BÀI 4. LÍ THUYẾT CƠ BẢN VỀ LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP

PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK

Khởi động  

CH: Theo em, khi lựa chọn nghề nên dựa vào những căn cứ nào dưới đây?

I. LÍ THUYẾT CÂY NGHỀ NGHIỆP

CH: Em hiểu như thế nào về lí thuyết cây nghề nghiệp? Nêu ví dụ về chọn nghề theo “quả” và chọn nghề theo "rễ".

II. LÍ THUYẾT MẬT MÃ HOLLAND

CH:  Kể tên các nhóm tính cách theo lí thuyết mật mã Holland.

CH: Từ lí thuyết Holland, em rút ra được điều gì khi lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân?

Luyện tập

CH1: Hãy tóm tắt nội dung cơ bản của lí thuyết cây nghề nghiệp và lí thuyết mật mã Holland.

CH2: Cho hai tình huống dưới đây:

Tình huống 1: Trong những năm học phổ thông, H học tốt môn Toán và các môn về khoa học tự nhiên. H thích làm việc với máy móc và theo học ngành kĩ thuật điện. Sau khi tốt nghiệp đại học, H được nhận vào làm việc tại một công ty sản xuất thiết bị điện. H yêu thích và luôn hoàn thành tốt công việc của mình nên được công ty giao nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Tình huống 2: T có khả năng về hội hoạ, thích sự tự do, sáng tạo và có ý định theo học ngành mĩ thuật. Nhưng gia đình T có nhiều người làm kế toán lại muốn T theo học ngành kế toán vì dễ xin việc, công việc ổn định và lương cao. Sau khi tốt nghiệp ngành kế toán, T xin làm kế toán tại một công ty. Tuy nhiên một thời gian sau, T cảm thấy mệt mỏi vì công việc khá đơn điệu, nhàm chán, toàn con số khô khan. T muốn đổi sang một nghề khác.

Vận dụng

CH: Dựa vào lí thuyết mật mã Holland, em hãy tự xác định nhóm tính cách của bản thân và kể tên một số công việc phù hợp với nhóm tính cách đó. Báo cáo kết quả với thầy cô.

PHẦN II. 5 PHÚT GIẢI BÀI

Khởi động  

CH:

Theo em, khi lựa chọn nghề nên dựa vào những căn cứ:

- Sở thích

- Giá trị nghề nghiệp

- Cá tính

- Khả năng

- Cơ hội việc làm

I. LÍ THUYẾT CÂY NGHỀ NGHIỆP

CH: 

- Lý thuyết cây nghề nghiệp là một khái niệm được sử dụng để mô tả quá trình phát triển nghề nghiệp của một cá nhân. Ý tưởng chính của lý thuyết này là mô tả sự phát triển nghề nghiệp như là một cây, với các "rễ" biểu thị cho những giá trị, kỹ năng, sở thích và kinh nghiệm cá nhân, trong khi "quả" thể hiện những mục tiêu và thành tựu nghề nghiệp.

- Chọn nghề theo "quả": 

Ví dụ: Một người có thể quyết định trở thành một bác sĩ vì mong muốn giúp đỡ người khác và có thu nhập cao. Họ có một mục tiêu rõ ràng và xác định sẵn là trở thành một bác sĩ.

- Chọn nghề theo "rễ":

Ví dụ: Một người có khả năng giao tiếp tốt và đam mê làm việc với trẻ em có thể chọn nghề giáo viên mặc dù không có một mục tiêu nghề nghiệp cụ thể. 

II. LÍ THUYẾT MẬT MÃ HOLLAND

CH:

- Thực tế

- Điều tra

- Nghệ sĩ

- Xã hội

- Doanh nhân

- Nguyên tắc

CH: Khả năng và tính cách là hai yếu tố chính tạo nên sự hài lòng trong công việc. Quan trọng là chúng ta tìm ra những khả năng, sở thích cơ bản và kết hợp chúng với ngành nghề cụ thể.

Luyện tập

CH1:

- Theo mô hình lí thuyết cây nghề nghiệp, phần rễ gồm khả năng, sở thích, cá tính và giá trị nghề nghiệp của mỗi người được coi là phần gốc rễ của lựa chọn nghề nghiệp: phần quả gồm công việc ổn định, lương cao, mỗi trường làm việc tốt, cơ hội việc làm, được nhiều người tôn trọng được coi là thành quả thu được.

- Lí thuyết mật mã Holland chia tính cách con người ra 6 nhóm và tương ứng với mỗi nhóm tính cách là một kiểu người đặc trưng. Vị trí các kiểu người được sắp xếp theo quy ước: kiểu người ở cạnh càng xa thì tính cách càng khác nhiều hơn. Trong thực tế, tính cách của nhiều người không nằm gọn trong nhóm tính cách của một kiểu người mà thường là sự kết hợp của 2 nhóm hoặc nhiều hơn. Do đó, khi tìm hiểu để biết bản thân thuộc kiểu người nào thì cần phải xem xét mình nổi trội nhất ở nhóm tính cách nào.

CH2:

a. H thuộc nhóm tính cách “Nguyên tắc”, T thuộc nhóm tính cách “Nghệ sĩ”.

b. H chọn nghề theo "rễ", T chọn nghề theo "quả".

Vận dụng

CH:

- Bạn thích làm gì trong thời gian rảnh rỗi của mình?

- Trong các hoạt động nhóm, bạn thường đảm nhận vai trò gì?

- Bạn có thích tham gia vào các cuộc thảo luận, phân tích vấn đề hoặc tìm kiếm  giải pháp cho các vấn đề phức tạp không?

- Bạn thích sáng tạo qua việc vẽ, hát, viết lách hoặc các hoạt động nghệ thuật khác không?

- Khi bạn đối mặt với một tình huống khó khăn, bạn thường làm gì đầu tiên?

- Bạn cảm thấy hạnh phúc khi giải quyết các vấn đề hoặc sắp xếp thông tin và dữ liệu theo một cách cụ thể không?

- Bạn có thích làm việc với công cụ, máy móc hoặc vật liệu thô không?

Những câu hỏi này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bản thân và tính cách của mình, từ đó giúp bạn xác định được nhóm tính cách mà bạn có thể thuộc vào theo lý thuyết Holland.