BÀI 5. KHÍ HẬU VIỆT NAM

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Việt Nam có đặc điểm khí hậu khác biệt so với nhiều nước có cùng vĩ độ. Đây là nhân tố tự nhiên quan trọng có ảnh hưởng đến các thành phần tự nhiên khác, các ngành sản xuất và đời sống con người. Vậy khí hậu nước ta có nhữung đặc điểm nổi bật nào? Khí hậu phân hóa ra sao và ảnh hưởng như thế  nào tới các hoạt động kinh tế? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong bài học này nhé!

Giải nhanh:

- Khí hậu Việt Nam: Tính chất nhiệt đới; Tính chất ẩm; Tính chất gió mùa

- Khí hậu phân hóa theo độ cao, từ bắc xuống nam và từ tây sang đông.

- Ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế:

+ Đối với sản xuất nông nghiệp

+ Đối với du lịch

I. KHÍ HẬU NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA 

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào bảng 5.1, hãy trình bày về tính chất nhiệt đới của khí hậu Việt Nam. 

Giải nhanh:

- Bức xạ mặt trời: Tổng bức xạ lên: 110 - 160 kcal/cm2 /năm; Cán cân bức xạ: 75 kcal/cm2 /năm.

- Số giờ nắng: 1400 giờ /năm - 3000 giờ/năm.

- Nhiệt độ trung bình trên 20 ℃ và tăng dần từ Bắc vào Nam.

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vào bảng 5.2, hãy trình bày về tính chất ẩm của khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

- Tính chất ẩm được thể hiện qua lượng mưa, cân bằng ẩm và độ ẩm không khí.

+ Nước ta có tổng lượng mưa năm rất lớn, phổ biến từ 1500 mm đến 2000 mm.

+ Cân bằng ẩm luôn dương.

+ Độ ẩm không khí cao, thường trên 80%.

Câu hỏi:  Đọc thông tin và quan sát hình 5.1 hãy trình bày đặc điểm gió mùa của khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

•  Nguyên nhân:

- Do nằm trong khu vực hoạt động của gió Tín phong và gió mùa.

- Hoạt động của gió mùa lấn át gió Tín phong

• Gió mùa mùa đông:

- Phạm vi hoạt động: Từ vĩ tuyến 16◦B trở ra Bắc.

- Thời gian: Từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. - Hướng gió: Đông Bắc.

- Biểu hiện:

+ Miền Bắc có mùa đông lạnh.

+ Vào cuối mùa đông: mưa lớn cho ven biển Trung Bộ và tạo nên mùa khô ở Nam Bộ và Tây Nguyên.

• Gió mùa mùa hạ:

- Phạm vi hoạt động: từ 16◦B trở vào Nam.

- Thời gian: Từ tháng 5 đến tháng 10. - Hướng: Tây Nam.

- Biểu hiện:

+ Vào đầu mùa hạ: mưa lớn cho Nam Bộ và Tây Nguyên. Trung Bộ và khu vực phía Nam Tây Bắc thời tiết hanh khô.

+ Vào giữa vào cuối mùa hạ: gây mưa lớn cho cả nước.

II. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA KHÍ HẬU 

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 5.1, hãy chứng minh sự phân hóa đa dạng của khí hậu nước ta từ bắc vào nam và từ tây sang đông. Lấy ví dụ cụ thể.

Giải nhanh:

- Miền khí hậu phía bắc: Có khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, nhiệt độ trung bình năm trên 20℃. Mùa đông lạnh; mùa hạ nóng và mưa nhiều.

- Miền khí hậu phía nam: Có khí hậu cận xích đạo gió mùa, nhiệt độ trung bình năm cao trên 25℃. Lượng mưa có sự phân hóa giữa mùa mưa và mừa khô.

• Sự phân hóa khí hậu từ đông sang tây

- Nguyên nhân: ảnh hưởng của địa hình và hoạt động các khối khí.

- Biểu hiện: Sự khác biệt khí hậu giữa các vùng miền và thềm lục địa: vùng đồng bằng ven biển và đồi núi.

Câu hỏi: Đọc thông tin, hãy chứng minh sự phân hóa đa dạng của khí hậu nước ta theo độ cao địa hình. Lấy ví dụ cụ thể.

Giải nhanh:

+ Đai nhiệt đới gió mùa:. Khí hậu thể hiện rõ tính chất nhiệt đới ẩm.

+ Đai nhiệt đới gió mùa trên núi: Khí hậu mát mẻ, mưa nhiều.

+ Đai ôn đới gió mùa trên núi: nhiệt độ xuống thấp và có tuyết rơi.

- Ví dụ: ở Sapa khi nhiệt độ xuống thấp, xuất hiện tuyết rơi trên đỉnh Fan-xi-păng.

III. ẢNH HƯỞNG CỦA KHÍ HẬU ĐẾN CÁC HOẠT ĐỘNG KINH TẾ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 5.2, 5.3, hãy phân tích ảnh hưởng của khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp ở nước ta.

Giải nhanh:

- Phát triển nền nông nghiệp nhiệt đới

- Tạo điều kiện để hình thành các vùng chuyên canh

- Sản phẩm nông nghiệp đa dạng.

Câu hỏi: Đọc thông tin và dựa vài hiểu biết của bản thân, hãy lấy ví dụ cụ thể để phân tích vai trò của khí hậu đối với sự phát triển du lịch.

Giải nhanh:

- Ở miền Bắc: mùa đông lạnh nên hoạt động du lịch diễn ra vào mùa hạ nơi có khí hậu mát mẻ, mùa đông nhiệt độ giảm mạnh.

- Ở miền Nam: hoạt động du lịch biển phát triển mạnh 

LUYỆN TẬP

Câu hỏi: Hãy tóm tắt đặc điểm tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa khí hậu Việt Nam.

Giải nhanh:

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Lựa chọn một trong hai nhiệm vụ sau:

•  Lựa chọn một địa điểm du lịch mà em biết, tìm kiếm thông tin và phân tích ảnh hưởng của khí hậu đối với hoạt động du lịch ở địa điểm đó.
• Địa phương em sinh sống thuộc miền khí hậu nào? Hãy tìm hiểu và viết báo cáo ngắn về các đặc điểm khí hậu nơi đó.

Giải nhanh:

- Nhiệm vụ 1: Điểm du lịch Sa Pa

+ Thuận lợi: Khí hậu mát mẻ, mùa đông nhiệt độ xuống thấp và có tuyết rơi.

+ Khó khăn: Gây cản trở giao thông đi lại và đường lên đỉnh Fan.