CHỦ ĐỀ 2. ĐÔ THỊ LỊCH SỬ VÀ HIỆN TẠI

1. Điều kiện hình thành và phát triển đô thị cổ đại và trung đại

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát lược đồ 2, hình 2.2, hãy phân tích điều kiện hình thành và biểu hiện phát triển của đô thị A-ten.

Giải rút gọn:

- Điều kiện hình thành:

+ Hình thành trên vùng đồng bằng nhỏ và hẹp, được bao quanh bởi đồi núi.

+ Đất đai và khí hậu: phù hợp với các loại cây như nho, ô-liu,...

+ Nhiều tài nguyên, nhiều vũng vịnh sâu và kín gió => thuận lợi phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp.

- Biểu hiện phát triển của đô thị A-ten:

+ Thế kỉ VIII TCN, đô thị A-ten ra đời, gồm khu dân cư và khu đồi thiêng.

+ Thế kỉ V TCN, A-ten bước vào thời kì đỉnh cao về kinh tế, là trung tâm thương mại của Hy Lạp. 

Câu 2: Đọc thông tin và quan sát hình 2.3, hãy phân tích điều kiện hình thành và hiện hiện phát triển của  thị Vơ-ni-dơ.

Giải rút gọn:

- Điều kiện hình thành:

+ Cuối thế kỉ VI, được xây dựng lại trên cơ sở một đô thị đông dân của đế quốc La Mã trước đó, là nơi hội tụ của phần lớn các tuyến đường hàng hải quan trọng.

+ Vào thế kỉ XI, độc lập với Giáo hội Roma.

- Biểu hiện phát triển:

+ Trong các thế kỉ XV - XVI, Vơ-ni-dơ trở thành thủ đô của đế chế thương mại.

+ Đồng tiền của Vơ-ni-dơ được sử dụng trong hệ thống thương mại phía đông Địa Trung Hải.

+ Thời kì Phục hưng: là trung tâm in ấn, hội hoạ và âm nhạc của cả châu Âu.

2. Mối quan hệ giữa đô thị và các nền văn minh cổ đại

Câu 1: Đọc thông tin, tư liệu và quan sát hình 2.4, hình 2.5, hãy trình bày mối quan hệ giữa đô thị với các nền văn minh cổ đại.

Giải rút gọn:

Mối quan hệ giữa đô thị với các nền văn minh cổ đại:

- Đô thị là trung tâm kinh tế, nơi tập trung của thương nhân và thợ thủ công, nơi gặp gỡ của các tuyến đường thương mại => thúc đẩy quá trình tập trung dân cư => đưa đến sự ra đời của nhà nước, chữ viết, luật pháp,…

- Đô thị là các trung tâm quyền lực chính trị tự trị. 

- Làm thay đổi đời sống văn hóa và trạng thái văn minh.

- Đô thị là nơi lưu giữ các thành tựu văn minh cổ đại. 

3. Vai trò của giới thương nhân với sự phát triển đô thị châu Âu trung đại

Câu 1: Đọc thông tin và quan sát hình 2.6, hãy nêu vai trò của giới thương nhân với sự phát triển đô thị châu Âu trung đại.

Giải rút gọn:

Vai trò của thương nhân đối với đô thị châu Âu trung đại:

- Là những người nắm gữ hoạt động kinh tế, tài chính của các đô thị.

- Lập ra các thương hội, tổ chức hội chợ để trao đổi và buôn bán hàng hóa.

- Khởi xướng cuộc đấu tranh chống lãnh chúa phong kiến, đòi quyền tự trị.

- Thúc đẩy sự phát triển văn hóa, khoa học, kĩ thuật tại các đô thị trung đại 

LUYỆN TẬP

Câu 1: Lập bảng thông tin về điều kiện hình thành, phát triển của đô thị cổ – trung đại và mối quan hệ giữa đô thị và các nền văn minh cổ đại. 

Giải rút gọn:

VẬN DỤNG

Câu 1: Trình bày ý kiến của em về nhận định sau của Các Mác: “Thành thị là bông hoa rực rỡ nhất của thời trung đại”.

Giải rút gọn:

Câu nói của Mác muốn nói đến vai trò của thành thị.

- Phá vỡ nền kinh tế tự cấp tự túc, thúc đẩy sản xuất, mở rộng thị trường.

- Tạo điều kiện thống nhất quốc gia. 

- Thực hiện một lý tưởng xã hội mới, đối lập với chế độ phong kiến.

- Không khí tự do là môi trường thuận lợi để phát triển văn hóa.

Câu 2: Hãy sưu tầm tư liệu và trình bày về một đô thị tiêu biểu thời cổ đại hoặc trung đại.

Giải rút gọn:

Đô thị cổ đại Aten: 

- Thể hiện rõ nét và nhất hệ tư tưởng, chính trị, văn hóa của Hy Lạp,

- Một số vấn đề và giải pháp đô thị ảnh hưởng lớn đến lịch sử đô thị phương Tây và còn là những bài học kinh nghiệm cho tới tận hôm nay. .