Slide bài giảng Ngữ văn 12 Cánh diều bài 4: Mưa xuân (Nguyễn Bính)

Tóm lược nội dung

TỰ ĐÁNH GIÁ: MƯA XUÂN

Đọc đoạn văn bản sau, chọn phương án đúng cho mỗi câu hỏi (từ câu 1 đến câu 5) và trả lời các câu hỏi (từ câu 6 đến câu 10).

Câu 1: Phương án nào thể hiện đúng nhất nội dung tự giới thiệu của cô gái?

A. Trẻ trung, trong trắng, chưa có chồng 

B. Làm nghề dệt vải, đã được mẹ gả bán 

C. Ngày bên khung cử 

D. Có mẹ già, đi dệt vải ở chợ làng xa

Câu 2: Khi biết tin có hội chèo làng Đặng; cô gái có tâm frạng như thế nào?

A. Lưu luyến, bịn rịn                                

B. Háo hức, mong đợi

C. Thất vọng, chán chường                       

D. Buồn bã, cô đơn

Câu 3: Từ nào sau đây phản ánh đúng nhất thái độ của cô gái trong đêm hội chèo?

A. Tuyệt vọng                                       

B. Giận dữ

C. Thất vọng                                         

D. Bức xúc

Câu 4: Dòng nào không thể hiện đúng sự tương phản về tâm tư của cô gái trước và sau đêm hội chèo?

A. Mưa xuân phơi phới bay - Mưa xuân đã ngại bay

B. Hoa xoan lớp lớp rụng vơi đầy - Hoa xoan đã nát dưới chân giày.

C. Thôn Đoài cách có một thôi đê - Có ngắn gì đâu một dải đê

D. Mẹ bảo: "Thôn Đoài hát tối nay" - Để mẹ em rằng: hát tối nay?

Câu 5: Những câu thơ sau đây cho thấy đặc điểm nào về ngôn ngữ của bài Mưa xuân?

• Mẹ già chưa bán chợ làng xa

• Thế nào anh ấy chả sang xem

• Chờ mãi anh sang anh chẳng sang.

• Thế mà hôm nọ hát bên làng

• Có ngắn gì đâu một dải đê!

A. Đậm tính thông tục                              

B. Đậm tính địa phương

C. Đậm chất thôn quê                               

D. Đậm chất thành thị

Câu 6: Bài thơ có kết cấu như thế nào? Hãy chỉ ra diễn biến tâm trạng của cô gái trước, trong và sau hội chèo.

Bài làm rút gọn:

Bài thơ có kết cấu theo thể thơ Tứ Nguyệt Trường Thiên

Diễn biến tâm trạng của cô gái:

• Trước hội chèo: Tâm trạng xôn xao, nhớ nhung, náo nức, hồi hộp muốn gặp người yêu nhưng cũng ngại ngùng e thẹn.

• Trong hội chèo: Mong mỏi trông tìm hình bóng người yêu nhưng sau đó buồn bã, đau khổ vì không thấy người yêu lỡ hẹn.

• Sau hội chèo: Nỗi lòng nặng trĩu, thất vọng, buồn sầu, lủi thủi đi về một mình của cô gái. Đồng thời cũng hi vọng vào tương lai phía trước.

Câu 7: Em có nhận xét gì về tâm hồn, tình cảm của nhân vật trữ tình trong bài thơ? Dựa vào yếu tố nào để đưa ra nhận xét ấy?

Bài làm rút gọn:

Bài thơ “Mưa Xuân” của Nguyễn Bình là một tác phẩm trữ tình đặc sắc, thể hiện tâm hồn và tình cảm sâu sắc của nhân vật.

Nhân vật trong bài thơ có một tâm hồn nhạy cảm, dễ bị xúc động bởi những biến đổi của thiên nhiên và cuộc sống. Mưa xuân không chỉ đơn thuần là hiện tượng tự nhiên mà còn là biểu tượng cho những cảm xúc mạnh mẽ, sự thay đổi và hy vọng.

• Tình cảm nhân vật: Tình cảm của nhân vật được thể hiện rõ nét qua sự gắn kết mạnh mẽ với mưa xuân.

• Yếu tố để đưa ra nhận xét: Nhận xét về tâm hồn và tình cảm của nhân vật dựa trên việc phân tích ngôn ngữ, hình ảnh, biểu cảm và cách sử dụng các phương tiện biểu đạt khác trong bài thơ. 

Câu 8: Hãy chỉ ra sự kết hợp giữa yếu tố truyền thống và yếu tố hiện đại trong bài thơ Mưa xuân.

Bài làm rút gọn:

Yếu tố truyền thống:

+ Từ ngữ và cách nói mang đậm sắc thái ngôn ngữ dân gian, giản dị: hội chèo làng Đặng, hát Xoan…

+ Thể thơ truyền thống: Tứ Nguyệt Trường Thiên.

Yếu tố hiện đại: Trong bài thơ “Mưa xuân” có bức tranh làng quê ngày xuân, có hội làng, có nỗi lòng của một thôn nữ ở tuổi cập kê. Từ đó, thể hiện nỗi xót xa về số phận và hạnh phúc của tuổi trẻ trong cuộc đời cũ những năm tháng năm quá.

Câu 9: Em ấn tượng với câu thơ hoặc hình ảnh thơ nào nhất? Vì sao?

Bài làm rút gọn:

Hình ảnh mưa xuân đã để lại ấn tượng sâu đậm đối với em. Trước hết, hình ảnh thơ đã gợi ra khung cảnh mùa xuân đặc trưng nơi làng quê “mưa xuân phơi phới bay”. Những làn mưa xuân đến và dịu dàng, êm ái như gieo vào lòng người những xuyến xao. Mưa xuân không còn “phơi phới” mà đã ngại bay”. Dường như điều đó cũng phù hợp để miêu tả tâm trạng của con người. Từ mong đợi, háo hức cho đến thất vọng, sầu buồn của người con gái mới yêu. Mưa xuân là hình ảnh nghệ thuật qua đó thể hiện tâm trạng của cô gái trong trẻo, thuần khiết với những nỗi niềm trong tình yêu. 

Câu 10: Nhận xét về thơ Nguyễn Bính, nhà phê bình văn học Hoài Thanh viết: “Thơ Nguyễn Bính đã đánh thức người nhà quê vẫn ẩn náu trong lòng ta” (Thi nhân Việt Nam). Với em, Mưa xuân của Nguyễn Bính đã đánh thức “người nhà quê" như thế nào?

Bài làm rút gọn:

 “Người nhà quê” trong nhận xét của nhà phê bình văn học Hoài Thanh có thể được hiểu là hình ảnh của con người Việt Nam, những người sống gần gũi với thiên nhiên và cuộc sống nông thôn, với những giá trị truyền thống và tình yêu đất nước.Trong bài thơ “Mưa xuân”, Nguyễn Bính đã sử dụng hình ảnh mưa xuân - một hiện tượng tự nhiên quen thuộc với cuộc sống nông thôn, điều này đã tạo nên một cảm giác gần gũi, thân thuộc, đánh thức “người nhà quê” trong lòng mỗi người đọc. Hơn nữa, qua lời kể của nhân vật trong bài thơ, Nguyễn Bính đã tái hiện lại những cảm xúc, tình cảm của “người nhà quê” trước những thay đổi của thiên nhiên và cuộc sống. Vì vậy, có thể nói, “Mưa Xuân” của Nguyễn Bính đã đánh thức “người nhà quê” bằng cách khơi dậy những cảm xúc, tình cảm sâu sắc và gần gũi với cuộc sống, con người Việt Nam.