BÀI 10. TRIỀU TRẦN XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC VÀ KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MÔNG – NGUYÊN XÂM LƯỢC

Khởi động: Trong tác phẩm Lịch sử nước ta (năm 1942), Bác Hồ viết:

Nhà Trần thống trị giang san

Trị yên trong nước, đánh tan giặc ngoài

... Đời Trần văn giỏi võ nhiều,

Ngoài dân thịnh vượng, trong triều hiền minh.

Theo em, các câu thơ trên nói đến những đóng góp nào của Triều Trần đối với lịch sử dân tộc?

Đáp án chuẩn:

Các câu thơ ca ngợi công lao to lớn của triều Trần: xây dựng đất nước, đánh giặc ngoại xâm, mang lại cuộc sống ấm no cho người dân.

1. TRIỀU LÝ VÀ CÔNG CUỘC XÂY DỰNG ĐẤT NƯỚC

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình 1, 2, em hãy:

- Nêu những nét chính về tình hình đất nước dưới thời Trần.

- Kể về một nhân vật lịch sử của Triều Trần và đóng góp của nhân vật đó đối với lịch sử dân tộc.

Đáp án chuẩn:

- Tình hình đất nước thời Trần:

+ Bộ máy nhà nước chặt chẽ.

+ Quân đội hùng mạnh, nhiều tướng tài ba.

+ Giáo dục phát triển, nhiều nhân tài.

- Câu chuyện về Chu Văn An:

+ Cương trực, học vấn uyên thâm.

+ Mở trường học, đào tạo nhiều nhân tài.

+ Làm Hiệu trưởng Quốc Tử Giám, dạy học cho hoàng tử.

+ Dâng sớ đòi chém nịnh thần, từ quan về dạy học, viết sách.

+ Cống hiến to lớn cho giáo dục nước nhà.

2. CUỘC KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG - NGUYÊN

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát các hình từ 3 đến 5, em hãy:

- Kể tóm tắt về chiến thắng Bạch Đằng năm 1288

- Kể câu chuyện về một nhân vật có đóng góp trong cuộc kháng chiến chống quân xâm lược Mông – Nguyên

Đáp án chuẩn:

- Chiến thắng Bạch Đằng năm 1288:

+ 1287 – 1288, Quân Nguyên xâm lược, buộc rút quân theo đường thủy, bộ.

+ Nhà Trần đặt cọc ở sông Bạch Đằng, đánh tan quân địch.

- Câu chuyện về đóng góp của Trần Quốc Toản:

+ Dự hội nghị Bình Than, bày tỏ lòng yêu nước.

+ Luyện tập quân sĩ, tham gia chiến đấu, hy sinh năm 18 tuổi.

3. LUYỆN TẬP

Câu 1: Hoàn thành bảng (theo gợi ý dưới đây vào vở) về một số nét chính của lịch sử Việt Nam dưới Triều Trần.

Đáp án chuẩn:

Câu 2: Giới thiệu về một nhân vật thời Trần và đóng góp của nhân vật đó đối với lịch sử dân tộc thông qua tư liệu mà em sưu tầm được

Đáp án chuẩn:

- Vua Trần Nhân Tông: vua - thiền sư.

+ Đánh bại Nguyên Mông, đưa Đại Việt hưng thịnh.

+ Xây dựng đất nước thái bình bằng Phật pháp.

+ Xuất gia tu hành khi thái bình.

4. VẬN DỤNG

Sưu tầm tranh ảnh, tư liệu viết,... về một di tích lịch sử liên quan đến Triều Trần còn lại đến ngày nay và chia sẻ với các bạn.

Đáp án chuẩn:

- Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều, Quảng Ninh.

+ 14 di tích: lăng, đền, chùa, am tháp.

+ Vùng thánh địa lịch sử, văn hóa, quê hương nhà Trần.