PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

1. Nhà Lý thành lập và định đô ở Thăng Long

CH1: Nhà Lý được thành lập như thế nào?

CH2: Khai thác tư liệu 1, tìm những từ, cụm từ miêu tả về thành Đại La. Những thông tin đó chứng tỏ điều gì về vùng đất này? Từ đó, hãy cho biết ý nghĩa của sự kiện dời đô của Lý Công Uẩn.

2. Tình hình chính trị     

CH1: Tư liệu 2 cho em biết điều gì về chính sách của nhà Lý đối với các tù trưởng miền núi?

CH2: Hãy cho biết những nét chính về tình hình chính trị thời Lý.

3. Tình hình kinh tế, xã hội

CH1: Em có nhận xét gì về các chính sách của nhà Lý trong phát triển kinh tế? Theo em, những chính sách đó có tác dụng gì?

CH2: Trình bày nét chính về tình hình kinh tế, xã hội Đại Việt thời Lý.

4. Tình hình văn hoá, giáo dục

CH1: Giới thiệu những thành tựu tiêu biểu về văn hoá, giáo dục thời Lý.

CH2: Việc xây dựng Văn Miếu - Quốc Tử Giám và mở khoa thi đầu tiên có ý nghĩa như thế nào?

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: Lập bảng hệ thống (hoặc sơ đồ tư duy) thể hiện những nét chính về tình hình chính trị, kinh tế, xã hội, văn hoá thời Lý.

CH2: So sánh và cho biết tổ chức nhà nước thời Lý có điểm gì khác so với thời Đinh - Tiền Lê. Qua đó chứng tỏ điều gì về tổ chức nhà nước thời Lý?

CH3: Hãy sưu tầm sách, báo và internet về một thành tựu văn hoá, giáo dục tiêu biểu thời Lý. Viết một đoạn văn ngắn (7-10 câu) giới thiệu về thành tựu đó.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

1. Nhà Lý thành lập và định đô ở Thăng Long

CH1: 

• Năm 1005: Lê Hoàn mất, Lê Long Đĩnh nối ngôi, thi hành chính sách tàn bạo.

• Năm 1009: Lê Long Đĩnh mất, Lý Công Uẩn lên ngôi => Thành lập nhà Lý.

CH2: 

• ở giữa khu vực trời đất, được thế rồng cuộn hồ ngồi, chính giữa nam bắc đông tây, tiện nghi núi sông sau trước.

• mặt đất rộng mà bằng phẳng, thế đất cao mà sáng sủa.

• là thắng địa, là chỗ tụ hội quan yếu của bốn phương.

Ý nghĩa:

• Thể hiện quyết định sáng suốt của Lý Công Uẩn.

• Là một bước ngoặt rất lớn, đánh dấu sự trưởng thành của dân tộc

2. Tình hình chính trị

CH1: Chính sách của nhà Lý đối với các tù trưởng miền núi: thu phục lòng các tù trưởng bằng biện pháp mềm dẻo, không thị uy.

=> Cho thấy chủ trương củng cố khối đoàn kết dân tộc

CH2: 

• Tổ chức chính quyền:

  • Xây dựng hệ thống chính quyền từ trung ương đến địa phương.

  • Đứng đầu là vua, dưới có quan văn, quan võ.

  • Chia cả nước thành 25 lộ, phủ, dưới lộ là hương, huyện, xã.

• Luật pháp và quân đội:

  • ban hành Hình thư.

  • Quân đội gồm: cấm quân, quân địa phương 

  • Thi hành "ngụ binh ư nông".

• Chính sách đối nội, đối ngoại:

  • Thực hiện chính sách mềm dẻo, khôn khéo

  • Giữ quan hệ hoà hiếu.

3. Tình hình kinh tế, xã hội

CH1: 

• Các chính sách của nhà Lý trong phát triển kinh tế rất kịp thời.

• Tác dụng: 

  • Nông nghiệp: nhiều năm mùa màng bội thu.

  • Thủ công nghiệp: khá phát triển.

  • Thương nghiệp: quan hệ buôn bán khá phát triển.

CH2: 

• Kinh tế:

  • Nông nghiệp: thực hiện biện pháp thúc đẩy sản xuất 

  • Thủ công nghiệp: Thủ công nghiệp nhà nước/ nhân dân

  • Thương nghiệp: hình thành các chợ và trung tâm trao đổi hàng hoá.

• Xã hội: có xu hướng phân hoá.

  • Tầng lớp quý tộc: có nhiều đặc quyền.

  • Nông dân: chiếm đa số, nhận ruộng đất để cày cấy và nộp thuế

  • Thợ thủ công và thương nhân: khá đông đảo.

  • Nô tì: địa vị thấp kém nhất, phục vụ triều đình; gia đình quan lại.

4. Tình hình văn hoá, giáo dục

CH1: 

• Tôn giáo:

  • Phật giáo được tôn sùng.

  • Nho giáo bắt đầu được mở rộng.

  • Đạo giáo khá thịnh hành.

• Văn học, nghệ thuật:

  • Văn học chữ Hán bước đầu phát triển,...

  • Kiến trúc: một số công trình có quy mô tương đối lớn được xây dựng 

• Giáo dục: xây dựng Văn Miếu; mở khoa thi đầu tiên; Quốc Tử Giám được thành lập

CH2: Là trường đại học đầu tiên của nước ta, cho thấy sự quan tâm, chú trọng của triều đình nhà Lý đối với việc học tập, thi cử để tuyển chọn người tài ra giúp nước.

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

CH1: 

CH2: 

 Nhận xét: Tổ chức thời Lý có sự kế thừa nhưng hoàn thiện và chặt chẽ hơn.

CH3: Chùa Một Cột sở hữu cấu trúc kiến trúc độc đáo với một cấu trúc hình vuông nằm trên một cột đá. Chùa bắt đầu xây dựng vào tháng Mười (âm lịch), năm 1049 dưới thời vua Lý Thái Tông. Bên trong tòa sen là ngôi đền màu tím với hình ảnh chim thần ở mái nhà. Chùa nổi trên mặt hồ là nhờ vào một hệ thống những thanh gỗ tạo thành cấu trúc rắn chắc hỗ trợ, trông giống như một bông hoa sen mọc thẳng lên từ hồ.