1. Điều kiện hình thành và phát triển đô thị cổ đại và trung đại

Câu hỏi 1: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 2, hình 2.2, hãy phân tích điều kiện hình thành và biểu hiện phát triển của đô thị A-ten.

 Câu trả lời:

- Điều kiện hình thành:

+ A-ten hình thành trên vùng đồng bằng nhỏ và hẹp thuộc bán đảo Át-ti-ca, ven biển Ê-giê, được bao quanh bởi đồi núi.

+ Đất đai và khí hậu nhìn chung không thuận lợi cho sản xuất lương thực, nhưng phù hợp với các loại cây như nho, ô-liu,...

+ Khu vực này có nhiều tài nguyên (đá quý, quặng sắt, đất sét,...), nhiều vũng vịnh sâu và kín gió, thuận lợi cho phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp, đặc biệt là thương mại hàng hải.

- Biểu hiện phát triển của đô thị A-ten:

+ Vào thế kỉ VIII TCN, trên cơ sở quần cư của thợ thủ công giỏi, thương nhân và những thuỷ thủ ham thích phiêu lưu, đô thị A-ten ra đời.

+ Đô thị A-ten gồm hai phần chính: khu dân cư và khu đồi thiêng.

+ Thế kỉ V TCN, A-ten bước vào thời kì đỉnh cao về kinh tế, là trung tâm thương mạ của Hy Lạp. Chính quyền A-ten được coi là đỉnh cao của nền dân chủ cổ đại.

Câu hỏi 2: Đọc thông tin và quan sát hình 2.3, hãy phân tích điều kiện hình thành và hiện hiện phát triển của  thị Vơ-ni-dơ.

 Câu trả lời:

- Điều kiện hình thành:

+ Cuối thế kỉ VI, Vo-ni-do được xây dựng lại trên cơ sở một đô thị đông dân của đế quốc La Mã trước đó. Với nhiều hải cảng thương mại lớn, đây là nơi hội tụ của phần lớn các tuyến đường hàng hải quan trọng từ Địa Trung Hải đến phương Đông.

+ Vào thế kỉ XI, đô thị này độc lập với Giáo hội Rô-ma, tạo điều kiện cho sự phát triển mẽ của Vơ-ni-do ở giai đoạn sau.

+ Tại Vơ-ni-dơ, những toà nhà nhiều màu sắc được xây dựng dọc theo các con kênh lớn.

+ Ở quảng trường trung tâm và khu vực xung quanh, các công trình như toà nhà hành chính, dinh thự, ngân hàng, bệnh viện, khu chợ... được xây dựng. 

- Biểu hiện phát triển:

+ Trong các thế kỉ XV - XVI, với khoảng 100 000 dân, Vơ-ni-dơ trở thành thủ đô của đế chế thương mại.

+ Đồng tiền của Vơ-ni-do được sử dụng trong hệ thống thương mọi phía đông Địa Trung Hải.

+ Trong thời kì Phục hưng, Vo-ni-do là trung tâm in ấn, hội hoạ và âm nhạc của cả châu Âu.

+ Lễ hội hoá trang của Vo-ni-do, được tổ chức từ năm 1994 là sự kiện thu hút hàng nghìn người tham gia mỗi năm.

2. Mối quan hệ giữa đô thị và các nền văn minh cổ đại

Câu hỏi: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 2.4, hình 2.5, hãy trình bày mối quan hệ giữa đô thị với các nền văn minh cổ đại.

 Câu trả lời:

Mối quan hệ giữa đô thị với các nền văn minh cổ đại:

- Tại các đô thị, một bộ phận dân cư tách khỏi hoạt động sản xuất, có điều kiện tham gia vào các hoạt động văn chương và nghệ thuật, góp phần làm thay đổi nhanh chóng đời sống văn hoá và trạng thái văn minh. Đồng thời, đô thị là nơi lưu giữ và truyền bá.

- Sự phát triển của các nền văn minh cũng  tác động trở lại đối với các đô thị. Quá trình giao lưu, cạnh tranh giữa các nền văn minh là cơ sở thúc đẩy chuyển biến tại các đô thị. A-ten bước vào giai đoạn phát triển hoàng kim trong thời kì Pê-ri-cờ-lét (thế kỉ V TCN) sau cuộc chiến tranh với Ba Tư. Các cuộc viễn chính của A-lếch-xăng Đại đế (thế kỉ IV TCN) đã giúp truyền bá và mở rộng ảnh hưởng của văn minh Hy Lạp tới các khu vực Tây Á, Bắc Phi.các thành tựu của văn minh cổ đại.

3. Vai trò của giới thương nhân với sự phát triển đô thị châu Âu trung đại

Câu hỏi: Đọc thông tin và quan sát hình 2.6, hãy nêu vai trò của giới thương nhân với sự phát triển đô thị châu Âu trung đại.

 Câu trả lời:

Vai trò của thương nhân đối với đô thị châu Âu trung đjai:

- Hoạt động buôn bán của thương nhân đưa đến không khi tự do cho các đô thị, góp phần phá vỡ tính chất khép kín của các lãnh địa, tạo ra sự kết nối giữa các vùng, thúc đẩy kinh tế hàng hoá phát triển, đặt cơ sở cho việc thống nhất thị trưởng trong nước.

- Thương nhân và thợ thủ công khởi xưởng cuộc đấu tranh chống lãnh chúa phong kiến, đòi quyền tự trị.

- Thương nhân giàu có nắm mọi chức vụ quan trọng về hành chính, tư pháp, tài chính, quân sự trong các đô thị. Họ ủng hộ nhà vua chống lại các lãnh chúa địa phương, xây dựng bộ máy nhà nước tập trung ở trung ương. Nhu cầu tìm hiểu tri thức và giải trí của thị dân, đặc biệt là của thương nhân đã thúc đẩy sự phát triển văn hoá, khoa học, kĩ thuật tại các đô thị trung đại.

- Thương nhân còn là người lãnh đạo hoặc bảo trợ cho những phong trào đấu tranh đầu tiên chống chế độ phong kiến ở Tây Âu thời hậu kì trung đại như Văn hoá Phục hưng.