BÀI 18: NỘI DUNG CƠ BẢN CỦA HIẾN PHÁP VỀ BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Mở đầu

Câu hỏi: Em hãy kể một số cơ quan nhà nước cấp địa phương nơi em sinh sống và chia sẻ hiểu biết của mình về cơ quan đó.

Đáp án chuẩn: 

- Trụ sở thôn: quản lý dân cư của một thôn trong địa bàn tỉnh

- Ủy ban nhân dân xã: quản lý dân cư của các thôn trên địa bàn xã cảu tỉnh

- Ủy ban nhân dân huyện: quản lý các thôn và xã trên địa bàn huyện

Cơ cấu tổ chức của bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. dung của của Hiến pháp năm 2013 về về kinh tế

Câu hỏi: Nếu là T, em sẽ trả lời A như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Còn có các cơ quan xét xử: Tòa án nhân dân, cơ quan kiểm sát…

Các cơ quan trong bộ máy nhà nước Cộng hòa xã hội Việt Nam

1. Cơ quan quyền lực nhà nước

Câu 1: Theo em, vì sao Quốc hội và Hội đồng nhân dân được gọi là cơ quan quyền lực nhà nước?

Đáp án chuẩn: 

Quốc hội thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng và giám sát tối cao hoạt động của nhà nước.

Câu 2: Hiến pháp quy định chức năng, nhiệm vụ của Quốc hội và Hội đồng nhân dân là gì?

Đáp án chuẩn: 

- Giám sát tối cao đối với hoạt động của nhà nước

- Giám sát việc tuân theo Hiến pháp và pháp luật, việc thực hiện nghị quyết của Hội đồng nhân dân.

1. Cơ quan hành chính nhà nước

Câu hỏi: Vì sao Chính phủ và Ủy ban nhân dân được gọi là cơ quan hanh chính nhà nước?

Đáp án chuẩn: 

Chinh phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng hoả xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp hành của Quốc hội. 

1. Cơ quan tư pháp

Câu hỏi: Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân có chức năng, nhiệm vụ gì? Hãy nêu ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ đó.

Đáp án chuẩn: 

- Cơ quan xét xử, thực hiện quyền tư pháp. 

- Cơ quan thực hành quyền công tố và kiểm sát hoạt động tư pháp. 

1. Chủ tịch nước

Câu 1: Theo em, Chủ tịch nước có vị trí, vai trò như thế nào?

Đáp án chuẩn: 

Người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại.

Câu 2: Việc chủ tịch nước chịu trách nhiệm và báo cáo công tác trước Quốc hội thể hiện điều gì?

Đáp án chuẩn: 

Thể hiện sự minh bạch, rõ ràng, trách nhiệm của chủ tịch nước 

1. Hội đồng bầu cử quốc gia, kiểm soát nhà nước

Câu 1: Theo em, vì sao Hiến pháp phải có nội dung quy định về Hội đồng bầu cử quốc gia và kiểm soát nhà nước?

Đáp án chuẩn: 

Hội đồng bầu cử quốc gia do Quốc hội thành lập, tổ chức bầu cử đại biểu Quốc hội và hướng dẫn bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân các cấp.

Câu 2: Hội đồng bầu cử quốc gia và Kiểm toán nhà nước có chức năng, nhiệm vụ gì? Hãy nêu ví dụ thể hiện chức năng, nhiệm vụ đó.

Đáp án chuẩn: 

Quy định tại khoản 1 Điều 117; khoản 1 Điều 118 của Hiến pháp.

Luyện tập

Câu 1: Em hãy cho biết các ý kiến sau đây đúng hay sai. Vì sao?

a. Bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam được tổ chức theo bốn cấp.

b. Quốc hội là cơ quan đại biểu cao nhất của nhân dân và là cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.

c. Chủ tịch Hội đồng nhân dân có quyền miễn nhiệm Chủ tịch Uỷ ban nhân dân.

d. Toà án nhân dân là cơ quan duy nhất thực hiện quyền tư pháp.

e. Khi thực hiện quyền công tố, Viện kiểm sát nhân dân độc lập và chỉ tuân theo pháp luật.

Đáp án chuẩn: 

a. Sai. Gồm nhiều cơ quan như Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Hội đồng nhân dân, Uỷ ban nhân dân, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Hội đồng bầu cử quốc gia, Kiểm toán nhà nước.

b. Đúng

c. Sai. Chức năng, nhiệm vụ của Uỷ ban nhân dân được quy định tại Điều 114 của Hiến pháp năm 2013.

d. Đúng

e. Sai. Tuân theo pháp luật và hiến pháp

Câu 2: Em đồng tình hay không đồng tình với các hành vi nào sau đây? Vì sao?

a. K từ chối khi được bạn học rủ xem một clip có nội dung xuyên tạc về các cơ quan quyền lực nhà nước trên mạng xã hội.

b. T vừa quan sát sơ đồ bộ máy nhà nước vừa đọc các quy định trong Hiến pháp để hiểu rõ hơn về bộ máy nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

c. M biết các bạn trong nhóm đang hiểu sai quy định của Hiến pháp về Chính phủ nhưng vẫn im lặng. không lên tiếng nhắc nhở.

d. V đăng bài tập tìm hiểu về tổ chức bộ máy nhà nước theo Hiến pháp năm 2013 lên mạng xã hội nhờ người khác làm giúp.

Đáp án chuẩn: 

a. Đồng tình. Vì bạn biết đó là thông tin không đúng sự thật nên không xem.

b. Đồng tình. Vì bạn biết cách tìm hiểu về bộ máy nhà nước.

c. Không đồng tình. M phải lên tiếng giải thích cho các bạn hiểu rõ hơn.

d. Không đồng tình. Vì V cần tự giác làm bài tập của mình để trau dồi thêm kiến thức đồng thời hiểu rõ hơn về bộ máy nhà nước.

Câu 3: Xử lí tình huống

a. Buổi tối, khi hai anh em H đang làm bài tập về nhà thì em gái H bỗng quay sang hỏi:

“Anh ơi, tại sao Chủ tịch nước lại có thể thay mặt Nhà nước ta về đối nội, đối ngoại được hả anh?”

Nếu là H, em sẽ trà lời câu hỏi của em gái như thế nào?

b. Chính quyền xã A tổ chức cho thanh thiếu niên trên địa bàn họp để thảo luận, đóng góp ý kiến về việc xây dựng trung tâm thể dục thể thao của xã. Biết tin, C rủ V cùng đi họp nhưng V từ chối vì cho rằng trẻ em như mình đóng góp ý kiến là không có giá trị. V tin tưởng các lãnh đạo xã sẽ đủ sáng suốt để tự quyết định mọi việc. Người dân chỉ cần thực hiện các quyết định đó là được. C không đồng tình với suy nghĩ của V nhưng không biết nên giải thích thế nào để V thay đổi ý định. Nếu là C, em sẽ làm gì?

Đáp án chuẩn: 

a. Vì Bác là là người sáng lập ra nước Việt Nam, là người có cương vị cao nhất, có tất cả mọi quyền hạn 

b. Giải thích cho V hiểu đây mọi người đều có quyền đưa ra ý kiến riêng của mình 

Câu 4: Em hãy nêu những việc học sinh nên làm và không nên làm để góp phản xây dựng bộ máy nhà nước vững mạnh.

Đáp án chuẩn: 

- Tuân thủ hiến pháp và pháp luật của nhà nước đưa ra

- Không tham gia các tệ nạn xã hội

Vận dụng

Câu hỏi: Em hãy tìm hiểu và vẽ sơ đồ hệ thống tổ chức của Uỷ ban nhân dân đa phương em đang sống và chia sẻ với thẳy cô cùng các bạn.

Đáp án chuẩn: 

HS tìm hiểu nơi mình sống và vẽ sơ đồ