Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng Ngữ văn 9 KNTT bài 1: Dế chọi (Bồ Tùng Linh)

Câu 1: 

- “Dế Chọi” sử dụng các yếu tố huyền bí, đặc trưng của Liêu Trai Chí Dị, để mô tả việc linh hồn của cậu bé chết oan hóa thành con dế chọi. Điều này nêu bật quan niệm của Bồ Tùng Linh về thế giới siêu nhiên, rằng cuộc sống và cái chết luôn chứa đựng sự huyền bí và những mối liên hệ khó hiểu.

- Ẩn sâu trong câu chuyện là sự phê phán những người trong xã hội chỉ biết đặt lợi ích bản thân lên trên, sẵn sàng sử dụng cả phương pháp không minh bạch hay tận dụng cả những sinh linh yếu thế để đạt mục đích.

- “Dế Chọi” của Bồ Tùng Linh không chỉ là một câu chuyện về những hiện tượng kỳ bí, mà còn gửi gắm những triết lý sâu sắc về số phận, khát vọng, sự bất công trong xã hội và tình cảm gia đình. Đây là một trong những câu chuyện tiêu biểu cho phong cách văn học của Bồ Tùng Linh, vừa kỳ ảo, vừa nhân văn.

Câu 2: 

- Sử dụng yếu tố kì ảo, huyền bí trong cốt truyện: Truyền kỳ là thể loại truyện thường sử dụng yếu tố kỳ ảo, siêu nhiên để kể những chuyện khó tin, tạo nên sức hấp dẫn và sự tò mò cho người đọc. Trong “Dế Chọi”, Bồ Tùng Linh khai thác yếu tố kỳ ảo qua việc một cậu bé sau khi chết oan đã hóa thành một con dế chọi có sức mạnh phi thường. Đây là một cách để mô tả thế giới tâm linh, nhấn mạnh sự tồn tại của các lực lượng siêu nhiên ảnh hưởng đến đời sống con người. Bên cạnh đó, yếu tố kỳ ảo còn mang đến không khí liêu trai đặc trưng, như một cách để phản ánh những điều không thể lý giải trong cuộc sống, thể hiện triết lý về sự bí ẩn của vũ trụ.

- Tác phẩm cũng phản ánh hiện thực xã hội thông qua cái nhìn kì ảo: Mặc dù có yếu tố kỳ ảo, truyền kỳ vẫn phản ánh thực tế xã hội. “Dế Chọi” mô tả ước vọng của một người nghèo khó muốn đổi đời bằng cách nuôi dế chọi thắng lợi. Tác phẩm phản ánh sự phân chia giàu nghèo và sự bất công, khi những người yếu thế thường phải tìm kiếm cơ hội từ những cách thức bấp bênh, mong muốn đổi vận mà không có quyền lực hoặc tài sản. Qua đó, Bồ Tùng Linh gián tiếp phê phán xã hội phong kiến thời bấy giờ, nơi con người phải sống dựa vào may rủi và chịu nhiều bất công từ tầng lớp cầm quyền.

- Truyện “Dế chọi” có lối kể chuyện mang màu sắc dân gian, dễ hiểu nhưng đồng thời lối viết có tính triết lý sâu sắc, làm cho câu chuyện vừa gần gũi lại vừa có chiều sâu tư tưởng, thể hiện bút pháp tinh tế, lôi cuốn, góp phần làm nên nét đặc sắc của thể loại truyền kì.

Câu 3:

Trong truyện “Dế Chọi”, tác giả Bồ Tùng Linh không chỉ kể một câu chuyện kỳ ảo về con dế mà còn gửi gắm những suy nghĩ sâu sắc về số phận con người, cuộc sống và những bất công trong xã hội. Qua các sự kiện và nhân vật, đặc biệt là câu chuyện về cậu bé chết oan và người cha nuôi dế, Bồ Tùng Linh bộc lộ những thái độ, suy nghĩ và trăn trở rõ nét:

+ Trong xã hội phong kiến, những người dân nghèo thường phải sống dựa vào vận may và chịu đựng nhiều áp bức. Câu chuyện về gia đình người cha và cậu bé bị chết oan cho thấy tác giả đồng cảm với những phận đời khốn khổ, bị ép buộc vào những hoàn cảnh trớ trêu. Việc cậu bé sau khi chết oan hóa thành con dế mạnh mẽ cũng là cách mà Bồ Tùng Linh muốn thể hiện sự bất bình đối với những thế lực quyền lực bất công đã đẩy người dân vào chỗ đường cùng. Ông không chỉ kể chuyện, mà còn gửi gắm lòng xót xa và sự cảm thông cho những số phận bị chèn ép.

+ Qua cái chết oan của cậu bé và sự phụ thuộc vào con dế chọi, Bồ Tùng Linh cho thấy cuộc sống con người chứa đựng nhiều sự bất công và bất trắc không thể lường trước. Dù nhân vật có cố gắng thế nào, dường như số phận họ vẫn bị định đoạt bởi những thế lực ngoài tầm kiểm soát. Bằng việc mô tả một con người bình thường phải cầu cứu vào sự kỳ ảo của thế giới siêu nhiên, tác giả nhấn mạnh đến sự nhỏ bé và mong manh của con người trong xã hội phong kiến. Đây là trăn trở của Bồ Tùng Linh về xã hội và số phận con người, khi mà nhiều người phải gánh chịu số phận bi thảm chỉ vì họ thiếu đi quyền lực và địa vị.

+ Câu chuyện cậu bé sau khi chết oan hóa thành dế cũng thể hiện quan niệm về nhân quả và luân hồi của Bồ Tùng Linh. Cái chết của cậu bé không phải là kết thúc, mà linh hồn của cậu bé vẫn tồn tại trong hình hài của một con dế. Điều này thể hiện niềm tin vào sự tuần hoàn của sinh mệnh, cho rằng mọi sự trên đời đều có căn nguyên và kết quả. Bằng cách lồng ghép yếu tố luân hồi, tác giả gửi gắm tư tưởng rằng những điều bất công trong cuộc sống sẽ có ngày được hóa giải, và những nỗ lực, đau khổ của con người đều mang lại ý nghĩa.

=> Tóm lại, “Dế Chọi” mang ý nghĩa phê phán mạnh mẽ đối với xã hội phong kiến bất công và hà khắc. Số phận của nhân vật người cha và cậu bé là những minh chứng cho thấy xã hội thời bấy giờ tồn tại nhiều sự chèn ép, bất công mà người dân nghèo không thể chống lại. Tác giả đã sử dụng câu chuyện để phê phán sự vô tình và vô cảm của những kẻ cầm quyền, khi họ không quan tâm đến số phận của những con người yếu thế. Ông vừa bày tỏ niềm tin vào sức mạnh của tình thân và ý chí con người, vừa lên án những bất công, đồng thời gửi gắm những trăn trở về số phận mong manh của con người trước các thế lực lớn hơn. Tác phẩm là lời nhắc nhở về nhân sinh, số phận và giá trị của sự kiên trì, lòng nhân ái trong cuộc sống.

Câu 4: 

Trong tác phẩm “Dế Chọi” của Bồ Tùng Linh, hình tượng con dế chọi không chỉ là một con vật tham gia vào trò chơi dân gian mà còn mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc. Qua hình tượng này, tác giả Bồ Tùng Linh muốn phản ánh nhiều khía cạnh về cuộc sống, thân phận con người trong xã hội phong kiến Trung Quốc lúc bấy giờ, đồng thời gửi gắm những triết lý nhân sinh và xã hội.

+ Con dế chọi trong truyện gắn liền với mong ước thay đổi số phận của người dân nghèo, nhưng niềm hy vọng này lại vô cùng bấp bênh. Dế chọi tuy mạnh mẽ và dũng cảm, nhưng vẫn là một sinh vật yếu ớt, dễ bị thương hoặc chết. Số phận của nó nằm hoàn toàn trong tay con người, bị sử dụng cho những cuộc chọi dế mà kết quả không thể đoán trước. Điều này phản ánh số phận mong manh của những con người yếu thế trong xã hội, những người không có quyền tự quyết định cuộc đời mình, mà phải phó mặc vào những điều may rủi. Giống như con dế, họ dễ dàng bị cuốn vào những toan tính và lợi ích của tầng lớp giàu có, quyền thế. 

+ Hình ảnh con dế chọi mang linh hồn của cậu bé bị chết oan là một chi tiết đậm chất kỳ ảo nhưng chứa đựng ý nghĩa sâu sắc. Đây là cách để Bồ Tùng Linh thể hiện nỗi oan khuất và sự phản kháng của những người bị áp bức trong xã hội phong kiến. Khi con dế thắng trận, nó như giành lại công lý cho cậu bé, cũng là sự trả thù cho những oan ức mà người dân nghèo phải chịu đựng. Con dế không chỉ là một con vật chiến đấu, mà còn là biểu tượng cho sức mạnh tinh thần của những người yếu thế, những người mà dù bị chèn ép, vẫn luôn mong mỏi được đấu tranh cho sự công bằng và quyền lợi của mình.

+ Việc linh hồn cậu bé hóa thành con dế cũng gợi lên quan niệm về luân hồi và nhân quả. Trong văn hóa Á Đông, cái chết chưa phải là kết thúc mà chỉ là sự chuyển đổi trạng thái. Con dế chọi trong hình hài cậu bé chết oan nhắc nhở về nhân quả, rằng mọi việc đều có lý do và ý nghĩa riêng. Đây là một cách để tác giả thể hiện niềm tin vào sự công bằng ở một thế giới khác, khi mà những bất công trong cuộc sống thực tại có thể được hóa giải thông qua một hình thức khác, dù là tâm linh hay trong một kiếp khác. 

+ Trong bối cảnh xã hội phong kiến, dế chọi là một trò chơi giải trí của giới thượng lưu, nhưng ở đây, nó mang ý nghĩa ngược lại khi người cha dốc toàn bộ hy vọng và nỗ lực của mình vào con dế chọi để có cơ hội đổi đời. Trò chơi này phản ánh sự bất công trong xã hội, khi người dân nghèo chỉ có thể đặt cược cuộc đời mình vào những trò may rủi để mong thay đổi số phận. Hình tượng dế chọi trở thành phương tiện để Bồ Tùng Linh phê phán sự vô cảm của những kẻ nắm quyền, những người xem cuộc sống của người nghèo như một trò chơi, chỉ để làm thú vui và tiêu khiển mà không hề quan tâm đến nỗi khổ và số phận của họ.