Slide bài giảng Khoa học tự nhiên 9 kết nối bài 17: Một số dạng năng lượng tái tạo

Tóm lược nội dung

BÀI 17. MỘT SỐ DẠNG NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

KHỞI ĐỘNG

Câu hỏi: Ở lớp 6, chúng ta đã biết: năng lượng mặt trời, năng lượng từ gió, năng lượng từ sóng biển, năng lượng từ dòng sông,… là các dạng năng lượng tái tạo. Các dạng năng lượng này có ưu điểm và nhược điểm gì?

Trả lời rút gọn:

Ưu điểm của năng lượng tái tạo là nguồn năng lượng tồn tại tự nhiên và liên tục được tái tạo thông qua các quá trình tự nhiên, tạo ra khí thải nhà kính, giúp bảo vệ môi trường. Nhược điểm của năng lượng tái tạo là hiệu suất thấp và chi phí đầu tư ban đầu cao.

I. NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Hoạt động: Quan sát Hình 17.1 và cho biết:

1. Những dạng năng lượng nào là năng lượng tái tạo?

2. Năng lượng nào khi sử dụng có thể gây ô nhiễm môi trường như tạo ra chất thải rắn, phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu,…?

Trả lời rút gọn:

1. Năng lượng tái tạo: a), c), d), e), h), i).

2. Năng lượng khi sử dụng có thể gây ô nhiễm môi trường như tạo ra chất thải rắn, phát thải khí gây hiệu ứng nhà kính, gây biến đổi khí hậu: b), g).

Câu hỏi: Vì sao cần tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo? 

Trả lời rút gọn:

Vì nó là nguồn năng lượng hiện có trong tự nhiên và liên tục được tái tạo qua các quá trình tự nhiên. Khai thác và sử dụng một số loại năng lượng tái tạo không gây ra khí thải nhà kính, từ đó giúp bảo vệ môi trường.

II. ƯU VÀ NHƯỢC ĐIỂM CỦA MỘT SỐ DẠNG NĂNG LƯỢNG TÁI TẠO

Hoạt động: Quan sát Hình 17.2, tìm hiểu trên sách báo, internet và thực hiện các yêu cầu sau:

1. Năng lượng mặt trời được khai thác, sử dụng trong cuộc sống như thế nào?

2. Nêu đặc điểm của năng lượng mặt trời.

3. Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng mặt trời.

Trả lời rút gọn:

1. Năng lượng mặt trời có thể được khai thác trực tiếp để thực hiện nhiều công việc như chiếu sáng, làm khô quần áo, sấy nông sản và thực phẩm, làm muối, cũng như chuyển hóa thành năng lượng điện thông qua việc sử dụng pin mặt trời. 2. Năng lượng mặt trời có đặc điểm là luôn có sẵn trong tự nhiên và ít có khả năng bị cạn kiệt trong tương lai gần.

3. Ưu điểm khi khai thác và sử dụng năng lượng mặt trời bao gồm không tạo ra tiếng ồn, không phát thải các chất gây ô nhiễm không khí hoặc các khí gây hiệu ứng nhà kính.

Nhược điểm khi khai thác và sử dụng năng lượng mặt trời bao gồm chi phí ban đầu cao, hiệu suất của hệ thống phụ thuộc vào thời tiết, đòi hỏi diện tích lớn để đặt các thiết bị sử dụng và sự phát sinh rác thải điện tử khó phân hủy khi các thiết bị hết hạn sử dụng.

Câu hỏi 1: Nêu đặc điểm của năng lượng từ gió.

Trả lời rút gọn:

• Năng lượng từ gió luôn có sẵn trong tự nhiên, là một nguồn tài nguyên không cạn kiệt.

• Công nghệ khai thác năng lượng từ gió đang phát triển mạnh mẽ, với sự tiến bộ trong thiết bị và quy trình sản xuất.

• Tốc độ gió trên đại dương thường ổn định và mạnh hơn so với tốc độ gió trên đất liền, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phát triển năng lượng gió ngoài khơi. Đây là một nguồn năng lượng tái tạo có triển vọng phát triển lớn trong tương lai.

Câu hỏi 2: Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ gió.

Trả lời rút gọn:

Ưu điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ gió là không tạo ra hiệu ứng nhà kính, đây được coi là một trong những giải pháp quan trọng để giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu toàn cầu.

Nhược điểm của nó là hiệu suất chuyển đổi năng lượng thấp, giá thành đầu tư ban đầu cao và các nhà máy điện gió có thể phát ra tiếng ồn gây ảnh hưởng đến môi trường sống của sinh vật. Tuabin điện gió cũng có thể làm nhiễu tín hiệu phát thanh và ảnh hưởng đến vùng hoạt động của các loài chim và dơi.

Câu hỏi 3: Nêu đặc điểm của năng lượng từ sóng biển.

Trả lời rút gọn:

• Năng lượng từ sóng biển là loại năng lượng được tạo ra từ hoạt động của các con sóng.

• Loại năng lượng này luôn có sẵn trong tự nhiên, không gây ra chất thải và có thể được khai thác bằng các công nghệ hiện đại để chuyển đổi thành điện năng phục vụ cho các nhu cầu sử dụng của con người.

Câu hỏi 4: Nêu ưu điểm và nhược điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ sóng biển.

Trả lời rút gọn:

Ưu điểm của năng lượng từ sóng biển là nó là một nguồn năng lượng tái tạo và không gây ra ô nhiễm. Năng lượng từ sóng biển có thể cung cấp năng lượng liên tục, và so với năng lượng từ gió hoặc mặt trời, nó thường ổn định hơn.

Nhược điểm của năng lượng này là để có được công suất điện lớn và ổn định, cần phải đặt nhiều máy phát điện trên diện tích rộng, gây ảnh hưởng đến giao thông đường biển và hệ sinh thái. 

Câu hỏi 5: Việc sử dụng năng lượng từ dòng sông ảnh hưởng đến môi trường như thế nào nếu:

- Vỡ đập thủy điện

- Động vật không di chuyển được từ hạ nguồn lên thượng nguồn của dòng sông.

- Diện tích rừng thay đổi khi xây dựng nhà máy thủy điện.

Trả lời rút gọn:

- Nếu xảy ra vụ vỡ đập thủy điện, nước có thể tràn ra gây lũ lụt và gây ra các thiên tai khác, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường và cộng đồng dọc theo dòng sông. Điều này có thể đe dọa sinh mạng và tài sản của người dân cũng như các sinh vật và thực vật.

- Nếu động vật không thể di chuyển từ hạ nguồn lên thượng nguồn của dòng sông, môi trường sống của chúng sẽ bị thay đổi do thiếu nước. Điều này có thể dẫn đến sự suy giảm trong sinh trưởng và phát triển của các loài bị ảnh hưởng và có thể dẫn đến tình trạng diệt chủng.

- Xây dựng nhà máy thủy điện có thể dẫn đến thay đổi diện tích rừng, thu hẹp môi trường sống của động vật và thực vật trong khu vực. Điều này có thể gây ra sự suy giảm đáng kể trong đa dạng sinh học, khiến một số loài không còn có môi trường sống thích hợp để tồn tại.

Câu hỏi 6: Nêu ưu điểm của việc khai thác và sử dụng năng lượng từ dòng sông.

Bài làm chi tiết:

• Năng lượng tái tạo: Năng lượng từ dòng sông là một nguồn năng lượng tái tạo, do đó không tạo ra khí thải gây ô nhiễm, giúp giảm phát thải carbon và bảo vệ môi trường.

• Cung cấp điện liên tục: Hệ thống thủy điện có khả năng cung cấp điện liên tục, không bị ảnh hưởng bởi điều kiện thời tiết như các nguồn năng lượng biến thiên như gió hoặc mặt trời.

• Hỗ trợ phát triển kinh tế: Việc khai thác năng lượng từ dòng sông không chỉ cung cấp nguồn điện ổn định mà còn tạo ra cơ hội cho phát triển kinh tế trong khu vực, bao gồm cơ hội việc làm, hạ tầng giao thông và du lịch.

III. MỘT SỐ BIỆN PHÁP SỬ DỤNG HIỆU QUẢ NĂNG LƯỢNG VÀ BẢO VỆ MÔI TRƯỜNG

Câu hỏi: Tại sao sử dụng hiệu quả năng lượng góp phần bảo vệ môi trường?

Trả lời rút gọn:

Khi chúng ta sử dụng năng lượng một cách hiệu quả, chúng ta giảm được sự tiêu thụ năng lượng, lượng khí thải được sinh ra từ các quá trình sản xuất và sử dụng năng lượng. Điều này giúp giảm tác động tiêu cực đến môi trường, bao gồm giảm ô nhiễm không khí, giảm lượng chất thải, và bảo vệ các nguồn tài nguyên tự nhiên. Sử dụng hiệu quả năng lượng cũng thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ sạch và tiên tiến hơn, từ đó tạo ra một tương lai bền vững và xanh hơn cho hành tinh chúng ta.

Hoạt động 1: Thảo luận và nêu thêm một số biện pháp sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường.

Trả lời rút gọn:

1. Tăng cường giáo dục và tuyên truyền: Qua việc giáo dục, người dân có thể hiểu được tầm quan trọng của việc tiết kiệm năng lượng và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

2. Trồng cây xanh và bảo tồn môi trường sống tự nhiên: Trồng cây xanh không chỉ giúp hấp thụ khí CO₂ mà còn cải thiện chất lượng không khí và giữ gìn đa dạng sinh học. Bảo tồn và phục hồi môi trường sống tự nhiên cũng là cách quan trọng để bảo vệ các sinh vật và hệ sinh thái.

3. Xử lí nghiêm khắc vi phạm môi trường: Thực hiện các biện pháp xử lí nghiêm khắc đối với các hành vi vi phạm quy định môi trường có thể ngăn chặn hoạt động gây hại đến môi trường và tạo ra một môi trường sống lành mạnh và bền vững hơn.

Hoạt động 2: Giải thích vì sao những cách dưới đây được coi là sử dụng hiệu quả năng lượng điện.

a) Tắt các thiết bị điện (ti vi, đèn điện,…) khi không sử dụng.

b) Giảm độ sáng màn hình máy tính.

c) Để điều hòa trên 26^oC vào mùa hè. Sử dụng quạt thay cho máy điều hòa mọi lúc có thể.

d) Không để nhiệt độ tủ lạnh quá thấp, không mở tủ lạnh quá lâu.

e) Thường xuyên bảo trì, bảo dưỡng và vệ sinh các thiết bị điện. 

Trả lời rút gọn:

Việc thực hiện những biện pháp này không chỉ giúp tiết kiệm năng lượng và tiền bạc mà còn có lợi ích lớn cho môi trường bằng cách giảm lượng khí thải và rác thải gây ô nhiễm. Vì thế những cách làm đó được coi là sử dụng hiệu quả năng lượng điện.

Hoạt động 3: Để tận dụng gió và ánh sáng tự nhiên cho ngôi nhà của em, hãy thực hiện các việc sau và giải thích vì sao hành động như vậy.

a) Mở cửa để gió tự nhiên làm thông thoáng ngôi nhà.

b) Kê bàn học, bàn làm việc gần nơi có ánh sáng tự nhiên và tận dụng nguồn ánh sáng này cho các hoạt động sinh hoạt.

c) Sơn phòng sáng màu.

Trả lời rút gọn:

a) Mở cửa để gió tự nhiên làm thông thoáng ngôi nhà giúp giảm việc sử dụng quạt điện, giúp tiết kiệm năng lượng và giảm hóa đơn điện. 

b) Kê bàn học, bàn làm việc gần nơi có ánh sáng tự nhiên và tận dụng nguồn ánh sáng này cho các hoạt động sinh hoạt giúp giảm sự phụ thuộc vào đèn điện vào ban ngày. 

c) Sử dụng sơn màu sáng trong phòng giúp tăng cường ánh sáng tự nhiên phản chiếu trong phòng. 

Hoạt động 4: Vì sao trồng nhiều cây xanh quanh nhà và trường học giúp sử dụng hiệu quả năng lượng và bảo vệ môi trường?

Trả lời rút gọn:

• Tạo bóng mát và hạ nhiệt độ: Cây xanh tạo ra bóng mát và hấp thụ nhiệt từ môi trường xung quanh, giúp làm giảm nhiệt độ xung quanh. Điều này giúp giảm sự phụ thuộc vào máy lạnh và quạt điện, từ đó giảm tiêu tốn năng lượng điện và giảm khí thải carbon.

• Hấp thụ khí CO₂ và các chất gây ô nhiễm: Cây xanh làm việc hấp thụ khí CO₂ và các chất gây ô nhiễm khác như bụi, khói, từ môi trường xung quanh. Điều này giúp cải thiện chất lượng không khí và giảm lượng khí nhà kính, đóng góp vào việc bảo vệ môi trường.

• Tạo môi trường sống cho động vật: Cây xanh cung cấp nơi sống và thức ăn cho nhiều loài động vật, tạo ra một môi trường sống phong phú và đa dạng sinh học. Điều này không chỉ làm giàu đa dạng sinh học mà còn giữ gìn sự cân bằng trong hệ sinh thái.

Hoạt động 5: Vì sao sử dụng năng lượng tái tạo giúp giảm ô nhiễm môi trường, giảm phát thải khí nhà kính?

Trả lời rút gọn:

• Giảm phát thải khí nhà kính: Các nguồn năng lượng tái tạo như năng lượng mặt trời, gió, thủy điện và nhiều loại khác không tạo ra khí thải CO₂ và các chất khí thải khác như các nhiên liệu hóa thạch. Bằng cách giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, chúng ta giảm được lượng khí thải từ nguồn gốc năng lượng.

• Hấp thụ CO₂ bằng cây xanh: Cây xanh được sử dụng trong các dự án năng lượng tái tạo có thể giúp hấp thụ CO₂ từ không khí, giúp làm giảm lượng khí nhà kính trong môi trường. Điều này cũng giúp cải thiện chất lượng không khí và bảo vệ môi trường.

• Ít gây ô nhiễm nước: Quá trình sản xuất và vận hành các dự án năng lượng tái tạo ít gây ô nhiễm nước hơn so với các hoạt động liên quan đến khai thác và sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Điều này giúp bảo vệ nguồn nước và các hệ sinh thái nước.