Câu hỏi tự luận mức độ vận dụng cao Ngữ văn 9 KNTT bài 1: Sơn Tinh - Thủy Tinh (trích, Nguyễn Nhược Pháp)

Câu 1: 

- Trong truyện cổ dân gian, cách nhìn nhận hai nhân vật Sơn Tinh và Thủy Tinh khá đơn giản và thường tập trung vào tính chất thần thoại. Sơn Tinh được mô tả là vị thần của núi cao, đại diện cho sự vững chắc và thắng lợi trước thiên nhiên. Thủy Tinh là thần nước, hiện thân của sức mạnh nước lũ, thường xuyên nổi giận vì không cưới được Mỵ Nương nên tìm cách trả thù Sơn Tinh.  Trong câu chuyện, Thủy Tinh bị xem là nhân vật mang tính "phản diện" do lòng thù hận không nguôi, còn Sơn Tinh là nhân vật chính diện, chiến thắng nhờ vào sức mạnh và quyền năng thần kỳ. Cách nhìn nhận này làm nổi bật cuộc xung đột giữa hai thế lực thiên nhiên đối nghịch là núi và nước, mang tính chất giải thích về hiện tượng lũ lụt mà con người thường phải đối mặt.

- Nguyễn Nhược Pháp đã không nhìn nhận Sơn Tinh và Thủy Tinh theo lối đối lập một chiều, mà thay vào đó, ông khai thác những khía cạnh tâm lý sâu hơn của cả hai nhân vật. Trong bài thơ, Thủy Tinh không chỉ đơn thuần là một nhân vật "phản diện" mang lòng thù hận, mà còn là hiện thân của cảm xúc bộc phát và niềm đam mê mãnh liệt. Hình ảnh Thủy Tinh dâng nước hàng năm không chỉ là biểu hiện của thù hận mà còn phản ánh lòng kiên trì và khao khát không nguôi của một nhân vật với một mục tiêu không đạt được. Trong cách nhìn của Nguyễn Nhược Pháp, dù Sơn Tinh có thắng lợi nhưng vẫn phải đối mặt với sự trở lại của Thủy Tinh mỗi năm. Điều này cho thấy ngay cả nhân vật Sơn Tinh với sức mạnh phi thường vẫn có những giới hạn nhất định, và phải không ngừng chiến đấu để giữ lấy chiến thắng. Cách nhìn nhận này đem đến cho nhân vật Sơn Tinh chiều sâu hơn, vừa đại diện cho sự vững chãi nhưng cũng là biểu tượng cho sự kiên nhẫn, không ngừng chống chọi với thiên nhiên và thử thách.

=> Cách Nguyễn Nhược Pháp xây dựng nhân vật giúp câu chuyện mang tính triết lý sâu sắc hơn. Thủy Tinh không còn chỉ là kẻ thù, mà là đại diện cho sự biến động và thách thức không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Cách nhìn nhận này cho thấy một góc nhìn đa chiều về cuộc sống: sự xung đột và thử thách là điều tất yếu, và con người cần đối mặt với chúng bằng sự kiên trì và lòng dũng cảm. Điều này giúp truyền tải thông điệp về sự chấp nhận và hòa hợp với quy luật tự nhiên.

Câu 2: 

- Khác với cách kể truyền thống của truyện dân gian, Nguyễn Nhược Pháp không chỉ muốn kể một câu chuyện thần thoại giải thích hiện tượng lũ lụt mà còn muốn lồng vào đó những suy tư triết lý về con người và thiên nhiên. Ông sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, kết hợp với biện pháp tu từ để làm cho hình tượng Sơn Tinh và Thủy Tinh trở nên gần gũi và sâu sắc hơn.

- Bằng cách không nhấn mạnh vào thắng-thua mà vào sự đối lập và tương tác giữa các tính cách, tác phẩm của Nguyễn Nhược Pháp trở thành một tác phẩm giàu chất thơ, đậm tính triết lý, khác với sự trực tiếp của truyện dân gian.

- Sự thay đổi trong cách nhìn nhận của Nguyễn Nhược Pháp không chỉ mang lại một chiều sâu mới cho câu chuyện Sơn Tinh, Thủy Tinh mà còn gửi gắm thông điệp về mối quan hệ phức tạp giữa con người và tự nhiên, về sự kiên trì, lòng thù hận, và cách con người phải đối mặt với thử thách. Điều này không chỉ làm cho câu chuyện dân gian trở nên phong phú và đa chiều hơn mà còn giúp người đọc suy ngẫm về giá trị nhân văn, sự kiên nhẫn và tầm quan trọng của sự hòa hợp trong cuộc sống.