Slide bài giảng Kinh tế pháp luật 12 chân trời Bài 4: An sinh xã hội

Tóm lược nội dung

BÀI 4. AN SINH XÃ HỘI

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy kể một số chính sách, hoạt động an sinh xã hội và cho biết ý nghĩa của các chính sách đó đối với xã hội.

Trả lời rút gọn:

- Bảo hiểm xã hội/Bảo hiểm y tế

- Bảo hiểm thất nghiệp

- Chế độ hưu trí

- Dịch vụ công như trường học, bệnh viện, cơ quan công an,…

=> Góp phần giảm thiểu tối đa mức độ nghèo đói, những tổn thương, rủi ro xã hội mà người dân gặp phải

KHÁM PHÁ

Câu hỏi: Cho biết thế nào là an sinh xã hội. Nhận xét kết quả thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia. Kể tên các chính sách an sinh xã hội và nêu ý nghĩa của từng chính sách.

Trả lời rút gọn:

- An sinh xã hội là hệ thống các chính sách, chương trình do Nhà nước và các lực lượng xã hội thực hiện giải quyết các vấn đề xã hội nhằm hỗ trợ, giúp đỡ toàn xã hội, các cá nhân gặp phải rủi ro hoặc biến cố xã hội; bảo đảm cho mọi người dân có được mức tối thiểu về thu nhập, cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản, thiết yếu, góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống, đem lại hạnh phúc, an bình cho nhân dân.

- Nhận xét: Chính sách này tập trung vào việc phát triển kinh tế và cải thiện điều kiện sống cho người dân, đóng góp tích cực vào việc nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm bớt bất bình đẳng xã hội và thúc đẩy phát triển bền vững của đất nước. 

- Một số chính sách an sinh xã hội mà MTQG đã triển khai:

+ Chính sách Bảo hiểm Y tế, xã hội

+ Chính sách Phát triển Giáo dục và Đào tạo

+ Chính sách Phát triển Hạ tầng Xã hội

+ Chính sách Phát triển Nông thôn và Miền núi

+ Chính sách Bảo vệ Môi trường

Câu hỏi: Nhận xét kết quả thực hiện chính sách an sinh xã hội của Việt Nam. Cho biết an sinh xã hội có vai trò gì đối với các đối tượng được hưởng chính sách an sinh xã hội; sự phát triển kinh tế, xã hội và Nhà nước.

Trả lời rút gọn:

* Tích cực:

+ Có những bước tiến đáng kể trong việc cung cấp các dịch vụ cơ bản 

+ Sự tiến bộ trong việc giảm tỷ lệ nghèo và bất bình đẳng về mặt kinh tế và xã hội đã được ghi nhận, 

* Thách thức và nhược điểm:

+ Ở các vùng nông thôn và miền núi, vẫn chưa đạt được sự tiếp cận hoặc chất lượng dịch vụ an sinh xã hội tương đương với các khu vực thành thị.

+ Các chính sách thường gặp phải vấn đề về tính hiệu quả và công bằng trong việc phân phối lợi ích cho các đối tượng.

* Vai trò của an sinh xã hội:

- Đối với các đối tượng được hưởng chính sách: 

+ Hỗ trợ người dân chủ động ngăn ngừa, giảm thiểu, khắc phục rủi ro do các biến cố trong cuộc sống.

+ Trợ giúp xã hội cho những đối tượng yếu thể, dễ bị tổn thương khi không có khả năng tạo thu nhập.

- Đối với sự phát triển kinh tế, xã hội và Nhà nước:

+ Góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân, từng bước thúc đẩy

kinh tế - xã hội phát triển

+ Đóng góp vào sự ổn định chính trị - xã hội và phát triển kinh tế bền vững, thể hiện bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Em đồng tình với nhận định nào sau đây về an sinh xã hội?

a. Mọi người dân đều có quyền hưởng an sinh xã hội thông qua các chương trình, kế hoạch của Nhà nước. 

b. An sinh xã hội hướng tới đảm bảo mức tối thiểu về thu nhập, cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho mọi người dân. 

c. Nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống của người dân, đem lại hạnh phúc, an bình cho nhân dân, Nhà nước thực hiện các chính sách xã hội.

d. Hệ thống an sinh xã hội chỉ tập trung vào giải quyết vấn đề giảm nghèo.

Trả lời rút gọn:

b. An sinh xã hội hướng tới đảm bảo mức tối thiểu về thu nhập, cơ hội tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản cho mọi người dân. 

Giải thích:

- An sinh xã hội đảm bảo mức sống tối thiểu, đảm bảo một loạt các dịch vụ và quyền lợi cơ bản

- Tạo ra một xã hội công bằng, nơi mọi người dân có cơ hội tiếp cận các dịch vụ và quyền lợi cơ bản mà không phụ thuộc vào điều kiện tài chính cá nhân.

- Nhấn mạnh vào việc tăng cường sự bình đẳng và sự công bằng trong xã hội, giảm nghèo, tạo ra điều kiện thuận lợi cho mọi người dân phát triển và tham gia vào cuộc sống xã hội một cách tích cực.

Câu 2: Em nhận xét gì về hoạt động thực hiện chính sách an sinh xã hội sau?

a. Ngành y tế đã triển khai nhiều giải pháp giải quyết tình trạng quá tải bệnh viện tuyến trên và tăng cường nâng cao chất lượng khám, chữa bệnh; phát triển và nhân rộng mô hình bác sĩ gia đình. 

b. Chính sách tín dụng đối với học sinh, sinh viên được áp dụng hỗ trợ cho học sinh, sinh viên quy định tại Điều 2 Quyết định 157/2007/QĐ-TTg và khoản 1 Điều 1 Quyết định 05/2022/QĐ-TTg đã hỗ trợ học sinh, sinh viên trang trải chi phí học tập, sinh hoạt, phương tiện học tập, chi phí ăn, ở, đi lại,... 

c. Các hoạt động đền ơn đáp nghĩa, phong trào "Toàn dân chăm sóc các gia đình thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng”, các quỹ "Đền ơn đáp nghĩa" ngày càng phát triển sâu rộng, được xã hội hưởng ứng, trở thành nét đẹp truyền thống của dân tộc.  

d. Nhiều địa phương tổ chức các hoạt động nâng cao đời sống tinh thần, sức khoẻ cho người cao tuổi bằng các nguồn lực xã hội hoá, duy trì các hoạt động thăm khám, chăm sóc sức khoẻ, các phong trào văn hoá, thể dục thể thao dành cho người cao tuổi. Những hoạt động này có ý nghĩa rất quan trọng, góp phần nâng cao chất lượng dân số trong cả nước.

Trả lời rút gọn:

a. Hoạt động của ngành y tế giúp cải thiện sức khỏe cho người dân, giảm bớt áp lực cho hệ thống y tế và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cơ bản.

b. Giảm bớt gánh nặng tài chính đối với gia đình và tạo điều kiện, cơ hội học tập công bằng cho họ tiếp cận giáo dục. 

c. Đóng vai trò quan trọng trong việc gìn giữ và phát triển truyền thống tôn kính các anh hùng, liệt sĩ, và gia đình có công với cách mạng.

d. Nâng cao đời sống tinh thần và sức khỏe cho người cao tuổi giúp tạo ra một môi trường sống tích cực cho nhóm dân số này. 

Câu 3: Em hãy trình bày bài thuyết trình về vai trò của chính sách an sinh xã hội và nêu ví dụ để làm rõ vai trò của chính sách đó.

Trả lời rút gọn:

I. Giới thiệu

- Lời chào: “Xin chào quý vị! Hôm nay, tôi xin được chia sẻ với quý vị về vai trò quan trọng của chính sách an sinh xã hội và cách nó đóng góp vào việc xây dựng một xã hội công bằng và phát triển bền vững…”

II. Định nghĩa và ý nghĩa của chính sách an sinh xã hội

- Định nghĩa

- Ý nghĩa

III. Ví dụ về vai trò của chính sách an sinh xã hội

- Chính sách về bảo hiểm

- Chính sách về giáo dục

- Chính sách về xóa đói giảm nghèo…

IV. Kết luận

- Chính sách an sinh xã hội không chỉ là biện pháp quản lý mà còn là biểu hiện của sự quan tâm, tình cảm và trách nhiệm của Nhà nước đối với người dân. Chúng không chỉ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống mà còn góp phần vào việc xây dựng một xã hội công bằng, nhân đạo và phát triển bền vững.

- Lời chào, cảm ơn: “Cảm ơn quý vị đã lắng nghe! Chúng ta hãy cùng nhau hợp tác và đóng góp để xây dựng một xã hội an sinh và phồn thịnh hơn. Trân trọng!”

Câu 4: Em hãy đọc các trường hợp sau và trả lời câu hỏi.

a. Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại tỉnh B tích cực hỗ trợ người dân vùng lũ lụt tiền, quà cứu trợ sớm vượt qua khó khăn, ổn định đời sống và sản xuất.

b. Chủ doanh nghiệp A đã tham gia đóng góp vào Quỹ xóa đói giảm nghèo của địa phương. Đồng thời, vận động người thân giúp đỡ các hộ gia đình gặp khó khăn, giúp họ vươn lên trong cuộc sống.

c. Doanh nghiệp T không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho người lao động làm việc tại doanh nghiệp.

- Em có nhận xét gì về việc làm của các chủ thể qua các trường hợp trên?

- Theo em, học sinh thực hiện trách nhiệm của công dân về an sinh xã hội như thế nào?

Trả lời rút gọn:

a. Trách nhiệm xã hội cao cả, cung cấp quà cứu trợ để giúp người dân vượt qua khó khăn, ổn định đời sống và sản xuất. 

b. Chủ doanh nghiệp không chỉ chú trọng vào phát triển kinh doanh mà còn quan tâm và hỗ trợ cộng đồng, tạo ra một môi trường xã hội tích cực và phát triển bền vững. 

c. Hành động không đúng đắn và không tương xứng với trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi và an sinh xã hội của người lao động mà còn gây ra những hậu quả tiêu cực cho cả doanh nghiệp và xã hội. 

* Trách nhiệm của học sinh về an sinh xã hội:

- Tham gia các hoạt động tình nguyện và từ thiện trong cộng đồng.

- Chia sẻ kiến thức và kỹ năng với những người có hoàn cảnh khó khăn.

- Tham gia các chiến dịch nâng cao ý thức cộng đồng về các vấn đề xã hội như bảo vệ môi trường, phòng chống bạo lực, và giáo dục.

- Tôn trọng và hỗ trợ những người xung quanh, đồng thời thúc đẩy sự đoàn kết và hòa bình trong cộng đồng.

VẬN DỤNG

Câu hỏi: Em hãy kể tên một số hoạt động thực hiện chính sách an sinh xã hội, kết quả thực hiện và nêu vai trò của chính sách an sinh xã hội ở địa phương.

Trả lời rút gọn:

Chính sách an sinh xã hội trong xây dựng nông thôn mới:

+ Thực hiện các chính sách bảo hiểm y tế đối với người nghèo

+ Chăm sóc trẻ em dưới 6 tuổi

+ Thực hiện chế độ cứu trợ đối với hộ thiếu đói, vùng khó khăn

+ Cấp học bổng cho học sinh nghèo, cận nghèo

+ Thí điểm bảo hiểm nông nghiệp, bảo đảm mức sống tối thiểu cho cư dân nông thôn

+ Rà soát, giảm thiểu các khoản đóng góp có tính chất bắt buộc đối với nông dân

=> Cải thiện đáng kể trong điều kiện sống và chất lượng cuộc sống của người dân địa phương, góp phần vào sự phát triển toàn diện của đất nước và xây dựng một xã hội công bằng, nhân văn.