Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 9 KNTT bài 1: Dế chọi (Bồ Tùng Linh)

Câu 1:

Tác phẩm “Dế Chọi” và các câu chuyện truyền kỳ khác của Bồ Tùng Linh vẫn được yêu thích cho đến ngày nay vì chúng không chỉ là những câu chuyện kỳ ảo, huyền bí mà còn chứa đựng giá trị nhân văn sâu sắc và triết lý về cuộc sống. Những câu chuyện này khai thác bản chất con người, phản ánh các vấn đề xã hội, và đặt ra các câu hỏi về số phận, công lý, cũng như các mối quan hệ trong cuộc sống. Dưới đây là những yếu tố góp phần tạo nên sức hấp dẫn lâu dài của các tác phẩm này.

Câu 2:

So sánh "Dế Chọi" với một truyện khác trong "Liêu Trai Chí Dị", chẳng hạn như "Họa Bì" (Tranh da người), sẽ giúp chúng ta hiểu rõ hơn về phong cách sáng tác và tư tưởng của Bồ Tùng Linh. Cả hai câu chuyện đều khai thác yếu tố kỳ ảo để truyền tải những triết lý nhân sinh và phê phán các vấn đề xã hội, nhưng cách tiếp cận nội dung và tư tưởng của chúng lại có những điểm khác biệt.

* Giống nhau về mặt nội dung:

- Yếu tố kỳ ảo và huyền bí: Cả “Dế Chọi” và “Họa Bì” đều có yếu tố kỳ ảo đặc trưng của thể loại truyền kỳ, với sự xuất hiện của các nhân vật và sự kiện siêu nhiên. Trong “Dế Chọi”, yếu tố kỳ ảo là việc linh hồn của cậu bé nhập vào con dế. Trong khi đó, “Họa Bì” xoay quanh câu chuyện về một hồn ma đội lốt người bằng cách khoác một lớp da, một hình ảnh kinh dị và bí ẩn.

- Phản ánh số phận con người: Cả hai câu chuyện đều thể hiện sự bất lực của con người trước những yếu tố vượt ngoài tầm kiểm soát, như vận mệnh, xã hội và các thế lực siêu nhiên. Bằng cách này, Bồ Tùng Linh cho thấy con người không chỉ bị ràng buộc bởi xã hội phong kiến mà còn phải chịu ảnh hưởng của các thế lực siêu nhiên và thế giới vô hình.

* Giống nhau về tư tưởng

- Phê phán xã hội và bất công: Trong “Dế Chọi”, tác giả phê phán sự tàn nhẫn của xã hội phong kiến, khi người nghèo phải dựa vào những trò may rủi để thay đổi số phận. Còn trong “Họa Bì”, Bồ Tùng Linh phê phán sự giả dối và khát khao của con người về cái đẹp bề ngoài, cảnh báo người đọc đừng chỉ nhìn bề ngoài mà nên chú ý đến bản chất bên trong.

- Giá trị đạo đức và triết lý nhân quả: Cả hai tác phẩm đều nhấn mạnh triết lý nhân quả và luân hồi. “Dế Chọi” phản ánh niềm tin rằng oan khuất sẽ có ngày được giải, giống như linh hồn cậu bé được hóa kiếp. Trong “Họa Bì”, thông điệp về nhân quả cũng được nhấn mạnh khi người đàn ông phải chịu hậu quả vì tham lam và nhẹ dạ, cho thấy rằng mọi hành động đều có hậu quả và con người cần cẩn trọng với điều mình theo đuổi.

* Khác nhau về mặt nội dung:

- Nhân vật và cốt truyện: “Dế Chọi” tập trung vào câu chuyện của một gia đình nghèo với hy vọng đổi đời qua việc nuôi dế, còn “Họa Bì” lại kể về một người đàn ông bị mê hoặc bởi vẻ đẹp bề ngoài của một hồn ma, dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng. Sự khác biệt này tạo ra sự đa dạng trong cách truyền tải thông điệp và mở ra các góc nhìn khác nhau về các vấn đề trong xã hội.

- Kết thúc và ý nghĩa của các yếu tố kỳ ảo: “Dế Chọi” có kết thúc cởi mở và mang đến chút hy vọng khi con dế đem lại may mắn cho gia đình. Ngược lại, “Họa Bì” có kết thúc mang tính cảnh báo và đe dọa, nhằm nhấn mạnh vào bài học đạo đức, rằng những gì hào nhoáng bên ngoài có thể chứa đựng hiểm nguy.

* Khác nhau về tư tưởng và thông điệp:

- Phản ánh khía cạnh khác nhau của xã hội phong kiến: “Dế Chọi” nhấn mạnh sự bất công và áp bức của người nghèo trong xã hội phong kiến, đồng thời tỏ lòng cảm thông với những khát vọng đổi đời của họ. “Họa Bì”, ngược lại, chủ yếu tập trung phê phán đạo đức con người, cảnh báo về sự mù quáng và ham muốn bề ngoài mà quên đi bản chất thật.

- Thái độ với số phận con người: Trong “Dế Chọi”, con người được miêu tả với lòng kiên trì và hy vọng, họ tìm cách vươn lên khỏi số phận qua sự kiên nhẫn và chăm chỉ. Trong khi đó, “Họa Bì” nhấn mạnh vào sự yếu đuối và dễ bị đánh lừa của con người trước cám dỗ, cho thấy Bồ Tùng Linh muốn khuyên răn con người nên sống chánh trực và sáng suốt hơn.