5 phút giải Kinh tế pháp luật 10 cánh diều trang 21
5 phút giải Kinh tế pháp luật 10 cánh diều trang 21. Giúp học sinh nhanh chóng, mất ít thời gian để giải bài. Tiêu chi bài giải: nhanh, ngắn, súc tích, đủ ý. Nhằm tạo ra bài giải tốt nhất. 5 phút giải bài, bằng ngày dài học tập.
Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây
PHẦN MỘT: GIÁO DỤC KINH TẾ
CHỦ ĐỀ 2: THỊ TRƯỜNG VÀ CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG
BÀI 4: CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
Mở đầu
CH: Hiện nay ở hầu hết các quốc gia, nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường. Thông tin về thị trường xuất hiện hàng ngày trên nhiều kênh tin tức khác nhau. Em hãy xem một bản tin về sự biến động thị trường hàng hoá nào đó và cho biết tình hình sản xuất, nhu cầu tiêu dùng, giá cả thị trường của hàng hoá được thể hiện như thế nào trong bản tin?
Khái niệm cơ chế thị trường
CH: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi
Cá Basa là một loại thuỷ sản được nhiều người tiêu dùng ưa thích. Một vài năm gần đây, do điều kiện sản xuất bất lợi, sản lượng cá giảm làm giá cá Basa trên thị trường tăng cao. Do giá tăng, nhiêu người tiêu dùng có xu hướng chuyển dần sang dùng sản phẩm thuỷ sản khác để thay thế. Nhu cầu tiêu dùng cá Basa giảm sút trên thị trường trong một khoảng thời gian đã làm giảm giá sản phẩm này. Giá cả giảm, lợi nhuận thấp khiến người nuôi cá Basa cân nhắc chuyển vốn sang sản xuất sản phẩm khác. Trong khi đó, giá cá Basa giảm dần lại có thể kéo người tiêu dùng quay trở lại mua sản phẩm. Theo thời gian, tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế đã tự phát xác định giá cả sản phẩm cá Basa ở mỗi thời điểm trên thị trường.
a) Em hãy kể tên các chủ thể kinh tế có liên quan trong trường hợp nêu bên. Các chủ thể đó có ảnh hưởng lẫn nhau như thế nào trên thị trường?
b) Theo em, lựa chọn của các chủ thể kinh tế chịu ảnh hưởng của những yếu tố nào? Khi có sự thay đổi các lựa chọn của các chủ thể kinh tế, yếu tố gì của thị trường sẽ thay đổi theo?
Ưu điểm và nhược điểm của cơ chế thị trường
CH1: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Trước những áp lực cạnh tranh ngày càng cao trên thị trường về sản phẩm giấy nhập khâu từ Trung Quốc, Đài Loan, In-đô-nê-xI-a, Pháp,... các doanh nghiệp sản xuất giấy Việt Nam đã chú trọng đổi mới công nghệ sản xuất và áp dụng các công cụ cải tiến nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh. Một sáng kiến tiêu biểu đã được áp dụng hiệu quả tại Công ty Giấy, thuộc Tổng công ty Giấy Việt Nam là cải tiềén lô cuộn giấy và máy cắt để giảm tỉ lệ giấy nhăn, giảm lượng giấy phế liệu, từ đó tăng sản lượng và chất lượng sản phẩm. Với những sáng kiến được áp dụng thường xuyên trong sản xuất kinh doanh, Tổng công ty Giấy Việt Nam giữ được vị thế dẫn đầu về quy mô, sản lượng và chất lượng trên thị trường. Việt Nam.
(Theo khcncongthuong.vn, Bộ Công Thương, năm 2021)
a) Em hãy cho biết trên thị trường giấy Việt Nam có sản phẩm của những nhà sản xuất giấy ở những quốc gia nào?
b) Vì sao các doanh nghiệp sản xuất giấy của Việt Nam luôn phải chú trọng cải tiến kĩ thuật, đổi mới công nghệ sản xuất?
c) Hãy kể tên một số sản phẩm của Việt Nam đã xuất hiện trên thị trường các quốc gia khác và sản phẩm của quốc gia khác có trên thị trường Việt Nam mà em biết.
CH2: Em hãy quan sát hình ảnh, đọc thông tin và thảo luận
Hình 1 cho em biết điều gì về nền kinh tế thế giới từ đầu thế kỉ XX đến đầu thế kỉ XXI?
Thông tin. Trong giai đoạn 2008 — 2018, nên kinh tế Việt Nam tăng trưởng bình quân 6,1%. Thu nhập các nhóm dân cư đều tăng lên, đời sống của mọi tầng lớp dân cư được cải thiện. Tuy nhiên, tốc độ tăng thu nhập của nhóm nghèo luôn thấp hơn nhóm giàu, khoảng cách giàu nghèo ngày càng gia tăng. Theo kết quả khảo sát mức sống hộ gia đình của Tổng cục Thống kê năm 2002, thu nhập bình quân đâu người của nhóm nghèo là 107,7 nghìn đồng, nhóm giàu là 872,9 nghìn đồng. Năm 2016, thu nhập bình quân đầu người tương ứng của hai nhóm này là 771 nghìn đồng và 7 547 nghìn đồng.
Bất bình đẳng về kinh tế đi cùng với bất bình đẳng vẻ tiếng nói và cơ hội khiến nhóm người nghèo nhất bị gạt ra bền lẻ xã hội. Hàng triệu người dân tộc thiểu số, nông, dân sản xuất nhỏ, người nhập cư, lao động phi chính thức và phụ nữ có khả năng bị nghèo hoá, khó tiếp cận dịch vụ công, khó tham gia vào quá trình ra quyết định và bị phân biệt đối xử.
(Theo thông tin của Tổng cục Thống kê và Báo cáo của Oxfam, năm 2017)
Hình 2 phản ánh tình trạng gì xảy ra đối với tài nguyên nước? Dưới góc độ lợi ích của người sản xuất, em hãy giải thích vì sao một số nhà máy chọn phương án xả trực tiếp nước thải ra sông hồ tự nhiên? Việc làm này gây tác hại gì đối với môi trường và xã hội?
Giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường
CH: Em hãy đọc thông tin và trả lời câu hỏi
Tại khu vực miền Bắc, giá lợn hơi ngày 16/5/2021 ổn định so với mức giá cuối tuần trước và dao động trong khoảng từ 64 000 đông/kg đến 69 000 đồng/kg. Cụ thể, tại các tỉnh Yên Bái, Nam Định, Hà Nam, Vĩnh Phúc và Ninh Bình, giá lợn hơi được thu mua chung mức 69 000 đồng/kg. Tỉnh Lào Cai tiếp tục giữ mức giá 64 000 đồng/kg. Đây cũng là mức giao dịch thấp nhất thời điểm hiện tại ở miền Bắc.
(Theo Tạp chí Công Thương, ngày 17/5/2021)
a) Thông tin bên cho em biết mức giá cụ thể của sản phẩm thịt lợn như thế nào?
b) Em hãy nhận xét về giá lợn hơi tại những thời điểm và địa điểm khác nhau theo thông tin bên.
c) Các thông tin đó cho em biết điều gì về giá cả?
Luyện tập
CH1: Em hãy cho biết các nhận định sau đây đúng hay sai? Vì sao?
A. Cơ chế thị trường vận hành theo mệnh lệnh của Nhà nước.
B. Cơ chế thị trường vận hành theo các quy luật kinh tế khách quan.
C. Chỉ có người sản xuất quan tâm tới giá cả thị trường.
D. Cơ chế thị trường không có sự tương tác giữa các chủ thể kinh tế.
CH2: Em hãy kết nối các ví dụ sau đây với những ưu điểm tương ứng của cơ chế thị trường.
A. Nhà sản xuất A phân phối lại nguồn hàng từ nơi có lãi ít đến nơi có lãi nhiều.
B. Nhà sản xuất X tập trung đầu tư vào cải tiến kĩ thuật, nâng cao tay nghề của người lao động.
C. Phát huy lợi thế về đất đai và khí hậu, nhiều nông dân các tỉnh Nam Trung Bộ đã chuyển từ trồng lúa sang trồng cây ăn quả xuất khẩu, mang lại hiệu quả kinh tế cao.
D. Vùng Tây Bắc phát triển dịch vụ du lịch trên cơ sở khai thác các giá trị văn hoá truyền thống của các dân tộc tại địa phương.
CH3: Em hãy thảo luận nhóm, chia sẻ thông tin và trả lời câu hỏi:
a) Ở quê hương em có đặc sản gì nổi tiếng? Sản phẩm này hiện đã có mặt ở những vùng miền nào trong cả nước?
b) Theo em, vì sao các sản phẩm đặc sản của các địa phương hiện nay có thể mua được ở rất nhiều nơi trong cả nước?
c) Em có nhận xét gì về sự khác biệt mức giả các sản phẩm là đặc sản tại địa phương nơi sản xuất và tại những nơi khác? Tại sao lại có sự khác biệt đó?
CH4: Em hãy bình luận ý kiến của các bạn về giá cả thị trường trong đoạn hội thoại dưới đây. Nếu em tham gia cuộc tranh luận đó, em sẽ làm rõ hơn điều gì về chức năng của giá cả thị trường?
Nhóm Lan tranh luận về giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường. Một vài ý kiến được đưa ra như sau:
- Lan: Tớ thấy giá cả thị trường thay đổi liên tục, ở mỗi nơi lại khác nhau.
- Mai: Tớ thì cho rằng giá cả thị trường do người sản xuất quyết định.
- Hưng: Giá cả thị trường giúp chúng ta nhận biết được tình hình hàng hoá trên thị trường để điều chỉnh chi tiêu. Như những lúc thịt lợn tăng giá, nhà tớ chuyển sang ăn thịt bò, cá, gà,...
Vận dụng
CH1: Em hãy tìm hiểu về tỉnh hình thị trường một số hàng tiêu dùng tại địa phương em trong dịp Tết Nguyên đán và viết nhận xét về giá cả thị trường của các loại hàng hoá đó.
CH2: Em hãy sưu tầm thông tin (hình ảnh, số liệu, video clip,... ) về những hành vi không đúng khi tham gia thị trường và viết bài phê phán các hành vi đó.
PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI
Mở đầu
CH: HS tìm hiểu
Khái niệm cơ chế thị trường
CH:
a)
* Các chủ thể kinh tế có liên quan trong trường hợp nêu bên: người tiêu dùng cá basa, người tiêu dùng các loại thủy sản khác, người nuôi cá basa
* Các chủ thể ảnh hưởng lẫn nhau như thế nào trên thị trường là:
- Điều kiện sản xuất bất lợi, sản lượng cá giảm làm giá cá Basa trên thị trường tăng cao -> nhiều người tiêu dùng có xu hướng chuyển dân sang dùng sản phẩm thuỷ sản khác để thay thế -> Giá cả giảm, lợi nhuận thấp khiến người nuôi cá Basa cân nhắc chuyển vốn sang sản xuất sản phẩm khác.
- Giá cá Basa giảm dần -> người tiêu dùng quay trở lại mua sản phẩm.
=> Theo thời gian, tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế đã tự phát xác định giá cả sản phẩm cá Basa ở mỗi thời điểm trên thị trường.
b) Lựa chọn của các chủ thể kinh tế chịu ảnh hưởng của những yếu tố là:
- Điều kiện sản xuất.
- Năng lực sản xuất.
- Sự thay đổi của khối lượng, cơ cấu sản xuất sản phẩm.
- Giá cả của sản phẩm.
=> Khi có sự thay đổi các lựa chọn của các chủ thể kinh tế, yếu tố như giá cả, khối lượng, cơ cấu sản xuất, tiêu dùng của thị trường sẽ thay đổi theo.
Ưu điểm và nhược điểm của cơ chế thị trường
CH1:
a) Trên thị trường giấy Việt Nam có sản phẩm của những nhà sản xuất giấy ở những quốc gia:
- Trung Quốc
- Đài Loan
- In-đô-nê-xi-a
- Pháp,…
b) Áp lực cạnh tranh ngày càng cao trên thị trường giấy nhập khẩu từ nước ngoài => chú trọng cải tiến kĩ thuật, đổi mới công nghệ sản xuất để nâng cao chất lượng sản phẩm và năng lực cạnh tranh.
c) Một số sản phẩm của Việt Nam đã xuất hiện trên thị trường các quốc gia khác như:
- Hàng thủy sản: xuất khẩu sang các nước Hà Lan, Đức, Bỉ, Italy và Pháp,…
- Sắt thép: xuất khẩu sang các nước EU, Trung Quốc, Campuchia, Malaysia và Mexico.
- Quả vải thiều: xuất khẩu sang các nước Nhật Bản, Australia, Thái Lan,…
* Sản phẩm của quốc gia khác có trên thị trường Việt Nam như:
- Nhập khẩu Nho mẫu đơn từ Nhật
- Nhập khẩu Thịt lợn đông lạnh từ Nga
- Nhập khẩu gỗ từ Campuchia
CH2:
Hình 1: Nền kinh tế thế giới (đầu thế kỷ XX - đầu thế kỷ XXI)
Sự kiện:
- Chiến tranh thế giới, Đại khủng hoảng gây thiệt hại, ảnh hưởng kinh tế toàn cầu.
- Khủng hoảng dầu mỏ, thị trường chứng khoán biến động mạnh.
- Khủng hoảng tài chính, nợ công do nhiều yếu tố.
=> Nền kinh tế trải qua nhiều biến động, khủng hoảng.
Hình 2: Tài nguyên nước
Vấn đề:
- Nguồn nước suy giảm, ô nhiễm do nước thải công nghiệp.
Tác hại:
- Ảnh hưởng môi trường nước, đời sống con người.
=> Cần bảo vệ, sử dụng tài nguyên nước hợp lý.
Giá cả thị trường và chức năng của giá cả thị trường
CH:
a) Mức giá cụ thể của sản phẩm thịt lợn: dao động trong khoảng 64 000 đồng/kg đến 69 000 đồng/kg.
- Các tỉnh Yên Bái, Nam Định, Hà Nam, Vĩnh Phúc và Ninh Bình: 69 000 đồng/kg.
- Tỉnh Lào Cai tiếp tục giữ mức giá 64 000 đồng/kg.
b) Giá lợn hơi tại những thời điểm và địa điểm khác nhau sẽ có giá dao động khác nhau dựa trên sự tác động của thị trường
c) Giá cả có thể dao động do tác động qua lại giữa các chủ thể kinh tế tham gia hoạt động mua bán trên thị trường tại một thời điểm, địa điểm nhất định.
Luyện tập
CH1:
A. Sai. Cơ chế thị trường vận hành theo sự tác động qua lại của các chủ thể kinh tế.
B. Đúng.
C. Sai. Cả người mua và người bán đều quan tâm tới giá cả thị trường.
D. Sai. Cơ chế thị trường là cách thức vận hành của nền kinh tế, sự tác động qua lại của các chủ thể kinh tế để phân bổ nguồn lực, hình thành giá cả, xác định khối lượng, cơ cấu sản xuất,…
CH2:
A.Hợp lí hóa cách thức kinh doanh giúp tăng doanh thu, thúc đẩy liên kết mua bán sản phẩm giữa các vùng.
B. Thúc đẩy cải tiến kĩ thuật, nâng cao tay nghề để giảm chi phí sản xuất, nâng cao hiệu xuất và hiệu quả làm việc.
C. Phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền để sản xuất hiệu quả.
D. Phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, vùng miền để thúc đẩy liên kết kinh tế trong nước và hội nhập kinh tế quốc tế.
CH3: Em tự thực hiện theo các gợi ý.
CH4: Nếu em tham gia cuộc tranh luận đó, em sẽ làm rõ hơn về các chức năng của giá cả thị trường:
- Giúp điều tiết sản xuất, lưu thông và tiêu dùng một cách tối ưu, như bạn Lan nói, giá cả thị trường thay đổi liên tục, ở mỗi nơi lại khác nhau, ở mỗi nơi sự tác động người mua và người bán sẽ tạo nên giá cả khác nhau nhưng vẫn trong mức dao động chung.
- Tạo động lực cho các chủ thể kinh tế thúc đẩy sản xuất và tiêu dùng.
- Giúp phát huy tốt nhất tiềm năng của mọi chủ thể, mọi vùng miền, giúp hội nhập kinh tế quốc tế. Ở mọi địa phương khác nhau sẽ có những điều kiện khác nhau, phát huy tốt các tiềm năng ở mỗi nơi để sản xuất hiệu quả nhất.
Vận dụng
CH1: Em hãy tự thực hiện theo gợi ý.
CH2: Em tự sưu tầm
Nếu chưa hiểu - hãy xem: => Lời giải chi tiết ở đây
Nội dung quan tâm khác
Thêm kiến thức môn học
giải 5 phút Kinh tế pháp luật 10 cánh diều, giải Kinh tế pháp luật 10 cánh diều trang 21, giải Kinh tế pháp luật 10 CD trang 21
Bình luận