Video giảng Vật lí 11 Kết nối Bài 8 Mô tả sóng

Tóm lược nội dung

CHƯƠNG II: SÓNG

BÀI 8: MÔ TẢ SÓNG

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Từ đồ thị độ dịch chuyển – khoảng cách (tạo ra bằng thí nghiệm, hoặc hình vẽ cho trước), mô tả được sóng qua các khái niệm bước sóng, biên độ, tần số, tốc độ và cường độ sóng.
• Rút ra được biểu thức  từ định nghĩa của tốc độ, tần số và bước sóng.
• Vận dụng được biểu thức .
• Tiến hành thí nghiệm hoặc qua hình ảnh, video clip,…, thảo luận để nêu được mối liên hệ các đại lượng đặc trưng của sóng với các đại lượng đặc trưng cho dao động của phần tử môi trường.

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Các em ơi, hãy cùng quan sát bức ảnh sóng biển tuyệt đẹp này! Các em có bao giờ tự hỏi tại sao sóng lại luôn chuyển động không ngừng như thế? Ngoài sóng biển, chúng ta còn gặp rất nhiều loại sóng khác nữa đấy. Ví dụ như sóng nước, sóng âm, sóng vô tuyến, sóng biển, sóng địa chấn,... Vậy các em có biết sóng được hình thành như thế nào và có những đặc điểm gì không?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. THÍ NGHIỆM TẠO SÓNG MẶT NƯỚC

Nội dung 1: Tìm hiểu thí nghiệm tạo sóng trên mặt nước và hình thành khái niệm sóng cơ

Chia lớp thành 4 nhóm, mỗi nhóm khoảng 6-10 bạn, các nhóm thực hiện thí nghiệm bố trí như SGK, sau đó trả lời các câu hỏi sau:

Thực hiện thí nghiệm Hình 8.1 cho biết dao động của miếng xốp như thế nào? Đâu là nguồn sóng? Phương truyền sóng?

Quan sát hình 8.2, hãy chỉ ra những điểm dao động cùng pha, ngược pha và vuông pha?

Nêu định nghĩa về sóng cơ?

Video trình bày nội dung: 

Trong thí nghiệm Hình 8.1 SGK, miếng xốp không chuyển động ra xa nguồn mà chỉ dao động trong một phạm vi không gian rất hẹp.

- Mặt cắt của nước có dạng hình sin.

- Miếng xốp C dao động lên xuống tại chỗ, còn những biến dạng của mặt nước lan truyền đi từ nguồn sóng O ra xa cho ta hình ảnh về sóng có trên mặt nước.

- O là nguồn sóng, nước là môi trường truyền sóng, đường thẳng OC là phương truyền sóng.

II. GIẢI THÍCH SỰ TẠO THÀNH SÓNG

Nội dung 2: Giải thích sự tạo thành sóng. Mối liên hệ giữa sóng và dao động

Bây giờ các em tự đọc SGK phần II, quan sát miếng xốp trong thí nghiệm Hình 8.1 và trả lời câu hỏi:

Em hãy cho biết miếng xốp có chuyển động ra xa nguồn cùng với sóng không?

Giải thích sự tạo thành sóng?

Các nguyên nhân tạo nên sóng truyền trong một môi trường là gì? Hãy mô tả quá trình truyền sóng trên mặt nước?

Video trình bày nội dung: 

- Có hai nguyên nhân tạo nên sóng truyền trong một môi trường. Đó là nguồn dao động từ bên ngoài tác dụng lên môi trường và có lực liên kết giữa các phần tử môi trường.

- Sóng cơ là những biến dạng cơ lan truyền trong môi trường đàn hồi.

III. CÁC ĐẠI LƯỢNG ĐẶC TRƯNG CỦA SÓNG

Nội dung 3: Tìm hiểu các đại lượng đặc trưng của sóng 

Các em hãy đọc sách mục III và mục đọc hiểu và trả lời câu hỏi: Giải thích các đại lượng: biên độ sóng, chu kì sóng, tần số sóng, tốc độ truyền sóng, bước sóng? Khoảng cách giữa hai điểm gần nhau nhất dao động cùng pha trên cùng một phương truyền sóng được gọi là gì?

Video trình bày nội dung: 

- Biên độ sóng là độ dịch chuyển lớn nhất của phần tử sóng khỏi vị trí cân bằng.

- Chu kì của sóng chính bằng chu kì dao động của phần tử sóng, kí hiệu là T, đơn vị là s.

- Đại lượng f=1T được gọi là tần số sóng.

- Tốc độ truyền sóng là tốc độ lan truyền của biến dạng trong môi trường truyền sóng.

- Bước sóng là quãng đường sóng truyền được trong một chu kì, kí hiệu là , đơn vị là m.

- Giữa các đại lượng , T (hay f) có mối liên hệ: λ=vT=vf.

- Cường độ sóng I được định nghĩa là năng lượng sóng được truyền qua một đơn vị diện tích vuông góc với phương truyền sóng trong một đơn vị thời gian.

I=ESΔt

trong đó, E là năng lượng sóng truyền qua một diện tích S vuông góc với phương truyền sóng trong thời gian t.

……………………..

Nội dung video Bài 8 còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.