CHỦ ĐỀ CHUNG 2: ĐÔ THỊ LỊCH SỬ VÀ HIỆN TẠI

Đô thị và các nền văn minh cổ đại

Câu 1: 

 - Trình bày những điều kiện địa lí và lịch sử góp phần hình thành nên các đô thị cổ đại phương Đông.

- Đô thị có vai trò như thế nào đối với sự hình thành và phát triển của văn minh cổ đại phương Đông? Điều đó thể hiện như thế nào qua trường hợp các đô thị của Lưỡng Hà?

Giải rút gọn:

- Những điều kiện địa lí và lịch sử góp phần hình thành nên các đô thị cổ đại phương Đông:

+ Mạng lưới sông ngòi phát triển, có nhiều sông lớn. 

+ Sớm hình thành nhu cầu định cư và có ý thức về xây dựng và thiết kế => các đô thị đã được hình thành. 

- Đô thị có vai trò quan trọng đối với sự hình thành và phát triển của văn minh cổ đại phương Đông:

+ Là trung tâm tôn giáo, chính trị của các nhà nước nông nghiệp. Các nền văn minh cổ đại phương Đông hình thành và phát triển gắn với các đô thị. 

+ Là trung tâm kinh tế, chính trị, văn hoá và điển hình cho trình độ phát triển của một nền văn minh.

- Các đô thị của Lưỡng Hà: là nơi đến của nhiều tộc người khác nhau; nhà buôn khắp nơi tụ tập về thành thị của Lưỡng Hà để trao đổi và mua bán hàng hóa. 

Câu 2: 

- Trình bày những điều kiện địa lí và lịch sử góp phần hình thành nên các đô thị cổ đại phương Tây.

- Đô thị A-ten và Rô-ma có vai trò như thế nào đối với nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại?

Giải rút gọn:

- Những điều kiện địa lí và lịch sử góp phần hình thành các đô thị cổ đại phương Tây.

+ Ra đời và phát triển trên cơ sở của nền kinh tế thủ công nghiệp và thương nghiệp. 

+ Các khu vực ven biển có vị trí giao thông thuận tiện cho việc trao đổi, buôn bán mà chủ yếu giao thương lúc đó bằng đường bộ và đường thuỷ.

- Đô thị A-ten và Rô-ma có vai trò quan trọng đối với nền văn minh Hy Lạp và La Mã cổ đại:

+ A-ten: Những thành tựu như: mô hình nhà nước dân chủ, văn học, chữ viết, toán học, kiến trúc, điêu khắc,... hầu hết khởi nguồn ở A-ten.

+ Rô-ma: Những đóng góp cơ bản về hệ thống luật pháp, thể chế cộng hoà, quy hoạch và xây dựng đô thị,... chủ yếu là những đóng góp của Rô-ma.

Các đô thị châu Âu thời trung đại và vai trò của giới thương nhân 

Câu hỏi: 

- Quan sát bảng thống kê 2,6, lược đồ 2.9, đọc thông tin trong bài, em hãy xác định: Vùng nào ở châu Âu tập trung các đô thị phát triển vào thế kỉ XIV? Vùng nào tập trung các đô thị phát triển vào thế kỉ XV? Tại sao lại có sự thay đôi này?

- Hãy nêu vai trò của giới thương nhân đối với sự phát triển của các đô thị châu Âu thời trung đại.

Giải rút gọn:

- Vùng tập trung các đô thị phát triển vào thế kỉ XIV là nước Ý. Vùng tập trung các đô thị phát triển vào thế kỉ XV là vùng biển Ban-tích và biển Bắc

=> Có sự thay đổi vì: Thương nhân liên kết với giới quý tộc quyền quý, lập nên hội đồng đô thị. Thương nhân một số đô thị châu Âu còn tập hợp lại với nhau thành lập các hiệp hội buôn bán. 

- Vai trò của giới thương nhân đối với sự phát triển các đô thị châu Âu thời trung đại:

• Liên kết với giới quý tộc quyền quý, lập nên hội đồng đô thị, trở thành những công dân hàng đầu của đô thị.

• Bỏ tiền xây dựng những công trình công cộng, thuê các hoạ sĩ trang hoàng phố xá, nhà cửa; bảo trợ cho các nhà văn hoá, khoa học có tư tưởng tiến bộ.

• Thành lập các hiệp hội buôn bán.  

• Tổ chức các hội chợ để thúc đẩy trao đổi hàng hóa giữa các vùng và giữa các quốc gia hàng năm.

Luyện tập – Vận dụng

Câu 1:  Em hãy trình bày những hoạt động của tầng lớp thương nhân thời trung đại ở Tây Âu. Vì sao tầng lớp thương nhân lại có vai trò quan trọng với sự phát triển của các đô thị châu Âu trung đại?

Giải rút gọn:

Những hoạt động của tầng lớp thương nhân: 

- Trao đổi, buôn bán sản phẩm. 

- Đồng sáng lập hội đồng đô thị. 

- Hàng năm tổ chức hội chợ trao đổi hàng hóa.

Tầng lớp thương nhân có vai trò quan trọng vì:

- Thúc đẩy phát triển kinh tế hàng hóa.

- Góp phần đánh đổ chế độ phong kiến phân quyền, hình thành chế độ phong kiến tập quyền.

- Thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa – xã hội.

Câu 2: Những thành tựu nào của văn minh đô thị thời cổ đại vẫn còn có giá trị với thế giới ngày nay?

Giải rút gọn:

- Nhiều quảng trường hiện nay là một trong những địa điểm du lịch và khám phá hấp dẫn cho du khách. 

Quảng trường Saint Peter

Quảng trường capitol

- Để lại nhiều thành tựu rực rỡ về hội họa và kiến trúc; quy hoạch và thiết kế của đô thị.

Câu 3: Tổ chức thương mại nào có số nước tham gia đông nhất? Tổ chức đó có điểm gì giống với Liên minh Han-xi-tích? Tham khảo trang web: https://www.wto.org cho câu Giải rút gọn của em.

Giải rút gọn:

- Tổ chức thương mại có số nước tham gia đông nhất: WTO 

-  Điểm giống nhau:

• Mục đích: thống nhất thị trường thương mại thế giới, thúc đẩy tăng trưởng thương mại hàng hoá và dịch vụ; đảm bảo an toàn cho sự phát triển thương mại của các nước thành viên.

• Đều có cuộc họp thường niên hằng năm.