BÀI 7. ỨNG PHÓ VỚI TÌNH HUỐNG NGUY HIỂM 

PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK 

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ về một tình huống nguy hiểm mà em đã từng gặp hoặc chứng kiến theo gợi ý sau:

 - Tình huống đã diễn ra khi nào?

- Em đã làm gì khi gặp tình huống đó?

KHÁM PHÁ

1. Nhận biết các tình huống nguy hiểm và hậu quả của nó

Câu hỏi: Em hãy đọc các thông tin, tình huống dưới đây và trả lời câu hỏi:

1. Khi đang chơi trước cửa nhà, Lan thấy một người phụ nữ lạ mặt giới thiệu là người quen, muốn gặp mẹ Lan để gửi đồ và trao đổi công việc. Lan mở cửa và lễ phép mời người phụ nữ lạ mặt vào nhà. Sau đó, Lan cảm thấy buồn ngủ và ngủ thiếp đi. Đến khi tỉnh dậy, Lan thấy mẹ ngồi bên cạnh, trong nhà có nhiều người, có cả công an. Lan lơ mơ hiểu ra là nhà mình vừa bị mất trộm.

2. Mưa dông, mưa đá, lốc xoáy, sét thường gây thiệt hại lớn về tài sản, hoa màu và con người. Nhiều ngôi nhà bị tốc mái, sập, hư hỏng nặng, khiến các gia đình rơi vào cảnh “màn trời chiếu đất", cuộc sống bị đảo lộn. Nhiều người bị thương, thậm chí có người còn bị thiệt mạng do những hiện tượng thiên tại khốc liệt này.

3. Đang ngồi học bài, Hải nghe tiếng còi xe cứu hoả rú vang cả khu phố. Nhìn qua cửa sổ, thấy ngọn lửa bùng cháy dữ dội từ ngôi nhà bên cạnh, Hải cầm vội chiếc khăn ướt che mũi, men theo cầu thang chạy xuống tầng một đề thoát ra ngoài.

4. Vào mùa mưa, ở một số tỉnh miền núi thường xảy ra lũ quét, lũ ống, sạt lở đất. Đây là loại hình thiên tai gây thiệt hại lớn về người và tài sản. 

a. Các thông tin, tình huống trên đề cập đến những tình huống nguy hiểm nào? Những tình huống này có thể gây ra hậu quả gì?

b. Hãy kể thêm những tình huống nguy hiểm mà em biết hoặc đã trải qua trong cuộc sống hằng ngày.

2. Cách ứng phó trước những tình huống nguy hiểm

Câu 1: Em hãy đọc tình huống sau và trả lời câu hỏi:

Chiều nay, Hoa đi học về muộn hơn mọi ngày. Khi đi đến đoạn đường vắng, em bị một kẻ lạ mặt bất ngờ kéo tay định lôi lên xe máy.

a) Nếu là Hoa, trong trường hợp trên, em sẽ lựa chọn cách nào dưới đây để thoát khỏi nguy hiểm? Vì sao?

- Gào khóc thật to để người khác nghe thấy

- Nói thật to và rõ: “Dừng lại ngay” hoặc “Cứu tôi với” để người xung quanh phát hiện ra,

tới cứu giúp.

- Bỏ chạy.

b) Em cần làm gì để tránh gặp phải tình huống trên?

Câu 2: Em hãy quan sát các chỉ dẫn để phòng cháy, chữa cháy dưới đây để thảo luận cách ứng phó trong các trường hợp:

Câu 3: Em hãy đọc thông tin sau và trả lời câu hỏi:

Hè này, Lan được tham gia lớp học bơi. Thầy giáo đặc biệt lưu ý đến cách ứng phó và cứu người khi bị đuối nước, đó là

– Bình tĩnh, hít thật nhiều hơi vào phổi, cố gắng nín thở càng lâu càng tốt, thả lỏng người đề nước đẩy sát lên mặt nước.

- Dùng tay hoặc chân làm mái chèo, quạt nước đầy đầu nhô khỏi mặt nước hoặc cũng có thể quạt nước xiên, đẩy người trôi đi dễ dàng bởi vì trong nước người trở nên nhẹ hơn so với trên cạn.

- Khi chuyển động lên xuống, há miệng to hít vào nhanh và sâu khi ở trên mặt nước, ngậm miệng, thở ra từ từ bằng mũi hoặc bằng miệng khi ở dưới mặt nước.

Khi thấy có người bị đuối nước thì cần nhanh chóng tìm kiếm sự trợ giúp từ những người xung quanh.

a) Thông tin trên cho biết em cần làm gì:

- Khi bản thân bị đuối nước?

Khi gặp người bị đuối nước?

b) Em có thể tránh được nguy cơ đuối nước bằng cách nào?

Câu 4: Hãy quan sát bức tranh dưới đây và cho biết cần làm gì khi có mưa dông, lốc, sét

Câu 5: Em hãy quan sát bức tranh dưới đây và chi biết cần làm gì khi xảy ra lũ quét, lũ ống, sạt lở đất.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Chơi trò chơi “tiếp sức” kể về những tình huống nguy hiểm trong thực tiễn cuộc sống?

Câu 2: Hãy nhận xét sự nguy hiểm có thể xảy ra và cách xử lí mỗi nhân vật trong các tình huống dưới đây:

a) Thấy chuông báo cháy của chung cư vang lên, Hằng chạy ngay ra thang máy để thoát hiểm.

b) Trời nắng nóng, sau khi đi chơi đá bóng, các bạn rủ nhau xuống sông tắm nhưng Nam từ chối và khuyên và khuyên các bạn không nên tắm sông.

c) Hòa vẫn lội qua suối để về nhà dù trời mưa to và có thể xảy ra lũ quét.

Câu 3: Xử lí tình huống:

1. Đang trên đường đi học về, Hồng gặp một người lạ, tự xưng là bạn của mẹ và đề nghị đưa Hồng về nhà. Nếu là Hồng, em sẽ làm gi? 

2. Tan học, Mai đạp xe về nhà. Bỗng mây đen kéo tới, sấm chớp âm âm, mưa rơi nặng hạt. Mai thấy một vài người trú tạm vào gốc cây to bên đường, người thì mặc áo mưa rồi đi tiếp. 

Nếu là Mai, em sẽ làm gì trong tình huống này? 

3. Trời đang mưa đá, một số bạn trong lớp rủ em chạy ra sân trường nhặt đá. Em sẽ làm gì trong tình huống này? 

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy cùng các bạn thiết kế 1 sản phẩm tuyên truyền kĩ năng ứng phó với 1 tình huống nguy hiểm.

Câu 2: Em hãy tìm hiểu những tình huống nguy hiểm thường xảy ra ở địa phương em và nêu cách ứng phó với tình huống theo bảng mẫu sau đây:

PHẦN II: 5 PHÚT SOẠN BÀI

KHỞI ĐỘNG

Tình huống: có người lạ đi theo khi em đi học về.

 - Tình huống đã diễn ra khi em đi học về 1 mình 

 -  Em đã tìm sự giúp đỡ của mọi người xung quanh.

KHÁM PHÁ

1. Nhận biết các tình huống nguy hiểm và hậu quả của nó

a) 1. Tình huống này Lan bị kẻ trộm lừa gạt, mạo danh bạn của mẹ để đột nhập nhà của Lan và trộm cắp tài sản. Tình huống này có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng như bắt cóc trẻ em; trộm cắp tài sản, giết người,…

2. Tình huống mưa dông, mưa đá, lốc xoáy, sấm, sét. Tình huống này gây thiệt hại lớn về tài sản, hoa màu và con người, nhiều ngôi nhà bị tốc mái, bị sập, hư hỏng nặng khiến các gia đình rơi vào cảnh “màn trời chiếu đất”, nhiều người bị thương thâm chí thiệt mạng.

3. Tình huống gặp cháy lớn, hỏa hoạn, cháy trong chung cư. Tình huống này rất nguy hiểm, dễ gây chết người, thiệt hại lớn về tài sản.

4. Tình huống lũ quét, lũ ống, sạt lở đất vào mùa mưa ở miền núi. Đây là loại hình thiên tai gây thiệt hại lớn về người và tài sản.

b) Những tình huống nguy hiểm mà em biết hoặc đã trải qua trong cuộc sống hằng ngày: Té ngã trong sân trường; trẻ em rơi từ tầng cao của chung cư xuống đất; chơi thể thao bị chấn thương; mang vác đồ quá nặng; tư thế ngồi học sai; trẻ em bị hóc, nghẹn thức ăn; bị đuối nước,…

2. Cách ứng phó trước những tình huống nguy hiểm

Câu 1: 

a) Nếu là Hoa trong trường hợp trên, em sẽ nói thật to và rõ: “Dừng lại ngay đi” hoặc “Cứu tôi với” để người xung quanh phát hiện ra tới giúp… Vì có như vậy thì mọi người xung quanh mới biết mình đang gặp nguy hiểm và đến giúp đỡ mình.

b) Để tránh gặp phải như tình huống trên em sẽ sẽ không đi 1 mình nơi vắng vẻ hoặc đi cùng người lớn, bạn bè của mình để tránh gặp phải tình huống trên.

Câu 2: Khi phát hiện có cháy nổ, hỏa hoạn sẽ thông báo cho mọi người xung quanh, nhanh chóng tìm cách bảo vệ cơ thể và chạy thoát khỏi đám cháy, sau đó gọi 114 (cứu hỏa) để lực lượng cứu hỏa đến giải cứu đám cháy nổ.

- Khi bị mắc kẹt trong đám cháy: thoát ngay theo đường hành lang, cầu thang bộ và ban công ở tầng thấp; nếu đám cháy lan tới nơi mình đứng cần dùng khăn thấm nước che mặt, che người; đi khom hoặc bò trên đường di chuyển để thoát khỏi đám cháy; đóng các cửa trên đường di chuyển để tránh lửa lan rộng ra ra.

- Khi bị lửa bén vào quần áo thì nhanh chóng nằm ngay xuống đất và lăn qua lăn lại dập tắt đám lửa bén và tìm cách thoát khỏi đám cháy.

Câu 3:

a) Thông tin trên cho em biết điều cần làm là:

- Khi bản thân bị đuối nước: Bình tĩnh, hít thật nhiều hơi vào phổi, cố gắng nín thở càng lâu càng tốt, thả lỏng người để nước đẩy sát lên mặt nước; dùng tay hoặc chân làm mái chèo, quạt nước đẩy đầu nhô khỏi mặt nước hoặc cũng có thể quạt nước xiên, đẩy người trôi đi dễ dàng bởi vì trong nước người trở nên nhẹ hơn so với trên cạn; khi chuyển động lên xuống, há miệng to hit vào nhanh và sâu khi ở trên mặt nước , ngậm miệng thở ra từ từ bằng mũi hoặc bằng miệng khi ở dưới mặt nước.

- Khi gặp người bị đuối nước: Khi thấy có người bị đuối nước thì cần nhanh chóng tìm kiếm sự trợ giúp từ những ngoài xung quanh.

b) Để tránh nguy cơ đuối nước chúng ta cần làm: Không bao giờ đi bơi một mình; không chơi gần ao, hồ, song, suối; phải học cách bơi lội; học cách giải cứu khi bị đuối nước;…

Câu 4: Thường xuyên xem dự báo thời tiết, chủ động chuẩn bị phòng chống (đèn pin, thực phẩm, áo mưa…); không đi qua sông suối khi có lũ, gọi 112…

Câu 5: Cách ứng phó khác khi xảy ra lũ quét, lũ ống, sạt lở đất: không nên ra ngoài, tìm nơi cao ráo để trú ngụ…

LUYỆN TẬP

Câu 1: Học sinh tự chơi với các bạn trên lớp

Câu 2: 

a) Có thể xảy ra hỏa hoạn, Hằng làm rất đúng.

b) Có thể bị đuối nước, Nam từ chối và khuyên các bạn là đúng.

c) Hòa làm vậy là rất nguy hiểm, có thể bị lũ cuốn nguy hiểm đến tính mạng.

Câu 3: 1. Em sẽ ra nơi đông người và nhờ mọi người gọi nhờ điện thoại về cho người thân tới đón.

2. Nếu là Mai em khuyên mọi người không nên trú ở gốc cây vì rất nguy hiểm.

3. Em sẽ khuyên các bạn nên ở trong lớp không nên ra lượm như vậy rất nguy hiểm.

VẬN DỤNG

Câu 1: Học sinh tự liên hệ

Câu 2: