^{BÀI 3. MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ LIÊN QUAN ĐẾN CHẾ BIẾN THỰC PHẨM}

KHỞI ĐỘNG      

Hãy quan sát Hình 3.1 và cho biết, các công việc trong hình tương ứng với tên gọi nào sau đây: vận hành sản xuất tự động tại nhà máy thực phẩm; sơ chế, chế biến thực phẩm; chuẩn bị đồ ăn nhanh.

Giải nhanh:

a) Vận hành sản xuất tự động tại nhà máy thực phẩm.

b) Sơ chế.

c) Chuẩn bị đồ ăn nhanh.

d - e - g: Chế biến thực phẩm.

I. GIỚI THIỆU CHUNG VỀ NGÀNH CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

CH: Ngành chế biến thực phẩm là gì? Dựa vào nội dung mục I và hiểu biết cá nhân, hãy cho biết tiềm năng, cơ hội việc làm của ngành chế biến thực phẩm hiện nay và trong tương lai.

Giải nhanh:

Ngành chế biến thực phẩm là ngành nghiên cứu về cách chế biến và bảo quản các loại thực phẩm, các loại nông sản; kiểm tra và đánh giá chất lượng nông phẩm trong quá trình chế biến; nghiên cứu cách chế biến sản phẩm từ thực phẩm; vận hành dây chuyền chế biến và bảo quản thực phẩm đạt tiêu chuẩn an toàn;...

Việc làm trong ngành chế biến thực phẩm rất đa dạng vì tất cả những vấn đề có liên quan đến thực phẩm, đồ uống và an toàn vệ sinh thực phẩm đều có thể ứng dụng kiến thức của ngành này.

II. MỘT SỐ NGÀNH NGHỀ LIÊN QUAN ĐẾN CHẾ BIẾN THỰC PHẨM

CH:

1. Có nhận định cho rằng, thợ chế biến thực phẩm là người nấu ăn. Theo em, nhận định đó đúng hay sai? Tại sao?

2. Để thực hiện tốt công việc của mình, thợ chế biến thực phẩm phải chú trọng phát triển những năng lực và phẩm chất nào?

Giải nhanh:

1. Nhận định này chưa hoàn toàn đúng vì thợ chế biến thực phẩm không chỉ là người nấu ăn mà còn là những người chịu trách nhiệm về việc chế biến và xử lý thực phẩm để đảm bảo sự an toàn, vệ sinh và chất lượng của sản phẩm thực phẩm. Công việc của họ có thể bao gồm chuẩn bị nguyên liệu, sơ chế, chế biến, bảo quản và thậm chí cả thiết kế các món ăn.

2. Để thực hiện tốt công việc của mình, thợ chế biến thực phẩm phải có được kiến thức cơ bản về các loại thực phẩm; kĩ năng chế biến các loại thực phẩm như thịt, cá, thuỷ sản, thực phẩm đông lạnh,... hay các yêu cầu cụ thể trong an toàn vệ sinh thực phẩm,... Ngoài ra, mỗi sai sót trong quá trình chế biến hay bảo quản thực phẩm đều sẽ liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe người tiêu dùng nên đòi hỏi người thợ chế biến phải vô cùng tỉ mỉ, cần thận trong quá trình làm việc.

CH: Đọc nội dung mục II.2 và cho biết, vận hành máy sản xuất thực phẩm là gì. Nêu các năng lực và phẩm chất cần có của thợ vận hành máy sản xuất thực phẩm.

Giải nhanh:

+ Vận hành máy sản xuất thực phẩm là vận hành, giám sát máy móc được sử dụng đề kiềm chế, gây choáng, giết mổ động vật và đề cắt thịt, cá theo tiêu chuẩn; thiết lập, vận hành và giám sát máy móc và lò nướng đề trộn, nướng và chế biến bánh mì, sản phẩm bánh kẹo khác; vận hành máy móc nghiền, trộn, nấu và lên men ngũ cốc, trải cây để sản xuất bia và sản phẩm liên quan; vận hành thiết bị làm mứt, kẹo cứng,...; vận hành thiết bị đông lạnh, sấy khô, nướng, hun khói, tiệt trùng, cô đặc thực phẩm và chất lỏng để chế biến thức ăn; trộn, nghiền, tách thực phẩm và chất lỏng với các thiết bị khuấy, ép, sàng, lọc.

+ Công việc của thợ vận hành máy sản xuất thực phẩm sẽ yêu cầu người lao động phải có sự tập trung, cẩn thận và tỉ mỉ trong quá trình làm việc. Ngoài ra, người lao động cần sử dụng được nhiều thiết bị, máy móc và có khả năng lên kế hoạch để sử dụng các thiết bị, máy móc mình phụ trách đạt hiệu quả tối đa.

CH: Có thể coi đầu bếp trưởng là người chỉ huy, chịu trách nhiệm toàn bộ khu bếp tại nơi làm việc của mình. Theo em, người đầu bếp trưởng cần có phẩm chất và hiểu biết những kiến thức gì để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp của mình?

Giải nhanh:

1. Kỹ năng lãnh đạo: Có khả năng chỉ huy và quản lý đội ngũ nhân viên trong khu bếp, phân công nhiệm vụ, giám sát hoạt động hàng ngày và đảm bảo sự hợp tác hiệu quả.

2. Kiến thức về thực phẩm: Hiểu biết sâu sắc về các loại thực phẩm, nguyên liệu, kỹ thuật chế biến và kỹ năng nấu nướng để tạo ra các món ăn ngon, hấp dẫn.

3. Kỹ năng quản lý thời gian và áp lực: Có khả năng quản lý thời gian và áp lực làm việc để đảm bảo các món ăn được chuẩn bị và phục vụ đúng thời gian và chất lượng.

4. Tinh thần trách nhiệm và sự cẩn trọng: Luôn đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu, tuân thủ các quy định về vệ sinh và an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe của khách hàng.

CH: Từ nội dung mục II.4, kết hợp với hiểu biết cá nhân, hãy nêu những đặc điểm nghề nghiệp của người chuẩn bị đồ ăn nhanh. Để thực hiện tốt công việc của mình, người chuẩn bị đồ ăn nhanh cần phát triển những năng lực và phẩm chất gì?

Giải nhanh:

Công việc chính của người chuẩn bị đồ ăn nhanh là chuẩn bị món ăn, đề uống đơn giản hoặc chế biến sẵn như bánh mì kẹp, khoai tây chiên,...; rửa, thái, đong và trộn thực phẩm để nấu; sử dụng thiết bị nấu ăn như lò nướng, nồi chiên,...; hâm nóng lại thức ăn đã chuẩn bị trước; làm sạch khu vực chuẩn bị thực phẩm, khu vực và dụng cụ nấu ăn; nhận và phục vụ món ăn, đồ uống tại các địa điểm ăn uống chuyên phục vụ nhanh và thức ăn mang theo.

Phẩm chất cần có của người chuẩn bị đồ ăn nhanh là yêu thích công việc nấu nướng, cẩn thận, kiên trì, tỉ mỉ trong công việc.

LUYỆN TẬP

1. Phân biệt công việc chính của thợ chế biến thực phẩm và thợ vận hành máy sản xuất thực phẩm.

2. Phân tích những phẩm chất cần có của đầu bếp trưởng và của người chuẩn bị đồ ăn nhanh.

Giải nhanh:

1.

+ Công việc chính của thợ chế biến thực phẩm có thể kể đến như giết mổ động vật; chuẩn bị, chế biến thịt, cá và các thực phẩm liên quan; làm các loại bánh mì, bánh ngọt và các sản phẩm bột mì; chế biến, bảo quản trái cây, rau, củ và thực phẩm liên quan; nếm và phân loại các sản phẩm là đồ ăn, đồ uống khác nhau.

+ Công việc chính của thợ vận hành máy sản xuất thực phẩm là vận hành, giám sát máy móc được sử dụng để kiềm chế, gây choáng, giết mổ động vật và để cắt thịt, cá theo tiêu chuẩn; thiết lập, vận hành và giám sát máy móc và lò nướng đề trộn, nướng và chế biến bánh mì, sản phẩm bánh kẹo khác; vận hành máy móc nghiền, trộn, nấu và lên men ngũ cốc, trải cây để sản xuất bia và sản phẩm liên quan; vận hành thiết bị làm mứt, kẹo cứng,...; vận hành thiết bị đông lạnh, sấy khô, nướng, hun khói, tiệt trùng, cô đặc thực phẩm và chất lỏng để chế biến thức ăn; trộn, nghiền, tách thực phẩm và chất lỏng với các thiết bị khuấy, ép, sàng, lọc.

2. 

Để đáp ứng yêu cầu nghề nghiệp của mình, người đầu bếp trưởng cần có các phẩm chất và hiểu biết sau:

1. Kỹ năng lãnh đạo: Có khả năng chỉ huy và quản lý đội ngũ nhân viên trong khu bếp, phân công nhiệm vụ, giám sát hoạt động hàng ngày và đảm bảo sự hợp tác hiệu quả.

2. Kiến thức về thực phẩm: Hiểu biết sâu sắc về các loại thực phẩm, nguyên liệu, kỹ thuật chế biến và kỹ năng nấu nướng để tạo ra các món ăn ngon, hấp dẫn.

3. Kỹ năng quản lý thời gian và áp lực: Có khả năng quản lý thời gian và áp lực làm việc để đảm bảo các món ăn được chuẩn bị và phục vụ đúng thời gian và chất lượng.

4. Tinh thần trách nhiệm và sự cẩn trọng: Luôn đặt chất lượng sản phẩm lên hàng đầu, tuân thủ các quy định về vệ sinh và an toàn thực phẩm để đảm bảo sức khỏe của khách hàng.

Phẩm chất cần có của người chuẩn bị đồ ăn nhanh là:

1. Yêu thích công việc nấu nướng: Sự đam mê và yêu thích công việc là yếu tố quan trọng giúp họ tự động nhiên làm việc mỗi ngày, cải thiện kỹ năng và đem lại sự sáng tạo trong các món ăn.

2. Cẩn thận: Sự cẩn thận giúp họ chú ý đến từng chi tiết nhỏ trong quá trình chuẩn bị đồ ăn, đảm bảo chất lượng và an toàn thực phẩm.

3. Kiên trì: Khả năng kiên trì là điều cần thiết để xử lý áp lực và giải quyết các vấn đề nảy sinh trong quá trình làm việc.

4. Tỉ mỉ trong công việc: Sự tỉ mỉ giúp họ tập trung vào việc hoàn thiện mỗi món ăn một cách cẩn thận, từ việc chọn nguyên liệu đến cách trang trí và thời gian chế biến.

VẬN DỤNG

Hãy tìm hiểu và cho biết, địa phương em phát triển những ngành nghề nào liên quan đến chế biến thực phẩm?

Giải nhanh:

Em hãy quan sát ở địa phương của em, có các ngành nghề như chế biến đồ uống, chế biến thực phẩm từ các nguyên liệu nông sản đặc trưng, sản xuất mỹ phẩm tự nhiên từ thành phần thực phẩm, và phát triển các sản phẩm ẩm thực địa phương.

KẾT NỐI NGHỀ NGHIỆP

Chế biến thực phẩm là ngành nghệ quan trọng, gắn liền với cuộc sống của con người. Vì vậy, các ngành nghề liên quan đến chế biến thực phẩm sẽ ngày càng phát triển. Hãy đánh giá khả năng và sở thích của bản thân đối với một số ngành nghề liên quan đến chế biến thực phẩm. Có thể đánh giá dựa trên các tiêu chí như Bảng 3.1.

Giải nhanh:

1. Ngành ẩm thực: Nếu bạn đam mê nấu nướng và sáng tạo trong việc chế biến các món ăn ngon, ngành ẩm thực có thể phù hợp với bạn. Đây là lĩnh vực đòi hỏi sự sáng tạo, kiên nhẫn và kỹ năng nấu ăn.

2. Kĩ sư công nghệ thực phẩm: Nếu bạn quan tâm đến việc nghiên cứu và phát triển công nghệ trong chế biến thực phẩm, ngành kĩ sư công nghệ thực phẩm có thể là lựa chọn phù hợp. Đây là lĩnh vực đòi hỏi kiến thức vững về công nghệ thực phẩm, sự tỉ mỉ và kiên trì trong nghiên cứu.

3. Thợ chế biến thực phẩm: Nếu bạn thích làm việc tại các bếp nhà hàng hoặc khách sạn, việc trở thành một thợ chế biến thực phẩm có thể là lựa chọn phù hợp. Đây là công việc đòi hỏi sự nhanh nhẹn, tỉ mỉ và khả năng làm việc nhóm tốt.

KẾT NỐI NGHỀ NGHIỆP

Tìm hiểu qua internet, sách, báo,... hãy tìm thông tin của một số ngành nghề khác có liên quan đến chế biến thực phẩm và đánh giá về khả năng, sở thích của bản thân đối với ngành nghề đó.

Giải nhanh:

Dựa trên nghiên cứu qua internet, sách và báo, bạn có thể tìm hiểu về các ngành nghề liên quan đến chế biến thực phẩm như sau:

1. Công nghệ thực phẩm: Ngành này tập trung vào nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các công nghệ mới trong chế biến, bảo quản và đóng gói thực phẩm. Đây là một lĩnh vực khoa học kỹ thuật đòi hỏi kiến thức sâu về hóa học, sinh học và kỹ thuật thực phẩm.

2. Quản lý nhà hàng: Đối với những người đam mê nấu ăn và sở hữu kỹ năng quản lý, ngành quản lý nhà hàng có thể là lựa chọn phù hợp. Công việc này đòi hỏi khả năng tổ chức, giao tiếp tốt và kỹ năng lãnh đạo.

3. Marketing thực phẩm: Đây là ngành nghề tập trung vào việc quảng cáo, tiếp thị và bán hàng các sản phẩm thực phẩm. Nếu bạn thích giao tiếp và có khả năng sáng tạo trong việc quảng bá sản phẩm, ngành marketing thực phẩm có thể phù hợp với bạn.

4. Dịch vụ thực phẩm và đồ uống: Đây là lĩnh vực tập trung vào cung cấp dịch vụ ẩm thực và đồ uống trong các nhà hàng, quán cafe, khách sạn, nhà hàng nhanh. Công việc này đòi hỏi sự năng động, linh hoạt và khả năng làm việc trong môi trường đội nhóm.