Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 12 chân trời Bài 9: Quyền và nghĩa vụ của công dân về sở hữu tài sản và tôn trọng tài sản của người khác

Tóm lược nội dung

_{BÀI 9. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN VỀ SỞ HỮU TÀI SẢN VÀ TÔN TRỌNG TÀI SẢN CỦA NGƯỜI KHÁC}

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy chia sẻ hiểu biết của bản thân về quyền, nghĩa vụ của công dân trong sở hữu tài sản và tôn trọng tài sản của người khác.

Trả lời rút gọn:

Công dân có quyền sở hữu và sử dụng tài sản theo quy định của pháp luật.

Công dân có nghĩa vụ phải tuân thủ quy định của pháp luật về sở hữu tài sản, không thực hiện hành vi trái pháp luật gây thiệt hại hoặc làm ảnh hưởng đến lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, quyền và lợi ích hợp pháp của người khác. 

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết hành vi của anh H và anh B trong các trường hợp 1, 2 vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền sở hữu và giải thích.

- Cho biết hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả gì.

Trả lời rút gọn:

- Hành vi của anh H và anh B:

+ Trường hợp 1: vi phạm quy định về quyền sở hữu tài sản khi yêu cầu cùng đứng tên trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất bởi mảnh đất này là tài sản riêng của chị K hình thành trước thời kỳ hôn nhân.

+ Trường hợp 2: vi phạm về quyền chiếm hữu của người được giao tài sản thông qua giao dịch dân sự. Anh B chỉ có quyền chiếm hữu nhưng việc cầm cố đã vượt quá quyền hạn cho phép, không tuân thủ quy định về quyền sở hữu và trách nhiệm đối với tài sản thuê.

- Hậu quả của hành vi:

+ Trường hợp 1: tạo ra mâu thuẫn và xung đột trong mối quan hệ gia đình

+ Trường hợp 2: gây ra việc mất lòng tin giữa anh C và anh B, gây ra các vấn đề pháp lý khác.

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết hành vi của anh B, ông Q trong các trường hợp 1, 2 đã vi phạm quy định nào của pháp luật về nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác và giải thích.

- Cho biết hành vi vi phạm này có thể dẫn tới hậu quả gì.

Trả lời rút gọn:

- Hành vi của anh B, ông Q:

+ Trường hợp 1: vi phạm quy định về nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác và quy định về quản lý kinh doanh: chiếm không gian công cộng là bờ kè và lòng đường để mở rộng kinh doanh quán ăn, vi phạm quy định về sử dụng và bảo vệ tài sản công cộng, gây cản trở giao thông và làm ảnh hưởng đến trật tự công cộng.

+ Trường hợp 2: vi phạm quy định về nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác khi không đồng ý hỗ trợ anh T làm thủ tục để anh T nhận lại tiền đã bị chuyển nhầm. 

- Hậu quả của hành vi:

+ Trường hợp 1: ảnh hưởng đến an toàn giao thông và môi trường sống của cư dân trong khu vực, làm mất mỹ quan của khu vực và gây ảnh hưởng tiêu cực đến quy hoạch đô thị.

+ Trường hợp 2: làm anh T gặp khó khăn trong việc lấy lại số tiền đã bị chuyển nhầm, kéo dài thời gian và làm phức tạp thủ tục giải quyết vấn đề, ảnh hưởng đến tài chính và công việc của anh T.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về quyền sở hữu của công dân?

a. Quyền sở hữu là một quyền tài sản của công dân.

b. Công dân có quyền sở hữu đối với các loại tài nguyên khoáng sản trong lòng

đất thuộc phạm vi thửa đất do mình đứng tên.

c. Chỉ chủ sở hữu mới có đầy đủ ba quyền chiếm hữu, sử dụng, định đoạt đối với tài sản. 

d. Các phát minh, các để tài khoa học, các sáng kiến cải tiến khoa học kĩ thuật 

không phải là tài sản nên mọi người đều có thể sử dụng chung miễn phí.

e.Trong trường hợp cần thiết, vì lý do quốc phòng, an ninh và vì lợi ích quốc gia,

Nhà nước có thể trưng mua hoặc trưng dụng tài sản của công dân.

Trả lời rút gọn:

Em đồng tình với nhận định a.

Câu 2: Em hãy đánh giá hành vi của chủ thể sau:

a. Anh H làm nghề tài xế taxi. Trong một lần sau khi trả khách, anh phát hiện trên ghế sau có chiếc túi bị bỏ quên, anh liền liên hệ và xác minh các thông tin để trao trả.

b. Anh P mượn xe máy của anh T đi chơi, không may bị xe khác đâm làm vỡ gương chiếu hậu. Anh P không sửa mà trả lại xe máy cho anh T trong tình trạng hư hỏng.

c.Trong quá trình đào ao, gia đình chị B phát hiện một chiếc bình cổ không rõ

nguồn gốc, niên đại. Chị đã nộp lại chiếc bình này cho chính quyền địa phương.

Trả lời rút gọn:

a. Hành vi của anh H đã thể hiện sự trách nhiệm và tôn trọng đối với tài sản của người khác.

b. Hành vi của anh P thiếu trách nhiệm và không tôn trọng tài sản của người khác

c. Hành vi của chị B không chỉ thể hiện sự trách nhiệm của chị B mà còn góp phần bảo vệ tài sản cổ vật và gìn giữ di sản văn hóa của địa phương.

Câu 3: Chủ thể trong trường hợp sau thực hiện đúng hay thực hiện sai quyền của mình? Vì sao?

Là hàng xóm láng giềng thân thiết của nhau, ông A đã cho bà B vay 2 lượng vàng để bà bán đi lấy tiền hỗ trợ con trai xây dựng nhà mới. Thời hạn vay là 6 tháng (có giấy viết tay của bà B), con trai của bà B cũng biết mẹ mình vay 2 lượng vàng của ông A là để hỗ trợ cho mình. Ba tháng sau, trong một tai nạn giao thông, bà B đột ngột qua đời. Đến thời hạn trả nợ, ông A đã yêu cầu con trai bà B trả lại cho mình 2 lượng vàng đó. Nhưng con trai bà B không trả vì việc vay vàng là do mẹ anh vay chứ anh không vay. Mẹ anh đã mất nên anh không có nghĩa vụ phải trả nợ thay.

Trả lời rút gọn:

- Ông A đã thực hiện đúng quyền của mình khi yêu cầu con trai bà B trả lại số vàng mà bà B đã vay. 

- Mặc dù bà B đã qua đời, nhưng nghĩa vụ trả nợ không mất đi và vẫn tồn tại. Con trai của bà B phải thực hiện trả nợ. Do đó, ông A có quyền yêu cầu con trai của bà B trả lại số vàng đã vay.

Câu 4: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

Ông G cho vợ chồng chị P thuê một căn nhà để ở. Trong hợp đồng thuê, hai bên đã thoả thuận rằng vợ chồng chị P không được tự ý sửa chữa, thay đổi cấu trúc của căn nhà. Sau đó hai tháng, vợ chồng chị P đã tự ý cải tạo, sửa chữa, làm thay đổi cấu trúc căn nhà để phục vụ nhu cầu sử dụng mà không thông báo, xin ý kiến ông G. 

- Ông G và vợ chồng chị P có quyền và nghĩa vụ gì về tài sản và tôn trọng tài sản của người khác?

- Vợ chồng chị P có nghĩa vụ bồi thường thiệt hại cho ông G không? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

- Quyền và nghĩa vụ của ông G và vợ chồng chị P về tài sản và tôn trọng tài sản của người khác:

+ Ông G, là chủ sở hữu của căn nhà: có quyền sở hữu và quản lý tài sản, thiết lập các điều khoản trong hợp đồng thuê.

+ Vợ chồng chị P, là người thuê nhà: có nghĩa vụ tuân thủ các điều khoản trong hợp đồng thuê, không tự ý sửa chữa hoặc thay đổi cấu trúc của căn nhà mà không có sự đồng ý của chủ nhà.

- Có. Lý do là vì họ đã vi phạm điều khoản trong hợp đồng thuê bằng việc tự ý sửa chữa, cải tạo, thay đổi cấu trúc căn nhà mà không có sự đồng ý của ông G. 

Câu 5: Em hãy nhận xét hành vi của chủ thể trong các trường hợp sau và cho biết nếu là chủ thể đó, em sẽ làm gì để thực hiện đúng nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác.

a. Anh D là nhân viên khách sạn. Trong một lần khi đang dọn phòng, anh phát hiện khách có để quên một chiếc đồng hồ. Anh đã không báo lại với quản lí mà đem giấu đi. Sau đó, anh D mang chiếc đồng hồ đến một tiệm cầm đồ để bán lấy tiền.

b. Chị S vay của anh N số tiền 500 triệu đồng để đầu tư sản xuất kinh doanh. Một thời gian sau, kinh doanh không thành, bị thua lỗ, không có khả năng trả nợ nên chị S đã bỏ trốn. Anh N đã đến nhà của bố mẹ chị S để đòi nợ. Anh đã đập phá đồ đạc và uy hiếp tinh thần bố mẹ chị S nếu không chịu trả nợ thay cho con gái. 

Trả lời rút gọn:

a. Hành vi của Anh D là hoàn toàn không đúng và vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ tôn trọng tài sản của người khác. Anh D nên báo cáo vụ việc cho quản lí của khách sạn để họ có thể thực hiện các biện pháp cần thiết để trả lại đồng hồ cho khách hàng bị quên đồ.

b. Hành vi của Anh N trong việc đến nhà bố mẹ chị S và uy hiếp họ để đòi nợ là không chấp nhận được và vi phạm nghiêm trọng quyền và nghĩa vụ của một công dân. Anh N nên tìm đến các cơ quan pháp luật để giải quyết tranh chấp một cách hợp pháp và công bằng. 

Câu 6: Em sẽ làm gì trong các trường hợp sau để bảo vệ quyền sở hữu và tôn trọng tài sản của người khác?

a. Khi em phát hiện bạn em có hành vi trộm cắp tài sản của người khác.

b. Một người bạn mượn xe đạp điện của chị em nhưng sau đó đi cầm cố để lấy tiền tiêu.

Trả lời rút gọn:

a. 

- Em sẽ làm rõ về hành vi trộm cắp và nhấn mạnh về hậu quả xấu mà nó có thể gây ra.

- Nếu cần, em sẽ báo cáo vụ việc cho cơ quan chức năng hoặc người có thẩm quyền để giải quyết.

b. 

- Em sẽ yêu cầu người bạn trả lại xe đạp điện ngay lập tức.

- Nếu người bạn không chấp nhận yêu cầu, tìm hiểu nguyên nhân và cố gắng tìm cách giúp đỡ nếu có thể.

- Nếu tình hình không thể giải quyết một cách hòa bình, tìm sự trợ giúp từ cơ quan pháp luật hoặc người có thẩm quyền để xử lý.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy sưu tầm một câu chuyện về việc nhặt được của rơi trả lại người đánh mất, sau đó, chia sẻ cho bạn bè cùng lớp.

Trả lời rút gọn:

Câu chuyện: "Tấm lòng nhân ái của cậu bé nhặt được ví vàng"

Cậu bé Minh, một học sinh lớp 5, mỗi ngày đi học đều phải đi qua một con đường đông đúc. Một ngày nọ, khi đang trên đường đi học, cậu bỗng nhìn thấy một chiếc ví nằm bên lề đường. Cậu bèn bước lại và mở ra, ngạc nhiên khi bên trong có một số tiền lớn và một tấm thẻ danh tính.

Thay vì giữ lại hoặc sử dụng số tiền đó cho mục đích cá nhân, Minh quyết định đem chiếc ví vàng đến văn phòng công chứng gần đó để trả lại cho chủ sở hữu. Ông chủ văn phòng công chứng đã thực hiện quy trình kiểm tra và xác minh thông tin, sau đó liên lạc với người đánh mất ví.

Chủ sở hữu của chiếc ví vô cùng bất ngờ và hạnh phúc khi biết rằng đã có một người như Minh tử tế và trung thực. Họ tỏ ra rất biết ơn và gửi lời cảm ơn chân thành đến cậu bé. 

Trong buổi học sau đó, Minh đã chia sẻ câu chuyện này với bạn bè trong lớp của mình. Mọi người đều rất ngưỡng mộ và khen ngợi tấm lòng nhân ái và trung thực của cậu bé. Câu chuyện của Minh đã truyền cảm hứng và tạo ra một làn sóng tích cực, khuyến khích mọi người hành động đúng đắn và tử tế như cậu bé.