Câu hỏi tự luận mức độ thông hiểu Ngữ văn 9 ctst bài 7: Thực hành tiếng Việt trang 46

2. THÔNG HIỂU (7 câu)

Câu 1: Phân tích chức năng xác định thời gian và xác định nơi chốn của câu đặc biệt?

Câu 2: Phân tích chức năng liệt kê sự vật, sự việc hoặc hành động, gọi - đáp, bộc lộ cảm xúc của người viết, nói của câu đặc biệt?

Câu 3: Cho ví dụ về câu đặc biệt xác định thời gian và câu đặc biệt thể hiện cảm xúc người viết, nói?

Câu 4: Liệt kê một số câu đặc biệt gọi - đáp và phân tích một ví dụ cụ thể?

Câu 5: Cách để sử dụng câu rút gọn hiệu quả nhất?

Câu 6: Nếu lạm dụng câu rút gọn sẽ gây hậu quả gì?

Câu 7: Tìm câu đặc biệt và câu rút gọn trong ví dụ sau:

Tinh thần yêu nước cũng như các thứ của quý. Có khi được trưng bày trong tủ kính, trong bình pha lê, rõ ràng dễ thấy. Nhưng cũng có khi cất giấu kín đáo trong rương, trong hòm. Bổn phận của chúng ta là làm cho những của quý kín đáo ấy đều được đưa ra trưng bày. Nghĩa là phải ra sức giải thích, tuyên truyền, tổ chức, lãnh đạo, làm cho tinh thần yêu nước của tất cả mọi người đều được thực hành vào công việc yêu nước, công việc kháng chiến. 

(Hồ Chí Minh)


Câu 1:

Chức năng

Đặc điểm

Xác định chính xác thời gian

 

Câu đặc biệt có chức năng thông tin về thời gian, nơi diễn ra sự kiện, sự việc. Do đặc điểm không thể khôi phục được các thành phần câu sau khi lược bỏ nên những thông tin mà người nói, người viết truyền tải đến người nghe, người đọc qua câu đặc biệt đảm bảo thông tin chính xác, ngắn gọn, dễ hiểu
Xác định nơi chốnCũng như xác định thời gian, câu đặc biệt còn có chức năng xác định nơi chốn.

Câu 2: 

Chức năng

Đặc điểm

- Liệt kê sự vật, sự việc hoặc hành động

 

Chức năng liệt kê của câu đặc biệt nhằm xác định sự hiện diện, tồn tại hay thông báo về các hành động liên tiếp của chủ thể.  Kiểu câu này thường được sử dụng trong văn miêu tả, kể chuyện.

- Gọi - đáp

 

Câu đặc biệt thường hay được sử dụng với chức năng gọi - đáp. Người nói hướng đến người nghe. Trong trường hợp này, câu đặc biệt thường có từ hô gọi như đại từ nhân xưng, tên riêng hay chức vụ,... hoặc các từ tình thái như: ạ, ơi, nhỉ, à, ới....

- Bộc lộ cảm xúc của người viết, người nói

 

Một trong những chức năng quan trọng nhất của câu đặc biệt đó chính là bộc lộ cả, xúc. Khi cảm xúc trong người nói, người viết trào dâng, họ thường chọn câu đặc biệt để diễn tả cảm xúc của mình một cách chân thực, cô đọng và súc tích nhất.

Câu 3:

- Ví dụ về câu đặc biệt xác định thời gian

"Mùa xuân! Mỗi khi họa mi tung ra những tiếng hát vang lừng, mọi vật như có sự thay đổi kỳ diệu."

Câu đặc biệt ở ví dụ này là "Mùa xuân!" bởi nó không được cấu tạo với đầy đủ chủ ngữ - vị ngữ và được dùng để xác định thời gian. 

- Ví dụ về câu đặc biệt thể hiện cảm xúc người viết, nói

 “Than ôi! Thời oanh liệt nay còn đâu.”

=> Ở ví dụ này, câu đặc biệt chính là "Than ôi!", nó thể hiện cảm xúc buồn bã, nhớ mong về một quá khứ huy hoàng

Câu 4:

Câu đặc biệt gọi-đáp thường có từ hô gọi như đại từ nhân xưng, tên riêng hay chức vụ,... hoặc các từ tình thái như: ạ, ơi, nhỉ, à, ới....

Ví dụ: Con ơi!

=> Đây chính là ví dụ điển hình của câu đặc biệt được sử dụng để gọi đáp. Trong một số trường hợp, trật từ từ hô gọi và tình thái có thể thay đổi. Ví dụ: Hỡi anh em/Anh em hỡi.

Câu 5: 

Câu rút gọn rất dễ sử dụng nhưng bạn cũng cần lưu ý một số điểm sau để phát huy tốt nhất hiệu quả của nó:

Không phải câu nào cũng có thể lựa chọn rút gọn. Phụ thuộc vào ngữ cảnh cũng như mục đích cụ thể để đưa ra quyết định có nên lược bỏ một số thành phần trong câu không và lược bỏ như thế nào cho hợp lý.

Rút gọn các thành phần trong câu nhưng vẫn phải đảm bảo tính chính xác của câu. Tránh trường hợp rút gọn mà người nghe lại không hiểu hoặc hiểu sai ý dẫn đến những hiểu lầm không cần thiết.

Câu 6: 

Không nên lạm dụng việc rút gọn câu quá nhiều bởi nhiều khi sẽ khiến người nghe có cảm giác khó chịu hay không được tôn trọng. Vì vậy, bạn cần khéo léo khi thu gọn câu để câu nói mình sử dụng không trở nên cộc lốc.

Trong giao tiếp hàng ngày, bạn chỉ nên sử dụng câu rút gọn với những người có vai vế ngang hàng, người ít tuổi hơn hoặc là bạn bè cùng trang lứa. Không nên sử dụng loại câu này khi đang nói chuyện với những người lớn tuổi hơn nhủ: thầy cô giáo, ông bà, cha mẹ, anh chị,... vì như vậy bị coi là thiếu tôn trọng.

Câu 7:

-  Không có câu đặc biệt:

- Câu rút gọn:

+ “Có khi được trưng bày... trong hòm”

+ “Nghĩa là phải ra sức giải thích... kháng chiến "


Bình luận

Giải bài tập những môn khác