BÀI 9. SƠ ĐỒ HỆ THỐNG ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

KHỞI ĐỘNG:

Câu hỏi: Em hãy cho biết Hình 9.1 là sơ đồ nguyên lí hay sơ đồ lắp đặt hệ thống điện trong gia đình vì sao?

Giải nhanh:

Hình 9.1 là sơ đồ lắp đặt hệ thống điện vì sơ đồ thể hiện rõ ràng vị trí lắp đặt các thiết bị điện, cách thức kết nối, thông số kỹ thuật của các thiết bị điện.

I. SƠ ĐỒ HỆ THỐNG ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

1. Sơ đồ nguyên lí

Câu hỏi 1: Sơ đồ nguyên lí của hệ thống điện dùng để làm gì? Trình bày các bước vẽ sơ đồ nguyên lí

Giải nhanh:

• Chức năng: biểu diễn mối liên hệ, phân tích chức năng, nghiên cứu nguyên lí làm việc của hệ thống điện.

• Các bước vẽ sơ đồ nguyên lí:

• Bước 1: Xác định các thiết bị điện.

• Bước 2: Phân tích mối liên hệ.

• Bước 3: Vẽ sơ đồ.

Câu hỏi 2: Mô tả sơ đồ nguyên lí của hệ thống điện ở Hình 9.1.

Giải nhanh:

Aptomat tổng hai cực (ApT) dùng để dòng cắt nguồn điện xoay chiều 220 V cấp điện vào nhà. Mạch điện có hai nhánh sử dụng hai aptomat một cực để đóng cắt dây pha. Dây trung tỉnh từ ApT được nối trực tiếp đến đèn và ổ cắm.

2. Sơ đồ lắp đặt

Câu hỏi 1: Sơ đồ lắp đặt của hệ thống điện có chức năng gì? Trình bày các bước vẽ sơ đồ lắp đặt

Giải nhanh:

• Chức năng: Biểu thị rõ vị trí và cách lắp đặt; dự trù vật liệu, lắp đặt, sửa chữa, bảo trì và bảo dưỡng các thiết bị điện của hệ thống điện.

• Các bước vẽ sơ đồ lắp đặt:

• Bước 1: Nghiên cứu sơ đồ nguyên lí.

• Bước 2: Vẽ dây nguồn.

• Bước 3: Xác định vị trí lắp đặt.

• Bước 4. Vẽ đường dây dẫn điện theo sơ đồ nguyên lí.

Câu hỏi 2: Mô tả sơ đồ lắp đặt của hệ thống điện ở Hình 9.2.

Giải nhanh:

II. XÁC ĐỊNH THÔNG SỐ KĨ THUẬT CHO CÁC THIẾT BỊ ĐIỆN TRONG HỆ THỐNG ĐIỆN GIA ĐÌNH

1. Thiết bị truyền dẫn điện

Câu hỏi 1: Thông số kĩ thuật của dây điện là gì?

Giải nhanh:

Thông số kĩ thuật cơ bản của dây điện là tiết diện dây. 

Câu hỏi 2: Trình bày cách xác định và lựa chọn tiết diện dây dẫn điện trong gia đình.

Giải nhanh:

• Tính dòng điện chạy trong dây điện:

• Tính tiết diện dây điện theo công thức

2. Thiết bị đóng cắt và bảo vệ

Câu hỏi 1: Thông số kĩ thuật của thiết bị đóng cắt và bảo vệ là gì?

Giải nhanh:

• Điện áp định mức

• Dòng điện định mức

• Dòng điện bảo vệ.

Câu hỏi 2: Trình bày cách xác định và lựa chọn thông số kĩ thuật của thiết bị đóng cắt và bảo vệ.

Giải nhanh:

Chọn aptomat theo dòng định mức I_đm và điện áp định mức U_đm :

• U_đm ≥ Unguồn

• I_đm ≥ 1,21 (đối với thiết bị không có động cơ điện).

• I_đm ≥ (2 2,5)I (đối với thiết bị có động cơ điện).

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Vẽ sơ đồ nguyên lí và sơ đồ lắp đặt cung cấp điện cho một phòng gồm: nguồn điện xoay chiều 220 V, một aptomat đóng cắt và bảo vệ cho các thiết bị trong phòng, một ổ cắm và một đèn có công tắc điều khiển.

Giải nhanh:

• Sơ đồ nguyên lí

• Sơ đồ lắp đặt

Câu hỏi 2: Tính chọn dây dẫn và aptomat cung cấp điện cho ổ cắm nổi cơm điện có công suất tiêu thụ 600 W, điện áp 220 V, cosp 1, cho J = 5 (A/mm²).

Giải nhanh:

P = 600 W; U = 220 V; cosφ = 1® I = P/(U * cosφ) = 600/(220*1) = 2.73 A

J = 5 A/mm²; S = I/J = 2.73/5 = 0.55 mm²

® Chọn dây dẫn có tiết diện ³ 0.55 mm².

I ≥ 1.25*I = 1.25*2.73 ≈ 3.4 A. Chọn aptomat có dòng điện định mức ³ 3.4 A.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Tìm hiểu hệ thống điện trong gia đình em và đánh giá các thiết bị truyền dẫn, đóng cắt bảo vệ trong hệ thống đó đã đảm bảo an toàn và kinh tế chưa.

Giải nhanh:

• Thiết bị truyền dẫn: Loại dây dẫn và tiết diện; khả năng chịu tải,...

• Thiết bị đóng cắt bảo vệ: Loại aptomat, cầu dao, MCB,...

• Hệ thống tiếp địa: Loại cọc tiếp địa, vị trí lắp đặt,...

• Ổ cắm, công tắc: Loại ổ cắm, công tắc; tình trạng hoạt động; vị trí lắp đặt.

• Hệ thống chiếu sáng: Loại bóng đèn; công suất tiêu thụ,…