PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Sự thành lập nhà Trần

CH1: Hãy cho biết nhà Trần được thành lập như thế nào.

2. Tình hình chính trị     

CH1: Hãy trình bày những nét chính về tình hình chính trị của Đại Việt thời Trần.

3. Tình hình kinh tế, xã hội

CH1: Em hãy nêu những dẫn chứng chứng tỏ nhà Trần chú trọng và khuyến khích phát triển nông nghiệp.

CH2: Mô tả những nét chính về tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Trần.

CH 3: Xã hội thời Trần bao gồm những tầng lớp nào? Nêu đặc điểm của mỗi tầng lớp.

4. Tình hình văn hoá

a. Tư tưởng văn hóa

CH1: Trình bày những nét chính về tư tưởng - tôn giáo thời Trần.

b. Giáo dục

CH1: Hãy trình bày những nét chính về tình hình giáo dục thời Trần.

c. Khoa học kĩ thuật

CH 1: Nêu một số thành tựu chính về khoa học - kĩ thuật thời Trần. Em ấn tượng về thành tựu nào nhất? Vì sao?

d, Văn học, nghệ thuật

CH 1: Nêu những nét nổi bật về văn học thời Trần. Sự phát triển của dòng văn học chữ Nôm thời Trần có ý nghĩa như thế nào?

CH 2: Hãy nêu những thành tựu tiêu biểu về kiến trúc, điêu khắc thời Trần.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: Lập và hoàn thành bảng thống kê về một số thành tựu chính trên các lĩnh vực theo mẫu dưới đây.

CH2: Dựa vào kiến thức đã học, em hãy cho biết sự thành lập triều Trần thay triều Lý vào đầy thế kỉ XIII có phù hợp với yêu câu lịch sử không? Vì sao?

CH 3: Tìm hiểu thêm từ sách, báo và internet, hãy viết bài giới thiệu (khoảng 7-10) câu về một thành tựu văn hoá Đại Việt thời Trần còn được bảo tồn và phát huy giá trị đến ngày nay.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

1. Sự thành lập nhà Trần

CH1: 

• Cuối thể kỉ XII: nhà Lý suy yếu => Họ Trần từng bước thâu tóm quyền hành.

• 1/1226: Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh => Nhà Trần thành lập.

2. Tình hình chính trị

CH1: 

• Củng cố chế độ trung ương tập quyền; Chia nước thành 12 lộ, phủ.

• Bộ máy chính quyền được tổ chức quy củ, hoàn thiện hơn thời Lý.

• Quân đội được hoàn thiện, gồm: Quân triều đình; các lộ, phủ; vương hầu; Dân binh các làng xã

• Thi hành "ngự binh ư nông"; Ban hành "Quốc triều hình luật".

• Thi hành chính sách ngoại giao hoà hiếu 

3. Tình hình kinh tế, xã hội

CH1: Thi hành nhiều chính sách tích cực. Cho phép các tôn thất lập điền trang.

CH2: 

• Thủ công nghiệp:

  • Xưởng thủ công: việc đúc tiền, chế tạo vũ khí,...

  • Trưng dụng thợ giỏi xây dựng công trình lớn.

  • Hình thành thêm nhiều làng nghề, sản phẩm thủ công đa dạng

• Thương nghiệp:

  • Hoạt động buôn bán khắp nơi.

  • Cửa khẩu dọc biên giới và cửa biển: nơi buôn bán tấp nập

CH3: 

• Tầng lớp quý tộc: có nhiều đặc quyền, nắm giữ các chức vụ chủ chốt 

• Nhân dân lao động: cày cấy ruộng đất

• Thợ thủ công và thương nhân tăng nhanh.

• Nông nô, nô tì: lượng khá đông đảo, phục dịch gia đình quý tộc.

4. Tình hình văn hoá

a) Tư tưởng văn hóa

 CH 1: 

• Nho giáo nâng cao vị thế.

• Phật giáo tôn sùng. Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử ra đời.

b) Giáo dục:

CH1: 

• Quốc Tử Giám mở rộng.
• Trường học xuất hiện ở nhiều địa phương.
• Các kì thi Nho học thường xuyên và quy củ hơn.

c) Khoa học kĩ thuật

CH1: 

• Sử học: bộ Đại Việt sử ký 

• Quân sự: Binh thư yếu lược, Vạn Kiếp tông bí truyên thư.

• Y học: thầy thuốc Tuệ Tĩnh

Ấn tượng về thành tựu sử học nhất vì bộ sử đầu tiên ra đời là minh chứng rõ ràng nhất cho lịch sử nhiều biến động.

d) Văn học, nghệ thuật

CH1: 

• Văn học chữ Hán - Nôm phát triển.

  • Chữ Hán: phản ánh âm hưởng hào hùng của cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm, lòng yêu nước và tự hào dân tộc

  • Văn học chữ Nôm: phản ánh cuộc sống bình dân 

Ý nghĩa :

• Thể hiện ý thức dân tộc cao.

• Góp phần khẳng định người Việt có chữ viết, ngôn ngữ riêng 

• Làm cho nền văn học dân tộc ngày càng phát triển.

CH2: Công trình xây dựng: kinh đô Thăng Long, thành Tây Đô,...

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: 

CH2: 

• Nhà Lý ngày càng suy yếu

• Đời sống nhân dân khổ cực, các thế lực chống đối chính quyền cũng không ngừng gây chiến.

=> Yêu cầu bức thiết thay đổi bộ máy chính quyền.

CH3: Giới thiệu về tháp Phổ Minh.

Tháp Phổ Minh được xây dựng vào năm 1262, ở phía tây cung Trùng Quang của các vua nhà Trần. Là di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Kiến trúc thời nhà Trần được bảo tồn khá nguyên vẹn ở đây. Tháp cao khoảng 20m, gồm 14 tầng. Bệ và tầng thứ nhất có những hình chạm nông trên mặt đá như hoa lá, sóng nước, mây cuốn, đặc trưng cho phong cách trang trí thời nhà Trần.