BÀI 4. LÍ THUYẾT CƠ BẢN VỀ LỰA CHỌN NGHỀ NGHIỆP

KHỞI ĐỘNG

Theo em, khi lựa chọn nghề nên dựa vào những căn cứ nào dưới đây?

Giải chi tiết:

Theo em, khi lựa chọn nghề nên dựa vào những căn cứ:

- Sở thích

- Giá trị nghề nghiệp

- Cá tính

- Khả năng

- Cơ hội việc làm

I. LÍ THUYẾT CÂY NGHỀ NGHIỆP

Câu hỏi: Em hiểu như thế nào về lí thuyết cây nghề nghiệp? Nêu ví dụ về chọn nghề theo “quả” và chọn nghề theo "rễ".

Giải chi tiết:

- Mô tả:

+ Phát triển nghề nghiệp như một cây.

+ "Rễ": Giá trị, kỹ năng, sở thích, kinh nghiệm.

+ "Quả": Mục tiêu, thành tựu nghề nghiệp.

- Cách chọn nghề:

+ Theo "quả": Xác định mục tiêu nghề nghiệp rõ ràng, ví dụ: bác sĩ, luật sư.

+ Theo "rễ": Phát triển sự nghiệp dựa trên kỹ năng, đam mê, ví dụ: giáo viên, kỹ sư.

- Lợi ích:

+ Giúp định hướng nghề nghiệp phù hợp.

+ Phát huy điểm mạnh, sở thích bản thân.

+ Nâng cao cơ hội thành công.

Ví dụ: 

- Chọn theo "quả":

+ Mục tiêu: Trở thành bác sĩ.

+ Lý do: Mong muốn giúp đỡ người khác, có thu nhập cao.

- Chọn theo "rễ":

+ Kỹ năng: Giao tiếp tốt.

+ Đam mê: Làm việc với trẻ em.

+ Lựa chọn: Nghề giáo viên.

II. LÍ THUYẾT MẬT MÃ HOLLAND

Câu hỏi:  Kể tên các nhóm tính cách theo lí thuyết mật mã Holland.

Giải chi tiết:

- Thực tế

- Điều tra

- Nghệ sĩ

- Xã hội

- Doanh nhân

- Nguyên tắc

Câu hỏi: Từ lí thuyết Holland, em rút ra được điều gì khi lựa chọn nghề nghiệp cho bản thân?

Giải chi tiết:

Khả năng và tính cách là hai yếu tố chính tạo nên sự hài lòng trong công việc. Quan trọng là chúng ta tìm ra những khả năng, sở thích cơ bản và kết hợp chúng với ngành nghề cụ thể.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Hãy tóm tắt nội dung cơ bản của lí thuyết cây nghề nghiệp và lí thuyết mật mã Holland.

Giải chi tiết:

- Lý thuyết cây nghề nghiệp:

+ Phần rễ: Khả năng, sở thích, cá tính, giá trị nghề nghiệp.

+ Phần quả: Công việc ổn định, lương cao, môi trường tốt, cơ hội thăng tiến, được tôn trọng.

- Lý thuyết mật mã Holland:

+ Chia tính cách thành 6 nhóm: RI, AS, SC, ET, CE, RA.

+ Mỗi nhóm có kiểu người đặc trưng.

+ Tính cách thường kết hợp 2 nhóm hoặc nhiều hơn.

+ Xác định kiểu người nổi trội để chọn nghề phù hợp.

Câu 2: Cho hai tình huống dưới đây:

Tình huống 1: Trong những năm học phổ thông, H học tốt môn Toán và các môn về khoa học tự nhiên. H thích làm việc với máy móc và theo học ngành kĩ thuật điện. Sau khi tốt nghiệp đại học, H được nhận vào làm việc tại một công ty sản xuất thiết bị điện. H yêu thích và luôn hoàn thành tốt công việc của mình nên được công ty giao nhiều nhiệm vụ quan trọng.

Tình huống 2: T có khả năng về hội hoạ, thích sự tự do, sáng tạo và có ý định theo học ngành mĩ thuật. Nhưng gia đình T có nhiều người làm kế toán lại muốn T theo học ngành kế toán vì dễ xin việc, công việc ổn định và lương cao. Sau khi tốt nghiệp ngành kế toán, T xin làm kế toán tại một công ty. Tuy nhiên một thời gian sau, T cảm thấy mệt mỏi vì công việc khá đơn điệu, nhàm chán, toàn con số khô khan. T muốn đổi sang một nghề khác.

a. Hai người H và T thuộc nhóm tính cách nào”?

b. Tình huống nào là chọn nghề theo “quả”, tình huống nào là chọn nghề theo "rễ"?

Giải chi tiết:

a. H thuộc nhóm tính cách “Nguyên tắc”, T thuộc nhóm tính cách “Nghệ sĩ”.

b. H chọn nghề theo "rễ", T chọn nghề theo "quả".

VẬN DỤNG

Dựa vào lí thuyết mật mã Holland, em hãy tự xác định nhóm tính cách của bản thân và kể tên một số công việc phù hợp với nhóm tính cách đó. Báo cáo kết quả với thầy cô.

Giải chi tiết:

- Cách thực hiện:

- Trả lời các câu hỏi sau:

+ Hoạt động yêu thích trong thời gian rảnh?

+ Vai trò thường đảm nhận trong hoạt động nhóm?

+ Thích thảo luận, phân tích vấn đề hay tìm giải pháp?

+ Thích sáng tạo qua nghệ thuật?

+ Khi gặp khó khăn, bạn làm gì đầu tiên?

+ Thích làm việc một mình hay tập thể?

+ Thích giúp đỡ người khác?

+ Thích thử thách và làm việc nhóm cạnh tranh?

+ Thích giải quyết vấn đề hay sắp xếp thông tin?

+ Thích làm việc với công cụ, máy móc?

+ Phân tích câu trả lời để xác định nhóm tính cách nổi trội theo Holland.