Slide bài giảng Sinh học 12 kết nối Bài 10: Di truyền giới tính và di truyền liên kết với giới tính

Tóm lược nội dung

BÀI 10. DI TRUYỀN GIỚI TÍNH VÀ DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

Mở đầu: Vì sao tỉ lệ các cá thể đực và cái ở nhiều loài động vật lại thường là 1: 1?

Giải rút gọn:

Do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y với tỉ lệ bằng nhau và bằng 1 : 1. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau.

I. DI TRUYỀN GIỚI TÍNH

Câu 1: NST giới tính là gì? Hãy nêu sự khác biệt giữa NST thường và NST giới tính.

Giải rút gọn:

• NST giới tinh là một loại NST chứa các gene quy định giới tính của một sinh vật. Tuỳ theo từng loài, NST giới tính có thể tồn tại thành từng cặp tương đồng hoặc không tương đồng. 

• Sự khác biệt giữa NST thường và NST giới tính:

Câu 2: Giải thích tại sao, theo lí thuyết, xác suất sinh con trai hoặc sinh con gái của mỗi cặp vợ chồng là như nhau và bằng 50%.

Giải rút gọn:

Do sự phân li của cặp NST XY trong phát sinh giao tử ra hai loại tinh trùng mang NST X và Y với tỉ lệ bằng nhau và bằng 1 : 1. Qua thụ tinh của hai loại tinh trùng này với trứng mang NST X tạo ra hai loại tổ hợp XX và XY với số lượng ngang nhau có sức sống ngang nhau.

II. DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

III. ỨNG DỤNG CỦA DI TRUYỀN LIÊN KẾT VỚI GIỚI TÍNH

Câu 1: Quan sát hình di truyền giới tính ở gà trong Bảng 10.1 và cho biết có thể dùng phép lai nào để phân biệt tính trạng do gene nằm trên NST thường với tính trạng do gene nằm trên NST Z không có gene tương đồng trên W.

Giải rút gọn:

• Có thể dùng phép lai thuận nghịch để phân biệt tính trạng do gene nằm trên NST thường với tính trạng do gene nằm trên NST Z không có gene tương đồng trên W.

• Nếu có sự khác nhau trong kết quả của phép lai thận nghịch và có sự phân li không đồng đều kiểu hình ở hai giới thì gên đó nằm trên NST giới tính.

Câu 2: Tại sao bệnh do allele lặn nằm trên NST X ở người thường biểu hiện chủ yếu ở nam giới?

Giải rút gọn:

• Bệnh do allele lặn quy định sẽ biển hiện khi người bệnh có kiểu gen đồng hợp lặn, và không được biểu hiện khi kiểu gen ở trạng thái đồng hợp trội hoặc dị hợp tử. 

• Ở nam giới chỉ cần 1 allele lặn trên NST X đã biểu hiện ra kiểu hình bệnh do không có allele tương đồng trên NST Y (X^aY).

LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG

Câu 1: Tìm hiểu một số ví dụ về ứng dụng của di truyền liên kết với giới tính trong chăn nuôi. 

Giải rút gọn:

• Dựa vào màu sắc trứng có thể phân biệt được giới tính của tằm ngay từ giai đoạn trứng, từ đó lựa chọn những trứng nở ra tằm đực để nuôi vì tằm đực cho nhiều tơ hơn so với tằm cái.

Câu 2: Hãy trình bày quan điểm của em về việc điều khiển giới tính theo ý muốn ở người.

Giải rút gọn:

Điều khiển giới tính của động vật theo ý muốn ở người có thể mang lại nhiều lợi ích về mặt kinh tế, từ đó thúc đẩy các khía cạnh khác, tuy nhiên nếu không thể kiểm soát và có quy định rõ ràng sẽ rất dễ dẫn đến mất cân bằng giới tính ở động vật, ảnh hưởng đến sinh sản và phát triển, nghiêm trọng có thể dẫn đến sự tuyệt chủng của một số loài, làm suy giảm sự đa dạng nguồn gen của Trái Đất.