BÀI 4. DÂN CƯ VÀ DÂN TỘC Ở VIỆT NAM

Khởi động: Theo Tổng cục thống kê, giữa tháng 4 năm 2023, số dân Việt Nam đạt mốc 100 triệu người, xếp thứ 8 châu Á và thứ 15 trong số các quốc gia đông dân nhất thế giới. Hãy chia sẻ suy nghĩ của em về những thông tin trên.

Đáp án chuẩn:

- Dân số tăng: Cơ hội và thách thức

+ Tăng nhanh: Cơ hội, động lực phát triển.

+ Thách thức: Nhà ở, giáo dục,…

1. QUY MÔ DÂN SỐ

Câu hỏi: Đọc thông tin và bảng dân số các nước Đông Nam Á năm 2021 quan sát, em hãy:

- Cho biết dân số của nước ta năm 2021.

- So sánh số dân nước ta với các nước trong khu vực Đông Nam Á.

Đáp án chuẩn:

- Dân số (2021): 98,504 người

- Thứ 3 Đông Nam Á, sau Indonesia, Philippines.

2. GIA TĂNG DÂN SỐ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 1, em hãy:

-  Cho biết dân số của nước ta năm 2021 tăng bao nhiêu nghìn người so với năm 1991.

- Nêu một số ảnh hưởng của gia tăng dân số ở nước ta.

Đáp án chuẩn:

- Dân số Việt Nam tăng (1991 - 2021): Tăng 31,262 người

- Ưu điểm: Nguồn lao động dồi dào, thị trường tiêu thụ rộng lớn.

- Nhược điểm: Khó khăn việc làm, nhà ở, y tế, giáo dục; suy thoái tài nguyên, ô nhiễm môi trường.

3. PHÂN BỐ DÂN CƯ

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 2, em hãy:

-  Xác định các khu vực đông dân, khu vực thưa dân ở nước ta. Rút ra nhận xét

- Nêu những hậu quả của việc phân bố dân cư chưa hợp lí.

Đáp án chuẩn:

- Tập trung ở các tỉnh/thành phố lớn, thưa thớt ở vùng núi, nông thôn.

- Không đồng đều giữa đồng bằng và miền núi.

- Hậu quả:

+ Thiếu/thừa lao động.

+ Khó khăn khai thác tài nguyên, sử dụng lao động.

4. DÂN TỘC

Câu hỏi: Đọc thông tin, em hãy:

-  Kể tên một số dân tộc sinh sống ở nước ta

- Kể lại một số câu chuyện về tình đoàn kết của cộng đồng các dân tộc Việt Nam

Đáp án chuẩn:

- Một số dân tộc: Kinh, Mường, Tày, Thái,...

- Câu chuyện đoàn kết: Phong trào Cần Vương: các dân tộc đồng lòng giúp vua cứu nước (lương thực, gỗ, doanh trại), giữ bí mật, khiến giặc Pháp không tìm thấy.

5. LUYỆN TẬP

Dựa vào lược đồ phân bố dân cư Việt Nam năm 2021, hãy kể tên 3 tỉnh, thành phố có mật độ dân số cao nhất và 3 tỉnh, thành phố có mật độ dân số thấp nhất.

Đáp án chuẩn:

- Mật độ dân số Việt Nam:

+ Cao nhất: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Hải Phòng.

+ Thấp nhất: Kon Tum, Điện Biên, Sơn La.

6. VẬN DỤNG

Tìm hiểu và viết đoạn văn ngắn (5-7 câu) về một dân tộc ở nước ta (tên, nơi sinh sống, trang phục, lễ hội,...) và chia sẻ với các bạn.

Đáp án chuẩn:

- Tóm tắt về dân tộc Tày:

+ Lịch sử: Cư trú từ sớm ở thung lũng Đông Bắc.

+ Nhà ở: 3 dạng: nhà sàn, nhà nửa sàn nửa đất, nhà phòng thủ.

+ Trang phục: Vải chàm đen, ít hoa văn.

+ Lương thực: Gạo tẻ (nấu cơm, cháo, cơm lam, bún, cốm,...).