Slide bài giảng HĐTN 11 chân trời (bản 1) Chủ đề 4: Tham gia tổ chức cuộc sống gia đình

Tóm lược nội dung

CHỦ ĐỀ 4. HOẠT ĐỘNG 1 – 7

KHỞI ĐỘNG

- GV tổ chức cho HS xem video về khoảng cách thế hệ giữa cha mẹ và con cái trong gia đình:

https://www.youtube.com/watch?v=RdROreFXlvc (Từ 0:00 – 2:40)

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi sau:

+ Các nhân vật trong video đã có vấn đề gì?

+ Theo em, đâu là nguyên nhân của vấn đề trong video?

+ Hãy đề xuất những cách thức để hóa giải vấn đề đó?

A. NỘI DUNG BÀI HỌC GỒM

• Tìm hiểu về sự tự tin trong sắp xếp, tổ chức cuộc sống gia đình 
• Tổ chức sắp xếp hợp lí công việc gia đình 
• Quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình 
• Phân tích những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình và cách hóa giải
• Thực hành hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong gia đình 
• Tổ chức hoạt động chia sẻ, kết nối trong gia đình
• Khảo sát kết quả hoạt động 
• Luyện tập
• Vận dụng

B. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu về sự tự tin trong sắp xếp, tổ chức cuộc sống gia đình 

a. Giải thích lí do vì sao các thành viên phải cùng tham gia tổ chức cuộc sống gia đình

Trình bày: Lí do mà các thành viên phải cùng tham gia tổ chức cuộc sống gia đình là gì?

Nội dung ghi nhớ:

Các thành viên phải cùng tham gia tổ chức cuộc sống gia đình vì nó:

- Giảm thiểu những căng thẳng trong gia đình.

- Gắn kết được các thành viên trong gia đình.

- Xây dựng được thói quen làm việc ngăn nắp và có kế hoạch.

- Thấu hiểu và hỗ trợ nhau trong công việc, cuộc sống.

b. Chia sẻ các công việc trong gia đình mà em đã tự tin hoặc chưa tự tin khi tổ chức, sắp xếp thực hiện

Trình bày: 

(1) các công việc trong gia đình mà em tự tin sắp xếp thực hiện;

(2) các công việc trong gia đình mà em chưa tự tin sắp xếp thực hiện.

Nội dung ghi nhớ:

Ví dụ: 

+ Tự tin sắp xếp và thực hiện công việc gia đình theo thời gian trong ngày: nấu cơm, dọn dẹp nhà cửa, chăm sóc cây cối,...

+ Có thể sắp xếp hợp lí thời gian trong tháng để chăm sóc, thăm hỏi họ hàng, người thân.

+ Chưa tự tin để nấu được bữa cơm nhanh chóng mà vẫn đủ các món.

c. Chỉ ra những kĩ năng được hình thành khi tự tin thực hiện các công việc trong tổ chức cuộc sống gia đình

Trình bày: Kĩ năng nào được hình thành khi tự tin thực hiện các công việc trong tổ chức cuộc sống gia đinh.

Nội dung ghi nhớ:

Một số kĩ năng được hình thành khi tự tin thực hiện các công việc trong tổ chức cuộc sống gia đình:

- Kĩ năng tổ chức cuộc sống

- Kĩ năng quản lí thời gian

- Kĩ năng giữ gìn nền nếp truyền thống gia phong.

- Kĩ năng chăm sóc và quan tâm đến người thân.

- ...

2. Tổ chức sắp xếp hợp lí công việc gia đình

a. Thảo luận cách sắp xếp hợp lí giữa công việc cá nhân và gia đình để tổ chức cuộc sống gia đình tốt hơn

Trình bày: Nguyên nhân chưa tự tin khi tổ chức sắp xếp thực hiện các công việc gia đình được liệt kê.

Nội dung ghi nhớ:

Để sắp xếp hợp lí giữa công việc cá nhân và gia đình trong tổ chức cuộc sống gia đình, mỗi người cần liệt kê công việc cá nhân, công việc gia đình để xác định thời gian thực hiện phù hợp.

b. Thực hành sắp xếp công việc, tổ chức cuộc sống gia đình em vào dịp lễ, tết, kì nghỉ,...

Trình bày: 

+ Nghe bạn thuyết trình kế hoạch – tại sao lại sắp xếp, tổ chức như vậy và những giá trị sẽ mang đến cho các thành viên trong gia đình và cá nhân từ kế hoạch đó.

+ HS ghi tóm tắt nội dung trình bày và đưa ra nhận xét, đánh giá bản kế hoạch công việc của bạn.

Nội dung ghi nhớ:

Vào dịp lễ, tết, kì nghỉ,... HS có thời gian được nghỉ ngơi, thư giãn và có thời gian ở nhà. Đây cũng là lúc mỗi người có kế hoạch riêng cho những chuyện đi chơi cùng gia đình hoặc những bữa ăn quây quần bên nhau. 

-> Thời gian lí tưởng để sắp xếp công việc, tổ chức cuộc sống gia đình.

c. Chia sẻ những yếu tố ảnh hưởng đến việc sắp xếp các công việc gia đình

Trình bày: Em hãy chia sẻ với các bạn trong nhóm về những yếu tố ảnh hưởng đến việc sắp xếp các công việc gia đình.

Nội dung ghi nhớ:

Những yếu tố ảnh hưởng đến việc sắp xếp các công việc gia đình:

- Đặc điểm công việc và thời gian làm việc của các thành viên trong gia đình; 

- Thói quen sinh hoạt, tập thể thao,...;

- Những việc đột xuất,...

3. Quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình

a. Trao đổi về những cách phát triển mối quan hệ tốt đẹp với các bạn

Trình bày: Chứng minh (lập luận, lấy ví dụ) nội dung sau là đúng hay sai: “Thấu hiểu người thân là cơ sở để quan tâm, chăm sóc người thân”.

Nội dung ghi nhớ:

Cách giúp thấu hiểu để quan tâm, chăm sóc người thân:

- Bình tĩnh lắng nghe chia sẻ của người thân.

- Đặt mình vào vị trí người thân.

- Quan sát, hành vi, ngôn ngữ cơ thể của người thân để hiểu thực sự họ muốn gì.

- Chủ động trao đổi, chia sẻ.

- Dành thời gian cùng thực hiện/ tham gia các hoạt động cùng người thân.

- ...

b. Thảo luận và xác định những việc làm thể hiện sự quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình

Trình bày: Em hãy chia sẻ những việc làm, câu chuyện,... thể hiện sự quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình.

Nội dung ghi nhớ:

Những việc làm thể hiện sự quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình:

- Chủ động thể hiện tình yêu thương, lòng biết ơn bằng lời nói, việc làm cụ thể.

- Lắng nghe, chia sẻ với các thành viên trong gia đình.

- Tôn trọng và có trách nhiệm với công việc nhà được giao.

- Hỗ trợ, chia sẻ với người thân trong công việc, hoạt động cần giúp đỡ.

- ...

c. Đóng vai nhân vật trong tình huống dưới đây để thể hiện sự quan tâm, chăm sóc người thân

Trình bày: 

+ Nhóm 1, 2: Đóng vai xử lí tình huống 1: N cần quan tâm thường xuyên hơn tới gia đình bằng cách nào?

+ Nhóm 3, 4: Đóng vai xử lí tình huống 2: Nếu là Q, em sẽ làm gì?

Nội dung ghi nhớ:

+ Tình huống 1: N có thể giúp mẹ chuẩn bị bữa ăn, dọn dẹp nhà cửa, giặt giũ quần áo để giảm bớt gánh nặng của mẹ. Nếu cảm thấy mình quá bận rộn với các hoạt động ngoài trường, N có thể điều chỉnh lịch học tập và sinh hoạt để dành nhiều thời gian hơn cho gia đình.

+ Tình huống 2: Q có thể tìm hiểu những sở thích và đam mê của ông nội, và tạo điều kiện cho ông nội thực hiện chúng. 

Ví dụ, nếu ông nội thích đọc sách, Q có thể tìm những cuốn sách ông nội thích và mượn về cho ông nội đọc. Bên cạnh đó, Q có thể dành thời gian để trò chuyện và kể chuyện cho ông nội nghe. Những câu chuyện vui nhộn, kỉ niệm gia đình sẽ giúp ông nội cảm thấy được yêu thương và quan tâm từ Q và gia đình.

d. Chia sẻ cảm xúc của em và người thân khi được quan tâm, chăm sóc thường xuyên

Trình bày: Chia sẻ cảm xúc của mình và người thân khi được quan tâm, chăm sóc thường xuyên bằng hình thức chia sẻ trực tiếp trên lớp.

Nội dung ghi nhớ:

Quan tâm, chăm sóc thường xuyên người thân trong gia đình giúp mỗi HS nhận thức được trách nhiệm, nghĩa vụ của bản thân trong tổ chức và gìn giữ tình cảm gia đình.

4. Phân tích những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình và cách hóa giải

a. Xác định những mâu thuẫn, xung đột có thể xảy ra giữa các thành viên trong gia đình

Trình bày: Em hãy xác định những mâu thuẫn, xung đột có thể xảy ra giữa các thành viên trong gia đình: mâu thuẫn, xung đột giữa các đối tượng nào với đối tượng nào; các nội dung mâu thuẫn, xung đột.

Nội dung ghi nhớ:

Trong gia đình, việc xảy ra mâu thuẫn, xung đột là điều khó có thể tránh khỏi. Tùy vào từng mức độ mà mỗi thành viên có cách để điều chỉnh và xử lí sao cho phù hợp.

b. Phân tích nguyên nhân của các mâu thuẫn, xung đột trong gia đình

Trình bày: Nguyên nhân của các mâu thuẫn, xung đột trong gia đình.

Nội dung ghi nhớ:

Nguyên nhân của các mâu thuẫn, xung đột trong gia đình:

- Sự khác nhau về quan điểm sống

- Không đồng thuận trong mong muốn, nhu cầu giữa các thành viên.

- Tính trách nhiệm không được thể hiện đồng đều.

- Sự khác biệt về tính cách,..

- Thiếu sự chia sẻ và thấu hiểu

- ...

-> Mỗi gia đình có mâu thuẫn, xung đột khác nhau. Điều quan trọng là mọi người nhận biết được nguyên nhân của nó, đưa ra được giải pháp khắc phục những khúc mắc giữa các thành viên trong gia đình.

c. Thảo luận cách hóa giải mâu thuẫn và xung đột trong gia đình

Trình bày: Em hãy thảo luận với các bạn để cùng đưa ra cách hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong gia đình.

Nội dung ghi nhớ:

Cách hóa giải mâu thuẫn và xung đột trong gia đình: 

- Nói cho mọi người trong gia đình biết mình muốn gì.

- Lắng nghe nhu cầu, nguyện vọng của nhau, thấu hiểu, nhường nhịn và chia sẻ.

- Bình tĩnh, ôn hoà, thảo luận cách thức thực hiện các nhu cầu hợp lí của các thành viên trong gia đình.

- Thống nhất cách mà các thành viên trong gia đình thấy hợp lí.

- Cam kết thực hiện theo thỏa thuận thống nhất.

5. Thực hành hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong gia đình 

a. Nhận diện mâu thuẫn, xung đột có thể xảy ra trong gia đình được mô tả qua các hình ảnh và đưa ra cách giải quyết

Trình bày: 

(1) Gọi tên mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong mỗi hình ảnh;

(2) Nêu cách thức giải quyết các mâu thuẫn, xung đột.

+ Nhóm 1: Hình ảnh a.

+ Nhóm 2: Hình ảnh b

+ Nhóm 3: Hình ảnh c

+ Nhóm 4: Hình ảnh d

Nội dung ghi nhớ:

Mỗi thành viên là một nhân tố quan trọng trong việc xóa giảm mâu thuẫn, xung đột trong gia đình. Vì vậy, mỗi người cần thể hiện tốt trách nhiệm của mình trong xây dựng gia đình hạnh phúc từ những việc làm, cử chỉ nhỏ nhất.

Hình 1: Nhà cửa bừa bộn, không gọn gàng ngăn nắp.

=> Cách giải quyết: Dọn dẹp lại nhà cửa, để đồ vào đúng vị trí.

Hình 2: Người bố về muộn, để cả nhà chờ cơm quá lâu.

=> Cách giải quyết: Bố nên báo trước với gia đình là về muộn hoặc không về ăn cơm

Hình 3: Mỗi thành viên trong gia đình làm một việc, không quan tâm nhau.

=> Cách giải quyết: Các thành viên nên ngồi lại và tâm sự, trò chuyện cùng nhau để gắn kết hơn.

Hình 4: Trong khi cả nhà đang tập trung dọn dẹp nhà cửa thì một thành viên ngồi trên ghế bấm điện thoại.

=> Cách giải quyết: Nhắc nhở nhẹ nhàng thành viên đó đứng dậy làm việc nhà cùng mọi người

b. Thực hành hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong các tình huống

Trình bày:

+ Nhóm 1, 2: Hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong tình huống 1.

+ Nhóm 3, 4: Hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong tình huống 2.

+ Nhóm 5, 6: Hóa giải mâu thuẫn, xung đột trong tình huống 3.

Nội dung ghi nhớ:

Tình huống 1: 

+ Người con: Sau khi nghe bố quát thì bình tĩnh, thực hiện theo yêu cầu của bố là đi nấu cơm. Sau đó sắp xếp thời gian nói chuyện, chia sẻ với bố nếu có lí do chính đáng. Nếu đúng như nhận định của bố thì nhận lỗi và thay đổi hành vi.

+ Người bố: quản lí cảm xúc để bình tĩnh hơn, không la mắng và không thực hiện các hành vi tiêu cực. Sắp xếp thời gian nói chuyện mong muốn của bố và con, thảo luận và thống nhất cách thức giải quyết các vấn đề nảy sinh.

Tình huống 2: 

+ Bạn T: Chia sẻ các kinh nghiệm, hiểu biết việc xử lí tình huống một cách tích cực.

+ Người con: Tìm hiểu, trao đổi để thấu hiểu mong muốn của người mẹ; chủ động trong việc chia sẻ, bày tỏ để mẹ hiểu đúng về thực tế các trở ngại trong việc giao tiếp và mong muốn của mình.

+ Người mẹ: Tìm hiểu về tâm sinh lí lứa tuổi, đặc điểm và mong muốn của trẻ ở độ tuổi của con. Tổ chức các hoạt động để chia sẻ và kết nối với con; Biết cách lắng nghe và trao đổi với con một cách nhẹ nhàng. Thống nhất với con những nội dung hai mẹ con sẽ chia sẻ với nhau.

Tình huống 3: 

+ Người con thực hiện các hoạt động để bố mẹ cùng bình tĩnh, thấu hiểu cảm xúc và quan điểm của nhau, nhằm nhường nhịn và chia sẻ. 

+ Ví dụ: nói chuyện riêng với bố, mẹ về suy nghĩ của mỗi người, cũng như tâm trạng của mình; với mong muốn bố, mẹ hiểu suy nghĩ, tâm trạng của nhau, nhường nhịn và chia sẻ; từ đó bố và mẹ có thể nói chuyện trao đổi thống nhất với nhau về việc tổ chức đi du lịch.

c. Chia sẻ cách hóa giải những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình mà em biết hoặc đã tham gia hóa giải

Trình bày: Em hãy chia sẻ cách hóa giải những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình mà em đã tham gia hóa giải.

Nội dung ghi nhớ:

Một số cách hóa giải mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình:

- Tìm hiểu nguyên nhân của xung đột.

- Thảo luận và lắng nghe nhau.

- Giải quyết vấn đề bằng cách thương lượng.

- Sử dụng các kỹ năng giao tiếp hiệu quả.

6. Tổ chức hoạt động chia sẻ, kết nối trong gia đình

a. Thiết kế hoạt động để chia sẻ, kết nối với các thành viên trong gia đình

Trình bày: Lựa chọn ba trong các hoạt động gợi ý SHS tr.38 và lập kế hoạch cho hoạt động để chia sẻ, kết nối các thành viên trong gia đình.

Nội dung ghi nhớ:

HS cần mạnh dạn, tự tin tổ chức hoạt động kết nối, chia sẻ trong gia đình từ việc thực hiện những hoạt động, việc làm nhỏ nhất đến các hoạt động, việc làm cần nhiều thời gian, công sức hơn để hóa giải mâu thuẫn, xung đột giữa các thành viên trong gia đình hoặc tạo niềm vui cho những người thân trong gia đình.

b. Thực hiện hoạt động chia sẻ, kết nối với các thành viên trong gia đình

Trình bày: Cách để chuẩn bị cho hoạt động.

Nội dung ghi nhớ:

Thực hiện được các hoạt động để chia sẻ, kết nối với các thành viên trong gia đình giúp nâng cao giá trị tinh thần, tạo bầu không khí ấm áp của gia đình.

c. Chia sẻ cảm xúc của em và các thành viên khi thực hiện hoạt động chia sẻ, kết nối

Trình bày: Chia sẻ theo hình thức nhật kí thực hiện hoạt động chia sẻ, kết nối hoặc bằng cách ghi lại qua lời kể/ tường thuật bằng video.

Nội dung ghi nhớ:

Mỗi thành viên cùng nhau cố gắng thực hiện, thường xuyên chia sẻ, kết nối, bày tỏ yêu thương nhau để xây dựng một gia đình hạnh phúc hơn.

7. Khảo sát kết quả hoạt động

a. Đánh giá đồng đẳng 

Trình bày: Những thuận lợi và khó khăn khi thực hiện các hoạt động trong chủ đề này.

Nội dung ghi nhớ:

- HS thực hiện nhiệm vụ và đánh giá.

- GV hướng dẫn, theo dõi, hỗ trợ HS khi cần.

b. Khảo sát kết quả tự đánh giá 

Trình bày: Kết quả khảo sát tự đánh giá

Nội dung ghi nhớ:

- HS tự đánh giá kết quả mình thực hiện được.

- GV quan sát, hỗ trợ (nếu cần thiết).

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- Hoàn thành bài tập trắc nghiệm sau:

1. Để tổ chức cuộc sống gia đình một cách hợp lí, điều quan trọng nhất là:

a) Để mọi người tự do làm những gì mình muốn.

b) Lập kế hoạch chi tiết và phân công công việc rõ ràng cho từng thành viên.

c) Chỉ có một người quyết định mọi việc trong gia đình.

d. Không cần lên kế hoạch, cứ làm theo cảm hứng.

2. Khi xảy ra mâu thuẫn trong gia đình, cách giải quyết nào sau đây là phù hợp nhất?

a. Tránh né và không muốn nói chuyện với nhau.

b. Tìm một nơi yên tĩnh để cùng nhau nói chuyện và tìm ra giải pháp.

c. Trách móc và đổ lỗi cho nhau.

d. Để cho mọi chuyện tự nhiên rồi sẽ hết.

3. Để tăng cường tình cảm gia đình, em có thể:

a. Chỉ quan tâm đến việc học và không dành thời gian cho gia đình.

b. Tổ chức các hoạt động chung như đi chơi, ăn tối cùng nhau.

c. Luôn so sánh gia đình mình với gia đình khác.

d. Không quan tâm đến cảm xúc của các thành viên khác trong gia đình.

4. Khi muốn chia sẻ một vấn đề với bố mẹ, em nên:

a. Giấu kín và không nói cho ai biết.

b. Chọn thời điểm phù hợp và nói chuyện thẳng thắn với bố mẹ.

c. Nói chuyện với bạn bè trước rồi mới nói với bố mẹ.

d. Nói chuyện với ông bà hoặc người thân khác.

5. Để sắp xếp công việc nhà một cách hiệu quả, em có thể:

a. Để mọi việc đến lúc cần làm mới làm.

b. Lập danh sách công việc cần làm và phân chia công việc cho các thành viên.

c. Chỉ làm những việc mình thích.

d. Đợi người lớn làm hết mọi việc.

Gợi ý đáp án:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Hãy tìm hiểu và chia sẻ ngắn về kết quả của em trong việc gặp phải những mâu thuẫn, xung đột xảy ra trong gia đình và cách hóa giải