Soạn giáo án buổi 2 Toán 6 Cánh diều bài 9: Tỉ số. Tỉ số phần trăm

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

*Chuyển giao nhiệm vụ

- GV gọi HS đứng dậy, đặt câu hỏi và cùng HS nhắc lại lý thuyết bài tỉ số và tỉ số phần trăm.

* Thực hiện nhiệm vụ:

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, ghi nhớ lại kiến thức, trả lời câu hỏi.

* Báo cáo kết quả: đại diện một số HS đứng tại chỗ trình bày yêu cầu của GV đưa ra.

* Nhận xét đánh giá: GV đưa ra nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

I. TỈ SỐ

- Thương trong phép chia số a cho số b (b  gọi là tỉ số của a và b

- Tỉ số của a và b kí hiệu là a : b hoặc

Chú ý:

+ Trong phân số  thì cả a và b phải là các số nguyên.

+ Trong tỉ số  thì a và b có thể là các số nguyên, phân số, hỗn số, số thập phân…

+ Ta thường dùng khái niệm tỉ số khi nói về thương của hai đại lượng cùng loại và cùng đơn vị đo.

II. TỈ SỐ PHẦN TRĂM

- Trong thực hành, ta thường dùng tỉ số dưới dạng tỉ số phần trăm, tức là tỉ số có dạng , kí hiệu là a%.

- Tỉ số phần trăm của hai số a và b: 

- Hai bài toán về tỉ số phần trăm:

+ Bài toán 1: Tìm giá trị phần trăm của một số cho trước.

+ Bài toán 2. Tìm một số khi biết n% của số đó là b, ta tính b :

Dạng 1. Tìm tỉ số giữa hai số, tìm tỉ số giữa hai đại lượng

*Phương pháp giải:

- Tìm tỉ số giữa hai số: Tỉ số của a và b được viết là a : b hoặc

- Tìm tỉ số giữa hai đại lượng:

+ Biến đổi hai đại lượng về cùng một đơn vị đo

+ Tỉ số giữa hai đại lượng cùng đơn vị đo là tỉ số giữa hai số đo của hai đại lượng đó.

PHIẾU BÀI TẬP 1

Bài 1.Tìm tỉ số của các số sau:

a) -12 và 15               b) 6,175 và 4,75

c) -6,4 và 30,72         d) -25,8 và -38,7       

Bài 2. Tìm tỉ số của các đại lượng sau:

a) 48 000mm và 36 000mm          b)  và 20cm

c) 0,5kg và 250g                          d) 20 phút và  giờ

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a. Tỉ số của -12 và 15 là:

b. Tỉ số của 6,175 và 4,75 là:

c. Tỉ số của -6,4 và 30,72 là:

d. Tỉ số của -25,8 và -38,7 là:

Bài 2.

a. Tỉ số của 48 000mm và 36 000mm là:  =  =

b. Ta có: m = 75 cm. Do đó tỉ số của m và 20cm là:

c. Ta có: 0,5kg = 0,5 . 1000g = 500g

Do đó, tỉ số của 0,5kg và 250g là:

d. Ta có:  giờ =  . 60 phút = 36 phút.

Do đó, tỉ số của 20 phút và  giờ là:  =  

Dạng 2. Tìm tỉ số phần trăm giữa hai số, tìm tỉ số phần trăm giữa hai đại lượng

*Phương pháp giải:

- Để tìm tỉ số phần trăm của hai số a và b, ta có thể làm như sau:

+ C1: Tìm thương của a chia cho b rồi nhân với 100 và viết kí hiệu % vào sau kết quả.

+ C2: Nhân a với 100 rồi chia cho b và viết kí hiệu % vào sau kết quả.

- Để tìm tỉ số phần trăm giữa hai đại lượng:

+ Biến đổi hai đại lượng về cùng một đơn vị đo

+ Tính tỉ số phần trăm giữa hai đại lượng đó tương tự như dạng 3

PHIẾU BÀI TẬP 2

Bài 1. Tìm tỉ số phần trăm của các cặp số sau:

Mẫu: 12 và 25

Ta có:  48%

a) 0,9 và 2,5               b) 1,3 và 50            c) 200kg và 1 tấn           d) -3 và -40

Bài 2. Tìm tỉ số phần trăm của các đại lượng sau:

Mẫu: 20ml và 0,5l

Ta có: 0,5l = 0,5 . 1000ml = 500ml

Tỉ số phần trăm của 20ml và 0,5l là:  = 4%

a) 12 giờ và 5 ngày                  b) 800m và 2 km

c) 48kg và 1,5 tấn                    d) 6 tháng và 4 năm

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1. Đáp án: a. 36%            b. 2,6%           c. 87,5%          d. 7,5%

Bài 2. Đáp án: a.10%             b. 40%            c. 3,2%            d. 12,5% 

Dạng 3. Tìm giá trị phần trăm của một số cho trước, tìm một số khi biết giá trị phần trăm của số đó

*Phương pháp giải:

- Muốn tìm m% của số a, ta tính a .

- Muốn tìm một số khi biết m% của số đó là b, ta tính b :

PHIẾU BÀI TẬP 3

Bài 1. Tính:

a. 15% của 8                   b. 36% của 305

c. 38% của 45                 d. 93% của 1280

Bài 2. Tìm các số trong những trường hợp sau:

a. 15% của số đó là 246      b. 28% của số đó là 350

c. 25% của số đó là 9         d. 76% của số đó là 34,2

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1.

a. 15% của 8 là: 15% . 8 = 1,2

b. 36% của 305 là: 36% . 305 = 109,8

c. 38% của 45 là:38% . 45 = 17,1                

d. 93% của 1280 là: 93% . 1280 = 1190,4

Bài 2.

a. Số cần tìm là: 246 : 15% = 1640

b. Số cần tìm là: 350 : 28% = 1250

c. Số cần tìm là: 9 : 25% = 36        

d. Số cần tìm là: 24 : 76% = 45

PHIẾU BÀI TẬP 4

Bài 1. Một người đi bộ mỗi phút đi được 50m và một người đi xe đạp mỗi giờ đi được 12km. Tính tỉ số vận tốc của người đi bộ và người đi xe đạp?

Bài 2. Một công ty A kinh doanh 2 sản phẩm, trong đó doanh thu từ sản phẩm thứ nhất đạt 0,9 tỉ đồng và chiếm 25% so với tổng thu nhập. Hỏi tổng thu nhập của công ty A từ việc kinh doanh hai sản phẩm là bao nhiêu tỉ đồng?

Bài 3. Thống kê học lực trong học kì I của học sinh lớp 6A, thầy An ghi lại được kết quả như sau: 9 em học sinh có học lực loại Giỏi, 27 em học sinh có học lực loại khá, còn lại là học sinh có học lực loại Trung bình. Biết rằng số học sinh có học lực loại Giỏi chiếm 20% tổng số học sinh cả lớp.

a) Tính tổng số học sinh của lớp 6A

b) Tính tổng số phần trăm của học sinh học lực loại trung bình so với tổng số học sinh của lớp 6A (làm tròn kết quả đến hàng phần mười).

Bài 11. Trong sáu tháng đầu năm, cửa hàng X bán được 1250 chiếc xe máy (chỉ tính cho ba loại xe). Trong số các chiếc xe máy đã bán cho 340 chiếc xe Vision, 420 chiếc xe Lead, còn lại là loại xe Air Blade

a) Em hãy tính tỉ số giữa số xe Vision và số xe Lead mà cửa hàng X đã bán trong 6 tháng đầu năm.

b) Em hãy tính tỉ số phần trăm của mỗi loại xe mà cửa hàng X đã bán trong 6 tháng đầu năm.

GỢI Ý ĐÁP ÁN

Bài 1. Ta có: 12km = 12 . 1000m = 12 000m;  1 giờ = 60 phút

Vận tốc của người đi bộ là 50m/ phút

Vận tốc của người xe đạp là 12km/h =  m/ phút = 200m/ phút.

Tỉ số vận tốc của người đi bộ và người đi xe đạp là:

Bài 2. Tổng thu nhập của công ty A là:

           0,9 : 25% = 3,6 (tỉ đồng)

                   Đáp số: 3,6 tỉ đồng

Bài 3.

a) Tổng số học sinh của lớp 6A là:  (học sinh)

b) Số học sinh có học lực trung bình của lớp 6A là: 45 – 9 – 27 = 9 (học sinh)

Tỉ số phần trăm của học sinh có học lực trung bình so với tổng số học sinh của lớp 6A là:           . 100% = 20%

Bài 4.

a) Tỉ số phần trăm giữa số tiền lãi và số tiền vốn của mỗi chiếc ti vi loại A là:

% = 25%

b) Tỉ số phần trăm giá mỗi chiếc ti vi loại A giảm so với giá gốc bán ra ban đầu là:

% = 5%