BÀI 14: ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN BẮC MỸ

1. SỰ PHÂN HÓA ĐỊA HÌNH

Địa hình của Bắc Mỹ có sự phân hóa

- Hệ thống Coóc-đi-e

+ Bao gồm nhiều dãy núi chạy song song, xen giữa là các cao nguyên và bồn địa.

+ Các dãy núi có địa hình cao và hiểm trở.

+ Giàu tài nguyên khoáng sản: dầu mỏ và khí đốt, vàng, bạc, chì, kẽm, than…

- Miền đồng bằng trung tâm:

+ Diện tích rộng lớn, địa hình cao ở phía bắc và thấp dần ở phía nam và đông nam.

+ Có nhiều hồ lớn và sông dài

+ Có tài nguyên khoáng sản giàu có và phong phú: sắt, ni-ken, chì, kẽm, đồng, u-ra-ni-um, than, dầu mỏ và khí đốt

- Miền núi già và sơn nguyên phía đông:

+ Gồm dãy núi A-pa-lat và sơn nguyên La-bra-đô

+ A-pa-lat là dãy núi già chạy theo hướng đông bắc – tây nam, địa hình tương đối thấp

+ Miền này có tài nguyên khoáng sản nổi bật là than.

2. SỰ PHÂN HÓA KHÍ HẬU

- Khí hậu Bắc Mỹ phân hóa đa dạng:

+ Theo chiều bắc – nam: có 3 đới khí hậu là cực và cận cực; ôn đới và cận nhiệt đới.

+ Theo chiều đông – tây: đới khí hậu ôn đới và cận nhiệt đới lại có các kiểu khí hậu khác nhau.

3. ĐẶC ĐIỂM SÔNG, HỒ

- Bắc Mỹ có mạng lưới sông khá dày và phân bố tương đối đồng đều.

+ Phần lớn các sông đổ ra Đại Tây Dương

+ Đa số các sông có nguồn cung cấp nước hỗn độn, vừa do mưa vừa do tuyết tan. Tuy nhiên, nguồn cung cấp nước mưa vẫn chiếm ưu thế.

+ Mi-xi-xi-pi – Mit-xu-ri là hệ thống sông lớn nhất Bắc Mỹ, bắt nguồn từ hệ thống Coóc-đi-e và đổ ra vịnh Mê-hi-cô.

- Bắc Mỹ là khu vực có nhiều hồ nhất thế giới

+ Đa số hồ phân bố ở nửa phía bắc của miền đồng bằng trung tâm.

+ Hồ Lớn (hay Ngũ Hồ) là hệ thống hồ lớn nhất ở Bắc Mỹ

4. ĐẶC ĐIỂM CÁC ĐỚI THIÊN NHIÊN

- Đới lạnh:

+ Phần lớn các đảo và quần đảo phía bắc, rìa bắc bán đảo A-lát-ca và Ca-na-đa

+ Khí hậu khắc nghiệt, giá lạnh

+ Sinh vật nghèo nàn: Thực vật chủ yếu có rêu và địa chi; Động vật có các loại chịu được lạnh như: gấu bắc cực, bò tuyết, tuần lộc,...

- Đới ôn hòa: 

+ Phần lớn miền núi phía tây, miền đồng bằng trung tâm, miền núi già và sơn nguyên phía đông

+ Khí hậu ôn đới với các mùa rõ rệt. Cao nguyên Cô-lô-ra-đô và Bồn Địa Lớn khí hậu hoang mạc và bán hoang mạc.

+ Sinh vật phong phú, đa dạng: Thực vật: rừng lá kim, rừng lá rộng, rừng hỗn hợp và thảo nguyên; Động vật: thú ăn cỏ, thú ăn thịt, thú gặm nhấm, bò sát, chim.

- Đới nóng:

+ Phía nam bán đảo Phlo-ri-đa và rìa tây nam Hoa Kỳ.

+ Mùa hạ nóng và khô, mùa đông ấm và ẩm.

+ Thực vật có rừng và cây bụi lá cứng cận nhiệt địa trung hải và rừng cận nhiệt ẩm. Động vật phong phú và đa dạng.