VĂN BẢN: CHỮ NGƯỜI TỬ TÙ

Câu 1: Theo bạn, viên quản ngục sẽ đối xử với Huấn Cao như thế nào? Chi tiết nào ở phần 1 có thể khiến bạn suy đoán như vậy?

Giải nhanh:

- Viên quản ngục sẽ đối xử với Huấn Cao kính trọng, khiêm nhường. 

- Chi tiết: ngục quan nghĩ ngợi về câu nói của thầy thơ lại, quản ngục cho rằng Huấn Cao đã chọn nhầm nghề, ông là một người biết kính mến khí phách, biết tiếc, biết trọng người tài, hẳn không phải là kẻ xấu hay vô tình nên viên quản ngục muốn biệt đãi ông Huấn Cao.

Câu 2: Huấn Cao đã tiếp nhận sự "biệt đãi" của quản ngục như thế nào?

Giải nhanh:

Ông Huấn Cao thản nhiên tiếp nhận sự "biệt đãi" của quản ngục, coi như đó là một việc vẫn làm trong cái hứng sinh bình lúc chưa bị giam cầm.

Câu 3: Nhân vật Huấn Cao khuyên quản ngục điều gì? Quản ngục có thái độ như thế nào trước lời khuyên đó?

Giải nhanh:

- Huấn Cao khuyên quản ngục nên thay chỗ ở vì chỗ này không phải là nơi để treo chữ. Quản ngục nên tìm về quê ở để thoát khỏi cái nghề này, khi ấy hẵng nghĩ đến việc chơi chữ. 

- Quản ngục rất cảm động.

Câu 4: Nội dung câu chuyện được kể có giống với suy đoán của bạn lúc mới đọc nhan đề tác phẩm hay không?

Giải nhanh:

Khá giống suy đoán của em lúc đọc nhanh đề tác phẩm.

Câu 1: Hãy xác định tình huống truyện trong Chữ người tử tù.

Giải nhanh:

Tình huống truyện xoay quanh cuộc gặp gỡ kì lạ, có phần éo le của Huấn Cao, người tử tù đang bị áp giải về kinh lĩnh án chém và viên quản ngục - người cai quản chốn ngục tù tối tăm nhưng lại là con người yêu và trân trọng cái đẹp:

Câu 2: Lời kể về nhân vật quản ngục (trong phần 1) là của ai? Lời kể ấy tác động đến cách nhìn của bạn về nhân vật này như thế nào?

Giải nhanh:

- Là lời của tác giả. 

- Có thể thấy viên quản ngục là một người tầm trung tuổi, tính cách dịu dàng, tâm điền tốt, thẳng thắn, biết quý trọng người ngay thẳng.

Câu 3: Sự kiện nào đã tạo bước chuyển trong thái độ của Huấn Cao với quản ngục? Sau sự kiện ấy, mối quan hệ của họ đã thay đổi như thế nào?

Giải nhanh:

- Khi ông nghe thầy thơ lại kể về nỗi lòng của viên quản ngục. Khi biết viên quản ngục là một người yêu chữ, biết trân trọng cái đẹp, ông Huấn Cao đã đồng ý cho viên quản ngục xin chữ vì cảm mến tấm lòng biệt nhỡn liên tài.

- Mối quan hệ giữa họ không còn là mối quan hệ giữa quản ngục -  tử tù mà đã chuyển thành một quan hệ tri âm, tri kỉ.

Câu 4: Nhân vật Huấn Cao được tác giả khắc họa qua những chi tiết tiêu biểu nào? Hãy dựa vào các chi tiết đó để khái quát đặc điểm tính cách Huấn Cao.

Giải nhanh:

- “Huấn Cao? Hay là cái người mà vùng tỉnh Sơn ta vẫn khen cái tài viết chữ rất nhanh và đẹp đó phải không?”

- “Chữ ông đẹp lắm, vuông lắm... Có được chữ ông Huấn mà treo là có một vật báu trên đời”

=> Là người tài hoa, nghệ sĩ – tài viết chữ đẹp

- Huấn Cao là một kẻ “chọc trời khuấy nước”, khiến bọn binh lính nơi ngục tù phải sợ “Xin thầy để tâm cho Hắn ngạo ngược và nguy hiểm nhất trong bọn"

- Trước cửa ngục tù, Huấn Cao không những không run sợ, lo lắng, sợ hãi mà ngược lại, tỏ rõ khí phách của mình qua hành động “dỗ gông”

- Trong ngục tù, Huấn Cao không những không sợ, không quy phục viên quan coi ngục mà còn ung dung nhận phần rượu thịt mà viên quan coi ngục mang cho, thậm chí, còn tỏ rõ thái độ của mình đối với viên quan coi ngục “Ngươi hỏi ta muốn gì? Ta chỉ muốn có một điều. Là nhà người đừng đặt chân vào đây.”

=> Là người có khí phách hiên ngang, bất khuất, cương trực, ngay thẳng

- Huấn Cao không bao giờ vì vàng bạc hay quyền lực mà cho chữ

- Cảm kích trước tấm lòng biệt nhỡn liên tài của viên quan coi ngục và quyết định cho ý chữ ở ngay chốn ngục tù 

- Huấn Cao không chấp nhận sự thiếu rạch ròi, sự lẫn lộn giữa cái tốt và cái xấu, giữa cái ác với cái thiện

=> Là người có thiên lương trong sáng, nhân cách cao đẹp.

Câu 5: Chỉ ra các yếu tố khiến cảnh cho chữ trở thành một cảnh tượng “xưa nay chưa từng có". Hãy phân tích ý nghĩa của cảnh tượng kì lạ đó.

Giải nhanh:

* Nhân vật:

- Bình thường, người cho chữ và người được cho chữ là những tri âm tri kỉ, ở họ luôn toát ra sự an nhiên, điềm tĩnh, ung dung của bậc túc nho.

- Ở đây, người cho chữ là 1 tử tù, người được cho chữ là quản ngục. Họ có vị trí đối nghịch trong xã hội. Hơn nữa, họ mới gặp nhau hơn nửa tháng. 

- Đặc biệt, cảnh cho chữ đã diễn ra một sự thay bậc đổi ngôi, khi người tù thì dù “cổ đeo gông, chân vướng xiềng” vẫn đứng thẳng người và đĩnh đạc, còn quản ngục “khúm núm” và nghẹn ngào. Trong quan hệ xã hội họ là kẻ thù nhưng trong bình diện nghệ thuật, họ lại là tri âm tri kỉ.

* Không gian:

- Thông thường, người ta viết chữ cho nhau ở nơi thư phòng sạch sẽ, không gian của học thuật.

- Ở đây, người ta viết chữ cho nhau trong “một buồng tối chật hẹp, ẩm ướt, tường đầy mạng nhện, đất bừa bãi phân chuột, phân gián”. Đây là không gian mà cái xấu, cái ác thống trị.

* Thời gian:

- Bình thường, người ta cho chữ khi thư nhàn, thong thả, trong ánh sáng của buổi mai ấm áp.

- Ở đây, người ta cho chữ vào ban đêm một cách vội vã, chạy đua với thời gian, gấp rút tránh những ánh mắt của bọn lính đến phiên canh buổi sáng và tránh cái công văn oan nghiệt giải người về kinh thụ án.

=> Trong nhà tù tăm tối, không phải cái ác, cái xấu đang thống trị mà chính cái đẹp, cái dũng, cái thiện, cái cao cả đang làm chủ. Với cảnh cho chữ này, cái nhà ngục tăm tối đã đổ sụp, chỉ có người nghệ sĩ tài hoa đang sáng tạo cái đẹp trước đôi mắt ngưỡng mộ sùng kính của những kẻ liên tài, tất cả đều thấm đẫm ánh sáng thuần khiết của cái đẹp, cái đẹp của thiên lương và khí phách. 

Câu 6: Theo bạn, tác giả đã gửi gắm những thông điệp gì qua câu chuyện xin chữ và cho chữ?

Giải nhanh:

- Cái đẹp có thể sinh ra, tỏa sáng giữa chốn hôi hám, nhơ bẩn nhưng cái đẹp không thể chung sống cùng cái xấu, cái ác.

- Con người xứng đáng được thưởng thức cái đẹp chỉ khi giữ được thiên lương.

- Cái đẹp có thể cảm hóa được con người.

Câu 7: Nêu và nhận xét về một điểm chung mà bạn nhận thấy giữa hai nhân vật Tử Văn (Chuyện chức Phán sự đền Tản Viên, Nguyễn Dữ) và Huấn Cao (Chữ người tử tù, Nguyễn Tuân)

Giải nhanh:

Họ đều là những người anh hùng trượng nghĩa, mang những vẻ đẹp phẩm chất đáng trân trọng.

- Tử Văn dám châm lửa đốt đền của tên tướng giặc trừ hại cho dân, dũng cảm đương đầu với cái ác để bảo vệ lẽ phải.

- Huấn Cao vì thấy dân chúng lầm than mà khởi nghĩa chống lại triều đình. Họ không vì quyền uy, tiền bạc mà bị mua chuộc, đánh mất đi chính mình.

Câu 1: Viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một yếu tố nghệ thuật đặc sắc trong truyện ngắn Chữ người tử tù.

Giải nhanh:

Nghệ thuật xây dựng hình tượng nhân vật:

Trong Chữ người tử tù, nhà văn Nguyễn Tuân đã rất thành công khi xây dựng hình tượng 2 nhân vật chính vừa đối lập lại vừa tương đồng: Huấn Cao - một kẻ tử tù, là đại diện cho tầng lớp bị trị và viên quản ngục đại diện cho tầng lớp cai trị. Sự đối lập giữa 2 nhân vật này còn được thể hiện ở mối quan hệ giữa người sáng tạo cái đẹp với người khát vọng cái đẹp, là người viết chữ đẹp và người muốn xin chữ. Tuy nhiên, ở hai nhân vật đều là những người biết quý trọng cái đẹp, khác với một số tác phẩm khác như tác phẩm “Chí Phèo” xây dựng hai nhân vật hoàn toàn đối lập như Chí Phèo với Bá Kiến. Đối với hình tượng Huấn Cao, Nguyễn Tuân đã sử dụng bút pháp lãng mạn, lí tưởng hóa, dựa vào nguyên mẫu là Chu thần Cao Bá Quát để khắc họa nên một nhân vật có vẻ đẹp toàn diện: vẻ đẹp của tài năng - tâm hồn - khí phách. Qua cách xây dựng đó, tác giả đã làm nổi bật  một người có nhân cách đẹp dù người đó bị quy tội phản nghịch triều đình. Vẻ đẹp của Huấn Cao hiện lên lồng lộng giữa chốn ngục tù tăm tối. Hình tượng đó như ngầm khẳng định sự lấn át của cái đẹp, ánh sáng và cái thiện trước cái xấu, bóng tối và tội ác.