Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 12 chân trời Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khoẻ và đảm bảo an sinh xã hội

Tóm lược nội dung

_{BÀI 12. QUYỀN VÀ NGHĨA VỤ CỦA CÔNG DÂN TRONG BẢO VỆ, CHĂM SÓC SỨC KHOẺ VÀ ĐẢM BẢO AN SINH XÃ HỘI}

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy nêu một số quy định của pháp luật về quyền được bảo vệ, chăm sóc sức khỏe và đảm bảo an sinh xã hội mà em biết

Trả lời rút gọn:

- Điều 34, Hiến pháp năm 2013: ”Công dân có quyền được bảo đảm an ninh xã hội” và “Nhà nước tạo bình đẳng về cơ hội để công dân thụ hưởng phúc lợi xã hội, phát triển hệ thống an ninh xã hội, có chính sách trợ giúp người cao tuổi, người khuyết tật, người nghèo và người có hoàn cảnh khó khăn khác”.

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe được thể hiện như thế nào trong các trường hợp.

- Cho biết hành vi của chủ thể trong các trường hợp đã vi phạm quy định nào của pháp luật về quyền, nghĩa vụ công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

Trả lời rút gọn:

- Quyền, nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe được thể hiện:

+ Trường hợp 1: quyền tiếp cận thông tin trong hồ sơ bệnh án của các bệnh nhân, nghĩa vụ giữ bí mật thông tin bệnh án và chỉ chia sẻ thông tin đó với những đối tượng có liên quan trực tiếp đến việc chăm sóc bệnh nhân.

+ Trường hợp 2: quyền nhận được sự chăm sóc y tế tốt nhất từ phía các nhân viên y tế trong bệnh viện, nghĩa vụ hợp tác và tuân thủ quy định của bệnh viện, bao gồm việc đối xử tôn trọng với nhân viên y tế và bệnh nhân khác.

- Hành vi vi phạm pháp luật của các chủ thể:

+ Trường hợp 1: vi phạm vào quyền được tôn trọng danh dự, bảo vệ sức khỏe và tôn trọng bí mật riêng tư trong khám bệnh, chữa bệnh.

+ Trường hợp 2: vi phạm vào nghĩa vụ tôn trọng người hành nghề và người khác làm việc tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, em hãy:

- Cho biết Nhà nước đã đảm bảo thực hiện quyền an sinh xã hội của người dân như thế nào. Phân tích trường hợp để làm rõ.

- Cho biết để thực hiện quyền về an sinh xã hội, người dân cần có nghĩa vụ như thế nào.

Trả lời rút gọn:

- Đầu tư vào hệ thống cung cấp nước sạch đã giúp đảm bảo nguồn nước sạch và an toàn cho sinh hoạt hàng ngày của người dân, đặc biệt là trong khu vực nông thôn và có đông đồng bào tộc người.

- Nước sinh hoạt được sản xuất từ những nhà máy cấp nước sạch đã đáp ứng tiêu chuẩn vệ sinh của Bộ Y tế, giúp bảo đảm chất lượng nước sạch và an toàn cho sức khỏe của người dân.

- Với việc có nguồn nước sạch và an toàn, nguy cơ lây lan bệnh qua đường nước đã giảm đi đáng kể, từ đó giúp bảo vệ sức khỏe của cộng đồng.

- Đối với các khu vực nông thôn, đặc biệt là trong mùa khô, việc có nguồn nước sạch đến từ nhà máy cấp nước đã giúp giảm bớt lo lắng và khó khăn về việc tiếp cận nước sạch của người dân.

- Nghĩa vụ của người dân trong thực hiện quyền về an sinh xã hội:

+ Tham gia chế độ bảo hiểm bắt buộc như bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tai nạn lao động và bảo hiểm y tế bắt buộc

+ Không xâm phạm quyền an sinh xã hội của người khác

+ Tuân thủ quy định pháp luật về an sinh xã hội

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về quyền và nghĩa vụ công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe?

a. Người bệnh được tự do lựa chọn nơi khám, chữa bệnh. 

b. Người bệnh không cung cấp thông tin bệnh sử cho bác sĩ điều trị là vi phạm nghĩa vụ công dân về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

c. Chấp hành các quy định về phòng chống dịch bệnh là biểu hiện của nghĩa vụ

công dân về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

d. Tham gia nghiên cứu y sinh về khám bệnh, chữa bệnh là nghĩa vụ của

công dân.

e. Người bệnh phải thực hiện chữa bệnh theo phương pháp chỉ định của bác sĩ.

Trả lời rút gọn:

Đồng ý với ý kiến c.

Câu 2: Em hãy nhận xét về hành vi của chủ thể trong các trường hợp sau:

a. Bà M khuyên hàng xóm nên tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện để đề phòng.

khi đau ốm.

b. Doanh nghiệp D trốn đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động làm việc tại

doanh nghiệp.

c. Anh K làm giả giấy khám bệnh để trục lợi bảo hiểm xã hội.

d. Chị S tuyên truyền thông tín về chính sách an sinh xã hội của Nhà nước đến

những người quen biết.

e. Thành phố H tổ chức xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp trên

địa bàn.

Trả lời rút gọn:

a. Hành vi này là tích cực, nhấn mạnh vào việc đề phòng bằng việc tham gia bảo hiểm y tế tự nguyện, giúp người khác có sự bảo vệ sức khỏe tốt hơn.

b. Hành vi này là vi phạm pháp luật. Doanh nghiệp có nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội cho người lao động làm việc.

c. Hành vi này là vi phạm pháp luật và đạo đức: gian lận và lợi dụng hệ thống bảo hiểm xã hội một cách bất hợp pháp.

d. Hành vi này là tích cực và hữu ích, giúp người khác hiểu rõ và có thể tận dụng các chính sách này.

e. Hành vi này là tích cực và hợp lý, cải thiện điều kiện sống cho người có thu nhập thấp, giúp họ có một mái ấm ổn định.

Câu 3: Em hãy phân tích hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân về bảo vệ, chăm sóc sức khỏe xã hội trong các trường hợp sau:

a. Trong quá trình điều trị tại Bệnh viện H, anh C đã được chỉ định dùng một số

loại thuốc phù hợp. Nhưng do mong muốn nhanh khỏi bệnh nên anh đã tự ý mua thuốc ngoài đơn mà bác sĩ kê đề sử dụng. Điều này dẫn đến việc anh bị mẩn ngứa, khó thở, phải nhập viện cấp cứu do sốc phản vệ với thuốc. 

b. Trong thời gian điều trị tại Bệnh viện C, anh D không tuân thủ các quy định về thăm bệnh, gây ồn ào, mất trật tự tại phòng bệnh, ảnh hưởng đến giờ nghỉ ngơi của các bệnh nhân khác. 

c. Trong một lần anh D đến Bệnh viện K thăm khám, bác sĩ đề nghị anh chia

sẽ trung thực các thông tin để phục vụ chẩn đoán bệnh. Tuy nhiên, anh đã cung cấp những thông tin không chính xác gây khó khăn cho quá trình chẩn đoán, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ của chính anh. 

Trả lời rút gọn:

a. Bị mẩn ngứa, khó thở, và phải nhập viện cấp cứu do sốc phản vệ với thuốc, gia tăng gánh nặng cho hệ thống y tế.

b.Gây ra sự không thoải mái, lo lắng, và căng thẳng cho các bệnh nhân khác, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị và phục hồi của họ.

c. Làm chậm quá trình chẩn đoán, tăng nguy cơ phát hiện bệnh sai lầm hoặc không chính xác, và dẫn đến việc điều trị không hiệu quả hoặc thậm chí là tình trạng sức khỏe của anh D trở nên nghiêm trọng hơn.

Câu 4: Em hãy đọc các trường hợp sau và đưa ra hướng xử lý theo gợi ý:

a. Anh Q là nhân việc của Công ty E. Trong quá trình làm việc, anh đã tham gia đầy đủ các loại hình bảo hiểm theo quy định của pháp luật. Sau khi anh nghĩ việc, công ty thực hiện xác nhận thời gian đóng và trả sổ bảo hiểm xã hội nhưng do bất cần, anh đã làm thất lạc.

Hành vi của anh Q có vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân trong an sinh xã hội không? Vì sao?

b. Bạn G là học sinh lớp 12A1 Trường Trung học phổ thông V, trên địa bàn huyện Y. Mặc dù có hoàn cảnh gia đình khó khăn nhưng nhiều năm liền, 6 luôn là học sinh giỏi, chăm ngoan của trường. Trong đợt thi tuyển sinh Đại học năm nay, G đã thi đậu vào Trường Đại học H nhưng có dự định không theo học vì gia đình không đủ tiền trang trải. Biết được thông tin, Ngân hàng chính sách huyện Y đã hỗ trợ và hướng dẫn bạn G thực hiện thủ tục vay dành cho học sinh, sinh viên có hoàn cảnh khó khăn. Nhờ vậy, G có thể tiếp tục theo đuổi việc học Đại học.

Em hãy nhận xét việc làm của Ngân hàng chính sách huyện Y trong trường hợp trên.

c. Trong thời gian lao động tại Công ty M, chị B đã tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế bắt buộc. Tuy nhiên, mẹ chị B lại cho rằng nếu không tham gia các loại bảo hiểm trên thì sẽ tăng thêm một khoản thu nhập. Chị B không đồng ý với mẹ vì chị biết tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế bắt buộc là nghĩa vụ của người lao động về an sinh xã hội

Em đồng tình với ý kiến của nhân vật nào? Vì sao?

Trả lời rút gọn:

a. Hành vi của anh Q là vi phạm quyền và nghĩa vụ công dân trong an sinh xã hội. Việc làm thất lạc sổ bảo hiểm xã hội là không đúng và gây ảnh hưởng đến quyền lợi và an sinh xã hội của bản thân anh cũng như hệ thống bảo hiểm xã hội. 

b. Ngân hàng chính sách huyện Y đã có hành động tích cực và đúng đắn: hỗ trợ và hướng dẫn bạn G thực hiện thủ tục vay để giúp bạn G tiếp tục theo đuổi việc học Đại học, giúp nâng cao cơ hội và an sinh xã hội cho bạn G.

c. Ý kiến của chị B. Việc mẹ chị B đề xuất không tham gia bảo hiểm để tăng thu nhập là không đúng và có thể gây ra hậu quả tiêu cực đối với an sinh xã hội của chị B và gia đình.

VẬN DỤNG

Câu 1: Em hãy sưu tầm một số hoạt động bảo đảm quyền an sinh xã hội tại địa phương và chia sẻ cùng cả lớp.

Trả lời rút gọn:

- Chương trình tiêm chủng miễn phí

- Chương trình hỗ trợ học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn

- Tổ chức lớp học về sức khỏe và giáo dục giới tính

- Xây dựng nhà ở xã hội cho người có thu nhập thấp

- Chương trình hỗ trợ việc làm, đào tạo nghề, các khoản vay ưu đãi cho người lao động

Câu 2: Em hãy thực hiện một bài viết phân tích về tác hại, hậu quả của hành vi vi phạm quyền và nghĩa vụ của công dân trong bảo vệ, chăm sóc sức khỏe.

Trả lời rút gọn:

- Đối với cá nhân:

+ Gây ra các tác hại trực tiếp đối với sức khỏe cá nhân. 

+ Gây ra tác động tâm lý, gây căng thẳng, lo lắng và cảm giác bất an cho cá nhân do họ không đảm bảo được sức khỏe của mình hoặc của người thân.

- Đối với cộng đồng:

+ Tạo điều kiện cho sự lây lan nhanh chóng của các bệnh truyền nhiễm trong cộng đồng, đặc biệt là trong các mùa dịch.

+ Đặt áp lực lớn lên hệ thống y tế, đặc biệt là khi người dân không tuân thủ quy trình điều trị hoặc tham gia các dịch vụ y tế không đúng cách, dẫn đến tăng cường cần phải chi tiêu cho việc chữa trị và điều trị khó khăn và lâu dài hơn.

- Đối với xã hội:

+ Giảm chất lượng cuộc sống của cả xã hội. Khi người dân không được bảo vệ và chăm sóc sức khỏe đúng cách, họ sẽ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe, tinh thần và kinh tế, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của xã hội.

+ Tăng cường bất bình đẳng trong xã hội, khiến cho những người có điều kiện kinh tế tốt hơn có nhiều cơ hội hơn trong việc tiếp cận và nhận được dịch vụ y tế chất lượng cao hơn so với những người nghèo.