BÀI 9: SƠ ĐỒ HỆ THỐNG ĐIỆN TRONG GIA ĐÌNH

A - MỤC TIÊU BÀI HỌC

- Vẽ được nguyên lí và sơ đồ lắp đặt của hệ thống điện trong gia đình.

- Xác định được thông số kĩ thuật cho thiết bị đóng cắt, bảo vệ, truyền dẫn điện trong hệ thống điện.

B - NHỮNG KIẾN THỨC CẦN GHI NHỚ

I. Sơ đồ hệ thống điện gia đình

1. Sơ đồ nguyên lí

- Chức năng của sơ đồ nguyên lí hệ thống điện: biểu diễn mối liên hệ diện của các phần tử trong hệ thống điện mà không thể hiện vị trí và cách lắp đặt của chúng. Sơ đồ nguyên lí dùng để phân tích chức năng, nghiên cứu nguyên lí làm việc của hệ thống điện.

- Các bước vẽ sơ đồ nguyên lí:

2. Sơ đồ lắp đặt

- Chức năng của sơ đồ lắp đặt hệ thống điện:

+ Biểu thị rõ vị trí và cách lắp đặt từng phần tử của hệ thống trong thực tế.

+ Dự trù vật liệu, lắp đặt, sửa chữa, bảo trì và bảo dưỡng các thiết bị điện của hệ thống điện và được thiết lập dựa trên sơ đồ nguyên lí cùng với bản vẽ xây dựng của ngôi nhà.

- Các bước vẽ sơ đồ lắp đặt:

II. Xác định thông số kĩ thuật cho các thiết bị điện trong hệ thống điện gia đình

1. Thiết bị truyền dẫn điện

- Thông số kĩ thuật cơ bản của dây điện là tiết diện dây.

- Cách xác định và lựa chọn tiết diện dây dẫn điện trong gia đình:

+ Tính dòng điện chạy trong dây điện: I=PUcosφA

Trong đó: U là điện áp hệ thống điện trong gia đình (V),

φ là công suất tiêu thụ của đồ dùng điện (W): cosp là hệ số công suất của đồ dùng điện (cosp = 1 với đèn sợi đốt, bản là, bếp điện, bình nóng lạnh, cosφ = 0,8 với đồ dùng điện có động cơ như quạt, điều hoà, tủ lạnh, máy giặt)

+ Tính tiết diện dây điện theo công thức: S=IJ

Trong đó, J là mật độ dòng điện trong dây điện đơn vị là A/mm², thông thường trong gia đình sử dụng dây đồng, thưởng chọn J = 48 (A/mm²). Việc lựa chọn J lớn hay nhỏ trong thiết kế phụ thuộc vào kinh nghiệm của người thiết kế theo độ an toàn, tuổi thọ, kinh phí, điều kiện môi trường,...

Sau khi tính S. phải thực hiện nguyên tắc lựa chọn dây điện có tiết diện ở cấp lớn hơn để đảm bảo an toàn. Các cấp tiết diện dây dẫn điện tiêu chuẩn sử dụng trong gia đình là: 0,5; 0,75; 1; 1,5; 2,5; 4; 6; 10 (mm²). Lựa chọn tiết diện dây theo dòng điện tỉnh toán dựa vào Bảng 9.2.

2. Thiết bị đóng cắt và bảo vệ

- Thông số kĩ thuật của thiết bị đóng cắt và bảo vệ của hệ thống điện trong gia đình là:

+ Điện áp định mức

+ Dòng điện định mức

+ Dòng điện bảo vệ.

- Cách xác định và lựa chọn thông số kĩ thuật của thiết bị đóng cắt và bảo vệ dựa vào:

+ Dòng điện trong dây điện (I)

+ Điện áp (U).

- Chọn aptomat theo dòng định mức I_đm và điện áp định mức U_đm :

U_đm ≥ Unguồn

I_đm ≥ 1,21 (đối với thiết bị không có động cơ điện).

I_đm ≥ (2 ÷ 2,5)I (đối với thiết bị có động cơ điện).