I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Thể loại

a. Khái niệm

- Sử thi (anh hùng ca) là thể loại tự sự dài, dung lượng đồ sộ, ra đời vào thời cổ đại. - Cốt truyện của sử thi xoay quanh những biến cố trọng đại liên quan đến vận mệnh của toàn thể cộng đồng như chiến tranh hay công cuộc chinh phục thiên nhiên để ổn định và mở rộng địa bàn cư trú.

b. Đặc điểm

- Nhân vật sử thi là người anh hùng đại diện cho sức mạnh, phẩm chất lí tưởng và khát vọng chung của cộng đồng.

- Không gian sử thi kì vĩ, cao rộng, mang tính cộng đồng, có thể bao quát cả thế giới thần linh và con người.

- Thời gian sử thi là quá khứ thiêng liêng, thuộc về một thời đại xa xưa được cộng đồng ngưỡng vọng.

- Lời kể trong sử thi thành kinh, trang trọng; nhịp điệu chậm rãi; trần thuật tỉ mỉ, lặp đi lặp lại những từ ngữ khắc họa đặc điểm cố định của nhân vật. sự vật; thường xuyên sử dụng biện pháp tu từ so sánh và điệp ngữ. Lời người kể chuyện và cả lời nhân vật nhiều khi mang tính khoa trương, cường điệu.

2. Đọc văn bản

- Thể loại: sử thi

- Bố cục: 3 phần

+ Phần 1 (từ đầu đến “tất tả theo sau”): Hec-to về nhà tìm Ăng-đrô-mác.

+ Phần 2 (tiếp theo đến “vui lòng người mẹ”): Cuộc nói chuyện giữa Hec-to và Ăng-đrô-mác.

+ Phần 3 (còn lại) Ăng-đrô-mác trở về nhà.

3. Tác giả, tác phẩm

a. Tác giả

- Hô-me-rơ là nhà thơ huyền thoại của Hy Lạp cổ đại, được coi là tác giả của sử thi I-li-át và Ô-đi-xê. Ông được coi là một trong những nhà thơ Hy Lạp cổ đại xuất sắc nhất.

- Một số tài liệu từ thời cổ đại ước định Hô-me-rơ sống trong khoảng thế kỉ VIII - VII trước Công nguyên, nhưng không thống nhất về quê quán của nhà thơ, không rõ ở Hy Lạp hay ở Tiểu Á.

- Theo truyền thuyết, ông bị mù và là một người hát rong - kể chuyện tài năng.

- Một số học giả cho rằng Hô-me-rơ có thể là một cái tên hư cấu, hoặc là tên gọi chung cho một tập thể người hát rong - kể chuyện từ thời cổ đại

- Hai tác phẩm nổi tiếng của ông là I-li-at và Ô-đi-xê được ghi chép lại chính thức vào thế kỉ thứ VI trước công nguyên theo lệnh của bạo chúa Athena lúc bấy giờ là Peisistrator.

b. Tác phẩm

* Sử thi I-li-at

- I-li-at được cho là ra đời từ thế kỉ VIII trước Công nguyên.

- Đây là thiên sử thi đồ sộ gồm 15693 câu thơ, chia làm 24 khúc ca, kể về những sự kiện diễn ra trong 51 ngày, năm thứ mười cuộc chiến trang của những người Hy Lạp tấn công thành Tơ-roa ở vùng tây bắc bán đảo Tiểu Á, cuộc chiến tranh được xác định là đã diễn ra vào khoảng thế kỉ XII trước Công nguyên.

- Với cốt truyện được huyền thoại hóa, I-li-at ngợi ca vẻ đẹp lý tưởng của con người trong chiến tranh

* Văn bản Héc-to từ biệt Ăng-đrô-mác

- Vị trí: Được trích từ sử thi I-li-át, là đoạn trích từ câu thơ 370 đến 496, khúc ca VI, sử thi I-li-at.

- Nội dung đoạn trích: Héc-to về nhà từ biệt Ăng-đrô-mác và con trai để quyết tâm ra trận. Vợ chồng gặp nhau mừng mừng tủi tủi, Ăng-đrô-mác khuyên Héc-to ở lại đừng ra trận vì không muốn mẹ góa con côi nhưng Héc-to quyết định dứt áo ra đi sau khi nói rõ lòng mình với Ăng-đrô-mác. Sau khi từ biệt Ăng-đrô-mác, Héc-to ra trận, dũng cảm chiến đấu với dũng tướng A-giắc của quân Hy Lạp.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT VĂN BẢN

1. Nhân vật Hec-to

- Biến cố quan trọng dẫn đến việc Héc-to phải từ biệt Ăng-đrô-mác là việc thành Tơ-roa bị quân Hy Lạp vây hãm, tình thế hết sức nguy nan.

-> Đây là một biến cố đặc trưng của sử thi vì nó là sự kiện lớn, liên quan đến vận mệnh của cộng đồng. Biến cố này đặt nhân vật Héc-to vào tình thế buộc phải chọn lựa: ở lại thành Tơ-roa để giữ an toàn cho bàn thân hay mở cổng thành, ra trận nghênh chiến với kẻ thù để thực hiện bổn phận và bảo toàn danh dự.

- Không gian: đoạn trích miêu tả cảnh gặp gỡ giữa Héc-to và Ăng-đrô-mác  trước khi lên đường ra trận. Dù đây là cuộc chia tay thể hiện mối quan hệ và tình cảm cá nhân nhưng được đặt trong không gian tại cổng thành – biểu tượng của không gian cộng đồng trong chiến tranh -> không gian đặc trưng của sử thi.

- Héc-to đã phải đưa ra một quyết định rất khó khăn khi và có dự cảm không lành về tương lai, nỗi đau khổ, thương xót của chàng với số phận đáng thương của gia đình và thành bang, một bên là quyết tâm ra trận.

- Héc-to đưa ra những lí lẽ:

+ Bầu nhiệt huyết và ý thức về danh dự buộc chàng phải can trường chiến đấu, giành vinh quang cho bản thân.

+ Bổn phận và trách nhiệm của một người đàn ông là phải bảo vệ thành khi có chiến tranh.

+ Định mệnh là tất yếu, không ai có thể trốn chạy khỏi số phận.

- Héc-to quyết định mở cổng thành nghênh chiến vì ý thức về nỗi hổ thẹn nếu không xung trận, bầu nhiệt huyết, khát vọng chiến đấu, giành vinh quang cho thân phụ và bản thân chính là động cơ thôi thúc Héc-to ra trận.

=>   Con người dũng cảm, ngoan cường, coi trọng danh dự và sẵn sàng hi sinh để bảo vệ thành bang, sẵn sàng gạt tình riêng vì nghĩa lớn.

->  Phẩm chất của người anh hùng đại diện cho cộng đồng.

- Thấu hiểu những lo lắng, quan tâm của vợ.

- Tháo mũ đặt xuống đất rồi mới bồng đứa con trai thân yêu lên tay

-> Hec-to không muốn để hình ảnh chiến tranh đáng sợ làm khuất lấp ánh nhìn và vòng tay yêu thương của người cha.

=> Tình yêu thương trìu mến, hết lòng thương yêu của Héc-to dành cho gia đình.

- Thông qua nhân vật Héc-to, Hô-me-rơ đưa ra hình mẫu về người anh hùng theo quan niệm của người Hy Lạp thời cổ đại: đó là sự kết hợp hài hoà giữa một bên là con người cá nhân với ý chí tự do, tình cảm gia đình, tình bằng hữu và một bên là con người cộng đồng với ý thức vé trách nhiệm, bổn phận và danh dự."Tính hài hoà sử thi" này đã tạo nên vẻ đẹp cao cả của các nhân vật anh hùng trong sử thi Hy Lạp.

2. Nhân vật Ăng-đro-mác

- Khi biết tin về trận đấu, Ăng-đrô-mác đã “vội vã tới tòa tháp lớn thành l-li-ông (llion)", "vừa đi vừa chạy lên thành, đầu không ngoảnh lại"... Hành động này cho thấy nỗi lo lắng, sự quan tâm của nàng dành cho người chổng nơi chiến trận và cả thần dân thành Tơ-roa của mình.

- Ăng-đrô-mác có những dự cảm không lành cùa về tương lai, bắt nguồn từ chính những nỗi đau thương, mất mát mà nàng đã từng gánh chịu trong quá khứ.

=>   Những dự cảm này cho thấy sự khủng khiếp của chiến tranh, nó không chỉ gây nên những đau khổ trong quá khứ mà còn trở thành một nỗi ám ảnh trong tương lai.

->  Những hành động, lời nói của Ăng-đrô-mác một mặt cho thấy tình yêu thương của nàng đối với Héc-to, một mặt cho thấy ý thức về bổn phận của Ăng-đrô-mác. Trong tận cùng nỗi lo lắng và đau khổ, Ăng-đrô-mác vẫn không quên nghĩ đến bổn phận và trách nhiệm của mình đối với thành Tơ-roa.

 - Tác giả miêu tả rất tinh tế diễn biến nội tâm của nhân vật Ăng-đrô-mác, đặc biệt là những ám ảnh về quá khứ, dự cảm về tương lai, sự đau khổ, giằng co giữa một bên là tình yêu đối với Héc-to và một bên là ý thức vé bổn phận.

-> Qua nhân vật Ăng-đrô-mác, ta cũng có thể thấy được ý thức về cá nhân và cộng đồng của người Hy Lạp cổ đại.

III. TỔNG KẾT

1. Nội dung

- Đoạn trích đã khắc họa thành công hình ảnh người anh hùng Héc-to - bức tranh đại diện cho những người anh hùng Hy Lạp cổ đại với những phẩm chất tiêu biểu như can đảm, dũng cảm, tự trọng và không sợ cường quyền.

- Gợi ra bài học về việc phải lựa chọn giữa việc thực hiện bổn phận với cộng đồng và gia đình cho mỗi cá nhân

- Giúp người đọc cảm nhận được phần nào không khí chiến tranh ác liệt gay go thời kì đó và thái độ tôn trọng, ngưỡng mộ đối với các nhân vật anh hùng.
2. Nghệ thuật

- Văn bản xây dựng nhân vật người anh hùng Héc-to theo đúng motip của người anh hùng trong sử thi, thể hiện được những nét đặc trưng điển hình của kiểu nhân vật người anh hùng.

- Ngôn từ, giọng văn rành mạch, kết hợp nhuần nhuyễn giữa miêu tả và biểu cảm, tự sự.

- Thể hiện được những đặc trưng cơ bản của thể loại sử thi, nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật.