Nội dung bài soạn

Câu 1: Bố cục của bài thơ gồm có 3 phần:

• Hai khổ thơ đầu: Cảnh đoàn thuyền ra khơi và tâm trạng của người đi biển.
• Bốn khổ thơ tiếp theo: Cảnh đoàn thuyền đánh cá trên biển.
• Khổ thơ cuối: Cảnh đoàn thuyền trở về

Câu 2: 

• Hình ảnh người lao động và công việc của họ được miêu tả trong không gian: rộng lớn của vũ trụ, giữa biển khơi bao la, tráng lệ.
• Thông qua biện pháp nghệ thuật nhân hóa, so sánh, tác giả đã miêu tả con thuyền lướt giữa gió trăng lồng lộng. Bằng cảm hứng lãng mạn, bay bổng, với những liên tưởng sáng tạo làm nổi bật lên hình ảnh con người lao động.

Câu 3: 

Một số hình ảnh đặc sắc trong các khổ thơ:

• Ở khổ thơ 1: Mặt trời được so sánh như một hòn lửa rực rỡ đang hạ dần xuống màn biển chiều hôm. Sức nóng rực rỡ của mặt trời được xoa dịu bởi mặt biển rộng lớn, bao la.

Mặt trời xuống biển như hòn lửa
Sóng đã cài then đêm sập cửa

• Ở khổ thơ 3: hình ảnh con thuyền kĩ vĩ giữa thiên nhiên bao la, rộng lớn. Chất lãng mạn bao trùm cả bức tranh lao động, cả con thuyền đánh cá, biến công việc nặng nhọc thành niềm vui, lòng yêu đời chan chứa.

Đoàn thuyền đánh cá lại ra khơi

Câu hát căng buồm cùng gió khơi...

Bút pháp nghệ thuật trong bài thơ nổi bật là bút pháp lãng mạn, cảm xúc dạt dào của nhà thơ cùng với những hình ảnh kì vĩ, đã làm nổi bật vẻ đẹp của con người lao động giữa thiên nhiên bao la.

Câu 4: 

• Bài thơ có nhiều từ hát, cả bài cũng như một khúc ca. Đây là khúc ca về lao động hào hùng, tràn đây sức sống mà tác giả đã thay lời cho những người lao động cất lên tiếng hát.
• Giọng điệu bài thơ sôi nổi, khỏe khoắn, tràn đầy không khí hứng khởi.
• Bài thơ gieo vần biến hóa, vần trắc xen lẫn vần bằng, vần liền, vần cách… tạo âm vang cho tinh thần lao động. Nhịp thơ có khi đầy sức trẻ, sức lao động, có khi hân hoan những chùm cá nặng.

Câu 5: 

Qua những bức tranh về thiên nhiên và con người lao động trong bài thơ, tác giả đã thể hiện tình yêu say đắm, mãnh liệt trước biển khơi bao la hùng vĩ, giàu có vô tận. Và cảm xúc của tác giả trong bài thơ là sự ngập tràn hi vọng về một cuộc sống mới đang bắt đầu.

Phần luyện tập

Câu 1: Phân tích khổ thơ đầu

Trong khổ thơ đầu, mỗi câu thơ là một hình ảnh thể hiện bức tranh thiên nhiên tràn đầy sức sống. Đoàn truyền trở về trong bình minh rực rỡ, mặt trời hừng đông đang dần đi lên trong màu nắng mới. Một cuộc chạy đua cùng vũ trụ, thiên nhiên để đón chào ngày mới.

Người lao động trở về với khoang thuyền đầy ắp cá, mắt cá lấp lánh trên muôn dặm biển khơi bát ngát... Sự vận động của đoàn thuyền đánh cá thắng lợi trở về hoà nhập với hành trình của mặt trời đi lên từ lòng sâu của biển thể hiện khí thế hùng mạnh của con người làm chủ đất nước, làm chủ đất trời biển cả.
Với thủ pháp nghệ thuật nhân hóa, phóng đại, tác giả đã thể hiện hình ảnh thiên nhiên kì vĩ và lớn lao. Khổ thơ là một bức tranh mang âm hưởng vui tươi, sôi nổi trong ngày mới: người lao động hào hứng với thành quả đạt được sau một đêm lao động đầy vất vả. Khung cảnh của một cuộc sống mới trong ánh sáng mới rực rỡ.