Slide bài giảng công nghệ trồng trọt 10 cánh diều bài 4: Thành phần và tính chất của đất trồng

Tóm lược nội dung

BÀI 4: THÀNH PHẦN VÀ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT TRỒNG

MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Em hãy đưa ra nhận xét về hình thái của phẫu diện một số loại đất trồng trong Hình 4.1

Bài soạn rút gọn:

- Hình A: màu nâu sẫm, có ít vệt màu nâu sáng, ướt, nhão, còn một số vỏ cây trong lõi.

- Hình B: màu vàng cam, hơi ẩm, có ít vệ nâu vàng, hơi cứng.

- Hình C: màu xám hơi vàng, có những vệt vàng cam, cứng, tầng trên cùng màu xám.

- Hình D: màu đỏ nâu, ướt, nhão, dính

1. KHÁI NIỆM ĐẤT TRỒNG

Hình thành kiến thức:

1. Đất trồng là gì?

2. Quan sát hình 4.2 và chi biết bộ phận rễ cây trồng phân bố chủ yếu ở tầng đất nào?

Bài soạn rút gọn:

1. - Đất trồng là lớp ngoài cùng tơi xốp của vỏ Trái Đất, có vai trò cung cấp nước, chất dinh dưỡng và các điều kiện khác cho cây trồng sống, phát triển và tạo ra sản phẩm trồng trọt. 

- Đất trồng là sản phẩm do đá biến đổi tạo thành dưới tác động tổng hợp các yếu tố khí hậu, địa hình, sinh vật, thời gian và con  người.

2. Phân bố chủ yếu ở tầng A - tầng đất mặt vì đây là tầng đất chứa nhiều chất dinh dưỡng

2. THÀNH PHẦN CỦA ĐẤT TRỒNG

Hình thành kiến thức: Đất trồng có những thành phần nào? Hãy nêu vai trò của những thành phần đó.

Bài soạn rút gọn:

- Đất trồng gồm 3 thành phần chính:

+ Phần khí.

+ Phần rắn. 

+ Phần lỏng.

- Vai trò của những thành phần trên:

+ Phần khí: Cung cấp Oxi cho cây hô hấp

+ Phần rắn: Cung cấp chất dinh dưỡng cho cây

+ Phần lỏng: Cung cấp nước, hòa tan các chất dinh dưỡng.

3. MỘT SỐ TÍNH CHẤT CỦA ĐẤT TRỒNG

3.1. Thành phần cơ giới, độ thoáng khí và khả năng giữ nước của đất

Vận dụng:

1. Vì sao khi chọn đất trồng cây cần căn cứ vào thành phần cơ giới của đất?

2. Ở địa phương em có những loại đất trồng nào? Người ta thường trồng những loại cây gì trên đất đó? 

Bài soạn rút gọn:

1. Vì các loại cây trồng phù hợp với các loại đất khác nhau; các loại đất khác nhau có các thành phần cơ giới khác nhau.

2. Ở địa phương em có các loại đất trồng: đất cát, đất thịt và đất sét:

- Đất sét: lúa, bắp cải, súp lơ, khoai tây, khoai lang, bưởi.

- Đất thịt: nhãn, vải, hồng xiêm, mít, bưởi, na,....

- Đất cát: xà lách, cà rốt, chanh, táo, rau cải xanh,..

3.2. Keo đất và khả năng hấp phụ của đất 

Hình thành kiến thức: Quan sát Hình 4.4 và mô tả cấu tạo của hạt keo đất.

Bài soạn rút gọn:

- Lớp ion khuếch tán

- Lớp ion không di chuyển

- Nhân 

- Lớp ion quyết định điện

Luyện tập: Quan sát Hình 4.5 và mô tả cơ chế trao đổi ion giữa keo đất và rễ cây.

Bài soạn rút gọn:

- Nhờ tính chất hấp phụ ion mà đất giữ được các dưỡng chất, hạn chế được sự rửa trôi

- Nhờ hiện tượng trao đổi ion mà các cation đang bị hấp phụ trên bề mặt keo đất chuyển vào dung dịch đất cho cây trồng sử dụng

3.3. Phản ứng của dung dịch đất

Vận dụng: 

1. Khả năng hấp thụ của đất phụ thuộc vào yếu tố nào sau đây: thành phần cơ giới đất, số lượng hạt  sét, số lượng keo đất, số lượng hạt limon (bụi)? Vì sao?

2. Tại sao bón vôi lại giảm được độ chua của đất trồng?

3. Theo em, cần làm gì để tăng độ pH của đất chua và giảm độ pH của đất kiềm?

Bài soạn rút gọn:

1. - Khả năng hấp thụ của đất phụ thuộc vào yếu tố: số lượng keo đất. 

- Vì:

+ Đất mang ion âm còn trong nước có ion dương nên sinh ra lực hút giữa nước và các chất khoáng trong đất

+ Khi nước bám vào các hạt trong đất sẽ xuất hiện lực căng mặt ngoài làm khả năng bám vào các hạt đất của nước càng lớn. 

2. Vì: độ chua của đất do H⁺ và Al³⁺ trên bề mặt keo đất gây nên. Bón vôi sẽ giúp tăng tính kiềm trong đất, làm giảm độ chua của đất.

3. - Để tăng độ pH của đất chua cần:

+ Bón phân lân.

+ Bón phân hữu cơ đã hoai mục.

+ Bón vôi.

- Để giảm độ pH của đất kiềm cần: bổ sung các nguyên tố gây axit hóa

4. ĐỘ PHÌ NHIÊU CỦA ĐẤT

Hình thành kiến thức: Những yếu tố nào quyết định độ phì nhiêu của đất?

Bài soạn rút gọn:

Nước, nhiệt, khí, dinh dưỡng.

Vận dụng: Cần phải áp dụng các biện pháp kĩ thuật nào để tăng độ phì nhiêu của đất?

Bài soạn rút gọn:

- Xới đất và làm cỏ

- Bổ sung dinh dưỡng cho đất

- Luân canh cây trồng

- Tạo lớp phủ trên bề mặt đất

- Nuôi giun và các sinh vật có lợi

- Bón vôi, phân hữu cơ cho đất

- Tạo luống với lối đi cố định

- Tưới tiêu hợp lí