Video giảng Sinh học 11 Cánh diều bài 12 Cảm ứng ở thực vật

Tóm lược nội dung

BÀI 12. CẢM ỨNG Ở THỰC VẬT

Chào mừng các em đến với bài học ngày hôm nay!

Thông qua video này, các em sẽ nắm được các kiến thức và kĩ năng như sau:

• Nêu được khái niệm và đặc điểm cảm ứng ở thực vật. Phân tích được vai trò cảm ứng đối với thực vật.
• Trình bày được đặc điểm và cơ chế cảm ứng ở thực vật.
• Nêu được một số hình thức biểu hiện của cảm ứng ở thực vật: vận động hướng động và vận động cảm ứng.
• Vận dụng được hiểu biết về cảm ứng ở thực vật để giải thích một số hiện tượng trong thực tiễn.
• Thực hành quan sát được hiện tượng cảm ứng ở một số loài cây. Thực hiện được thí nghiệm về cảm ứng ở một số loài cây.

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Các em hãy quan sát hình 12.1, cho biết khi tay chạm vào cây trình nữ, cây có phản ứng như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Nội dung 1. Tìm hiểu về khái niệm và vai trò cảm ứng ở thực vật.

Ai có thể nêu lại khái niệm cảm ứng ở thực vật và cho ví dụ. Phân tích vai trò cảm ứng đối với thực vật. Cho ví dụ nào!

Video trình bày nội dung: 

1. Khái niệm cảm ứng ở thực vật

- Cảm ứng ở thực vật là phản ứng vận động của các cơ quan thực vật đối với kích thích của môi trường.

- Phân loại: hướng động và ứng động.

- Ví dụ: 

+ Ngọn và lá cây hướng về phía ánh sáng

+ Tăng nhiệt độ → hoa tulip nở/ Giảm nhiệt độ → hoa tulip cụp lại.

2. Vai trò cảm ứng ở thực vật

- Các hình thức cảm ứng ở thực vật là cơ sở đáp ứng với 

+ Các tác nhân phi sinh học: sự úng ngập, khô hạn hoặc nhiệt độ bất lợi.

Ví dụ: Rễ xương rồng lan rộng để tìm nguồn nước.

Cây thân leo bám trên các giá đỡ (cây gỗ, tường…) để nhận được nhiều ánh sáng.

+ Các tác nhân sinh học: tác nhân gây bệnh, động vật ăn thực vật…

Ví dụ: Cây bắt ruồi (họ Gọng vó) bắt và tiêu hóa con mồi động vật.

Nội dung 2. Tìm hiểu về đặc điểm và cơ chế cảm ứng ở thực vật.

Các em hãy cùng nhau thảo luận nhóm và chọn ra đại diện để trả lời những câu sau:

Đặc điểm cảm ứng ở thực vật là gì? Cho ví dụ. Quan sát hình 12.2 nêu cơ chế phản ứng hướng sáng ở thực vật.

Video trình bày nội dung: 

1. Đặc điểm cảm ứng ở thực vật

- Sự thay đổi hình thái hoặc sự vận động các cơ quan.

Ví dụ: 

Rễ hướng về nguồn nước

2. Cơ chế cảm ứng ở thực vật

Ví dụ: 

- Thu nhận kích thích: phototropin tiếp nhận ánh sáng xanh dương.

- Dẫn truyền tín hiệu: sự tương tác giữa ánh sáng xanh dương và phototropin gây ra sự chuyển đổi và dẫn truyền tín hiệu trong tế bào

→ sự phân bố không đều auxin ở hai phía của chồi đỉnh, tập trung ở phía đối diện với nguồn sáng.

- Trả lời kích thích: tế bào dãn dài dưới tác động của auxin.

⇨ Kết luận:

- Thu nhận kích thích: các thụ thể đặc hiệu nằm trên màng tế bào hoặc trong tế bào chất tiếp nhận kích thích từ môi trường hoặc hormone.

- Dẫn truyền tín hiệu: chuyển đổi thành tín hiệu thứ cấp, được khuếch đại và dẫn truyền vào trong tế bào. 

- Trả lời kích thích: các tế bào tiếp nhận tín hiệu đáp ứng kích thích.

Nội dung 3. Tìm hiểu về một số hình thức biểu hiện của cảm ứng ở thực vật

Để củng cố kiến thức, chúng ta sẽ làm một số bài tập nhỏ như sau:

• Vận động hướng động của thực vật có đặc điểm gì?
• Trình bày đặc điểm của vận động cảm ứng.

Video trình bày nội dung: 

1. Vận động hướng động (Hướng động)

- Khái niệm: Hướng động là phản ứng vận động sinh trưởng của thực vật đối với tác nhân kích thích theo một hướng xác định. 

- Phân loại:

+ Hướng động dương: sự vận động sinh trưởng hướng tới nguồn kích thích.

+ Hướng động âm: sự vận động sinh trưởng tránh xa nguồn kích thích.

2. Vận động cảm ứng (Ứng động)

- Ứng động là phản ứng vận động của thực vật đối với tác nhân kích thích không định hướng.

- Phân loại: Ứng động sinh trưởng và ứng động không sinh trưởng.

- Ứng động sinh trưởng là vận động cảm ứng của thực vật gắn liền với sự phân chia và lớn lên không đồng đều của các tế bào tại hai phía đối diện nhau của cơ quan (lá, cánh hoa).

- Ứng động không sinh trưởng là vận động cả ứng của thực vật không do sự phân chia và lớn lên của các tế bào.

+ Ứng động sức trương là vận động xảy ra do sự thay đổi hàm lượng nước trong tế bào hoặc vùng chuyên hóa của các cơ quan.

Ví dụ: vận động cụp lá của cây trinh nữ khi bị va chạm…

+ Ứng động tiếp xúc là loại ứng động cơ học do tiếp xúc gây nên.

Ví dụ: Vận động bắt mồi ở cây bắt ruồi…

…

……………………..

Nội dung video Bài 12 còn nhiều phần rất hấp dẫn và thú vị. Hãy cùng đăng kí để tham gia học bài và củng cố kiến thức thông qua hoạt động luyện tập và vận dụng trong video.