy đánh giá hiệu quả trình bày, truyền đạt thông tin bằng lời nói ở ví dụ mà bạn đã chọn.

Giải nhanh:

- Bộ phim "Đừng làm mẹ cáu":

+ Ngôn ngữ nói được thể hiện bằng âm thanh, đây cũng là lời nói trong giao tiếp hằng ngày. 

+ Nhân vật giao tiếp trực tiếp, phản hồi tức khắc, có sự đổi vai. 

+ Có các phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, ánh mắt nét mặt, cử chỉ, điệu bộ…

- Đánh giá hiệu quả trình bày: Giúp cho người nghe dễ dàng nắm bắt thông tin, truyền đạt thông tin nhanh gọn.

CH4. Thể hiện nội dung của hội thoại được chọn ở bài tập 3 bằng ngôn ngữ viết và nhận xét sự khác biệt về phương tiện ngôn ngữ biểu đạt trong hai trường hợp.

Giải nhanh:

Người mẹ mệt mỏi tâm sự với đứa con:

- Mẹ thấy mẹ thất bại, mẹ chẳng làm gì nên hồn. Mẹ nuôi con cũng làm con bị bệnh. Mẹ thấy mẹ nghèo hèn nên ai cũng có quyền mắng mỏ, chà đạp mẹ. Mẹ không biết rằng mình phải làm gì nữa.

- Không biết cũng không sao, mẹ bảo con không ai biết mọi thứ trên đời rồi cơ mà! – Happy an ủi mẹ.

- Mẹ có nói gì nữa không?

- Mẹ bảo không biết thì cần phải học.

- Nhưng sao khóa học làm mẹ này mẹ học mãi chưa xong?

Nhận xét:

- Phương tiện ngôn ngữ nói: âm thanh. Phương tiện hỗ trợ: ngữ điệu, nét mặt ánh mắt, cử chỉ điệu bộ.

- Phương tiện ngôn ngữ viết: chữ viết. Phương tiện hỗ trợ dấu câu.

CH5. Phân tích những ưu thế và giới hạn của ngôn ngữ nói và ngôn ngữ viết.

Giải nhanh:

- Trong giao tiếp bằng ngôn ngữ, người nghe có thể phản hồi để người nói điều chỉnh, sửa đổi. Hoặc hai bên có thể trực tiếp giải quyết những thắc mắc để đi đến những thống nhất chung. 

- Tuy nhiên, do giao tiếp bằng ngôn ngữ nói diễn ra tức thời, mau lẹ nên các phương tiện ngôn ngữ thường không được lựa chọn, gọt giũa kĩ càng. 

- So với ngôn ngữ nói, ngôn ngữ viết được lựa chọn rất kĩ càng và chính xác. Trong khi đó, người đọc cũng có điều kiện đọc đi đọc lại, phân tích và nghiền ngẫm nội dung văn bản. 

- Tuy nhiên, để giao tiếp được bằng ngôn ngữ viết thì cả người viết và người đọc đều phải biết các kí hiệu chữ viết, các quy tắc chính tả, quy tắc tổ chức văn bản.