BÀI 13: CẤU TẠO VÀ TÍNH CHẤT VẬT LÍ CỦA KIM LOẠI

MỞ ĐẦU

Trong cầu chì có một đoạn dây kim loại, thường là kim loại chì, có tác dụng ngắt dòng điện khỏi thiết bị khi có sự cố gia tăng nhiệt.

1. Ứng dụng trên dựa vào tính chất vật lí nào của kim loại chì?
2. Các kim loại có những tính chất vật lí chung nào? Vì sao?

Đáp án chuẩn:

a) Độ nóng chảy .

b) Tính dẻo, dẫn điện, dẫn nhiệt và có ánh kim. Vì các electron hóa trị tự do trong tinh thể kim loại gây ra. 

I. ĐẶC ĐIỂM CẤU TẠO VÀ LIÊN KẾT KIM LOẠI

Luyện tập 1: Trong mạng tinh thể kim loại, các electron hóa trị tự do chuyển động theo một hướng hay theo nhiều hướng?

Đáp án chuẩn:

Theo nhiều hướng.

II. TÍNH CHẤT VẬT LÍ VÀ MỘT SỐ ỨNG DỤNG CỦA KIM LOẠI

Câu hỏi 1: Nhờ tính chất vật lí nào mà ta có thể uốn cong được kim loại?

Đáp án chuẩn:

Tính dẻo.

Câu hỏi 2: Dưới đây là mô hình mô tả tính chất nào của kim loại? Giải thích.

Đáp án chuẩn:

Tính dẫn điện. Vì các electron chuyển động chịu ảnh hưởng của điện trường sinh ra dòng điện.

Luyện tập 2: Dựa vào những tính chất vật lí nào mà vàng được sử dụng làm đồ trang sức?

Đáp án chuẩn:

Tính dẻo và ánh kim 

Luyện tập 3: Giải thích vì sao các kim loại đều có tính chất vật lí chung là dẫn điện, dẫn nhiệt, tính dẻo và có ánh kim.

Đáp án chuẩn:

Do các electron hóa trị tự do trong tinh thể kim loại mà chúng đều có những tính chất vật lí chung.

Câu hỏi 3: Khi tàu thuyền neo đậu, mỏ neo của chúng ta sẽ được thả xuống đáy sông. Kim loại nặng hay kim loại nhẹ sẽ được dùng để chế tạo mỏ neo? Giải thích.

Đáp án chuẩn:

Kim loại nặng. Do kim loại này có khối lượng riêng lớn để có thể chìm xuống nước mà không bị dòng nước cuốn đi.

VẬN DỤNG

Tìm hiểu những vật dụng, thiết bị được làm từ vật liệu kim loại trong gia đình em. Cho biết chúng được làm từ kim loại gì và ứng dụng đó dựa trên tính chất nào của kim loại.

Đáp án chuẩn:

- Xoong, nồi bằng nhôm: tính dẫn nhiệt.

- Dây điện bằng đồng: tính dẫn điện. 

BÀI TẬP

Bài 1: Chỉ ra sự khác nhau giữa liên kết kim loại và liên kết ion.

Đáp án chuẩn:

- Liên kết kim loại: lực hút tĩnh điện sinh ra do các electron tự do và ion dương.

- Liên kết ion: do lực hút tĩnh điện giữa hai ion mang điện tích trái dấu.

Bài 2: Vì sao người ta thường buộc một mẩu chì vào dây của cần câu? Vì sao không dùng mẩu nhôm có giá thành thấp hơn thay cho mẩu chì?

Đáp án chuẩn:

- Việc thả dây để thu hút cá, đầu dây cần phải chìm sâu xuống dưới nước.

- Do chì có khối lượng riêng lớn.

Bài 3: Dây chảy là một chi tiết trong cầu chì có tác dụng ngắt dòng điện khỏi thiết bị, bảo vệ thiết bị khi xảy ra sự cố làm tăng nhiệt độ. Khi dây chảy (thường làm bằng chì) trong cầu chì bị đứt, có nên dùng đoạn dây đồng hoặc thép (thành phần chính là sắt) để làm dây chảy thay thế không? Giải thích.

Đáp án chuẩn:

Không bởi vì chì có nhiệt độ nóng chảy thấp hơn đồng, thép.