BÀI 1. GIỚI THIỆU NHÓM NGHỀ DỊCH VỤ VÀ QUẢN TRỊ TRONG NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

KHỞI ĐỘNG

Điều 52 của Luật Công nghệ thông tin số 67/2006/QH11 đề cập đến các loại hình dịch vụ công nghệ thông tin, trong đó có:

– Tích hợp hệ thống, chạy thử, dịch vụ quản lí ứng dụng, cập nhật, bảo mật.

- Thiết kế, lưu trữ, duy trì trang thông tin điện tử.

- Bảo hành, bảo trì, bảo đảm an toàn mạng và thông tin.

– Cập nhật, tìm kiếm, lưu trữ, xử lí dữ liệu và khai thác cơ sở dữ liệu.

Em hãy nêu tên một chủ đề tin học đã học và cho biết loại hình dịch vụ nào trên đây cần những kiến thức, kĩ năng trong chủ đề đó.

Giải rút gọn:

Một chủ đề tin học em đã học là "Cơ sở dữ liệu". Trong đó, dịch vụ "Cập nhật, tìm kiếm, lưu trữ, xử lý dữ liệu và khai thác cơ sở dữ liệu" cần kiến thức và kỹ năng. Điều này bao gồm thiết kế cơ sở dữ liệu, lưu trữ, cập nhật, tìm kiếm, xử lý và khai thác thông tin để đáp ứng nhu cầu người dùng.

1. NHÓM NGHỀ DỊCH VỤ TRONG NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

2. NHÓM NGHỀ QUẢN TRỊ TRONG NGÀNH CÔNG NGHỆ THÔNG TIN

HOẠT ĐỘNG

Trong cuốn “Tài liệu những điều cần biết về nghề Công nghệ thông tin" do Bộ Thông tin và Truyền thông phát hành có hình minh hoạ những công việc của kĩ sư quản trị mạng (Hình 1). Theo em:

1) Để làm kĩ sư quản trị mạng, có bắt buộc phải giỏi lập trình hay không?

2) Trong lĩnh vực Công nghệ thông tin, có thể chọn những nghề gì nếu không giỏi lập trình?

Giải rút gọn:

1. Kỹ sư quản trị mạng có cần giỏi lập trình hay không?

Mức độ cần thiết của kỹ năng lập trình phụ thuộc vào vai trò và môi trường làm việc. Tuy nhiên, kiến thức cơ bản về lập trình mang lại nhiều lợi ích:

• Tự động hóa các tác vụ: Viết script để tự động hóa công việc lặp lại.
• Hiểu rõ hoạt động của mạng: Nắm bắt nguyên lý và giao thức mạng.
• Khắc phục sự cố hiệu quả: Phân tích và giải quyết vấn đề nhanh chóng.
• Phát triển giải pháp mạng: Tùy chỉnh và tối ưu hóa hệ thống mạng.

Dù không bắt buộc phải giỏi lập trình, nhiều vị trí chỉ yêu cầu kiến thức về:

• Hệ thống mạng: Cấu trúc, giao thức, thiết bị mạng.
• Bảo mật mạng: Mối đe dọa, giải pháp bảo mật, quản lý truy cập.
• Hệ điều hành: Windows, Linux, Cisco IOS.
• Giải quyết vấn đề: Phân tích, khắc phục sự cố, tìm giải pháp.
  • Quản trị hệ thống: Cài đặt, cấu hình, bảo trì hệ thống máy tính.

2. Các lựa chọn nghề nghiệp trong lĩnh vực CNTT nếu không giỏi lập trình:

• Quản trị cơ sở dữ liệu: Thiết kế, cài đặt, quản lý, bảo trì cơ sở dữ liệu.
• Hỗ trợ kỹ thuật: Cung cấp hỗ trợ cho người dùng về phần mềm, phần cứng, mạng.
• Phân tích dữ liệu: Thu thập, phân tích dữ liệu.
• Kiểm thử phần mềm: Đảm bảo chất lượng phần mềm qua kiểm thử.
• Bảo mật mạng: Bảo vệ hệ thống mạng khỏi mối đe dọa.
• Quản trị dự án CNTT: Lập kế hoạch, thực hiện, giám sát dự án CNTT.
• Giáo viên CNTT: Dạy học về CNTT cho các đối tượng khác nhau.

LUYỆN TẬP

Học sinh được chia thành các nhóm, mỗi nhóm thực hiện Nhiệm vụ 1 hoặc Nhiệm vụ 2 sau đây theo sự phân công của giáo viên.

Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu nhu cầu nhân lực trong hiện tại và tương lai gần về nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị trong ngành Công nghệ thông tin.

Yêu cầu: Nêu được một số thông tin tổng hợp về nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin nói chung ở nước ta dựa trên các nguồn đáng tin cậy.

Hướng dẫn thực hiện:

Bước 1. Dùng máy tìm kiếm để tìm kiếm cụm từ “Nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin".

Bước 2. Chọn trong kết quả trả về một vài trang từ các nguồn đáng tin cậy, ví dụ các trang web của tổ chức chuyên nghiên cứu thị trường lao động, doanh nghiệp chuyên về tuyển dụng lao động.

Gợi ý: Trang web của TopDev (https://topdev.vn/page/bao-cao-it-viet-nam) được cập nhật mỗi quý với những thông tin và số liệu mới nhất của thị trường lao động, có báo cáo chuyên đề về tình hình nhân lực công nghệ thông tin. Sự phát triển thị trường lao động trong lĩnh vực dịch vụ và quản trị có tác động trực tiếp đến nhu cầu nhân lực của nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị trong ngành Công nghệ thông tin.

Bước 3. Đọc những trang đã chọn, trích ra những thông tin cần thiết theo yêu cầu của nhiệm vụ.

Nhiệm vụ 2: Tìm hiểu thực tế về tuyển dụng các nghề (nhóm nghề) để cập trong bài học.

Yêu cầu: Với mỗi nghề (nhóm nghề) được đề cập trong bài học, thu thập từ các thông báo tuyển dụng liên quan một số thông tin như:

a) Tổ chức, doanh nghiệp có tuyển dụng nhân lực của nghề này.

b) Tên vị trí công việc cụ thể dành cho ứng viên; cho biết mô tả công việc mà nhà tuyển dụng đưa ra.

c) Yêu cầu kiến thức, kĩ năng đối với ứng viên.

Hướng dẫn thực hiện:

Bước 1. Sử dụng máy tìm kiếm và biểu thức tìm kiếm, ví dụ: “tuyển” AND “kĩ thuật viên IT”, “tuyển” AND “quản trị mạng".... Chú ý: Có thể cần điều chỉnh phần tên gọi nghề nếu như tổng số trang trong kết quả nhận được quá thấp.

Bước 2. Chọn xem một vài trang đầu tiên trong các kết quả trả về có nội dung liên quan và từ các nguồn có độ tin cậy cao: các trang web của tổ chức, doanh nghiệp lớn; các trang web chuyên về tuyển dụng lao động.... Từ đó, thu thập thông tin để thực hiện yêu cầu a.

Bước 3. Xem chi tiết một số thông báo tuyển dụng để thực hiện yêu cầu b và c.

Giải rút gọn:

Nhiệm vụ 1:

Nhu cầu nhân lực công nghệ thông tin nói chung:

• Hiện tại:
  • Theo báo cáo của TopDev, nhu cầu nhân lực ngành CNTT Việt Nam dự kiến thiếu hụt khoảng 1 triệu người vào năm 2023.
  • Nhóm nghề Lập trình viên và Phát triển phần mềm có nhu cầu nhân lực cao nhất, tiếp theo là nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị.
• Tương lai gần:
  • Nhu cầu nhân lực ngành CNTT dự kiến sẽ tăng cao do sự phát triển của các công nghệ mới như AI, IoT, dữ liệu lớn.
  • Nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ vận hành, bảo trì và phát triển hệ thống CNTT.

Nhu cầu nhân lực cụ thể cho nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị:

• Hiện tại:
  • Nhu cầu cao cho các vị trí như Kỹ thuật viên quản trị mạng, Chuyên viên quản trị hệ thống, Chuyên viên tư vấn giải pháp CNTT, Quản lý dự án CNTT.
  • Mức lương dao động từ 10 đến 30 triệu đồng/tháng, tùy thuộc vào kinh nghiệm và năng lực.
• Tương lai gần:
  • Nhu cầu cao cho các vị trí chuyên sâu về bảo mật mạng, quản trị dữ liệu lớn, quản trị dịch vụ đám mây, DevOps.

Kỹ năng cần thiết cho nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị:

• Kỹ năng quản lý: Lập kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát công việc; lãnh đạo và quản lý nhân sự.
• Kỹ năng giao tiếp: Giao tiếp hiệu quả bằng văn bản và lời nói; thuyết trình và đàm phán.
• Kỹ năng giải quyết vấn đề: Phân tích và giải quyết vấn đề logic; ra quyết định và xử lý tình huống khẩn cấp.
• Kiến thức về CNTT: Hệ thống mạng, hệ điều hành, cơ sở dữ liệu; các ứng dụng CNTT phổ biến.

Nhiệm vụ 2:

Tìm hiểu thực tế về tuyển dụng các nghề trong nhóm nghề Dịch vụ và Quản trị:

1. Kỹ thuật viên quản trị mạng:
   • Tổ chức, doanh nghiệp: FPT Telecom, VNPT, Viettel, CMC Corporation, Tập đoàn FPT.
   • Tên vị trí công việc: Kỹ thuật viên quản trị mạng LAN/WAN, Kỹ thuật viên hỗ trợ hệ thống mạng, Chuyên viên vận hành mạng.
   • Mô tả công việc: Cài đặt, cấu hình, bảo trì và quản lý hệ thống mạng LAN/WAN; khắc phục sự cố mạng và hỗ trợ người dùng; giám sát hiệu suất mạng và đảm bảo an ninh mạng.
   • Yêu cầu kiến thức, kỹ năng: Kiến thức về hệ thống mạng, giao thức mạng và thiết bị mạng; kinh nghiệm cài đặt, cấu hình và quản trị hệ thống mạng; khả năng giải quyết vấn đề và xử lý sự cố mạng; kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm tốt.
2. Chuyên viên quản trị hệ thống:
   • Tổ chức, doanh nghiệp: Tập đoàn FPT, VNG Corporation, Tập đoàn Vingroup, Viettel, FPT Software.
   • Tên vị trí công việc: Chuyên viên quản trị hệ thống Windows/Linux, Chuyên viên quản trị cơ sở dữ liệu, Kỹ thuật viên ảo hóa.
   • Mô tả công việc: Cài đặt, cấu hình, bảo trì và quản trị hệ thống máy tính Windows/Linux; quản trị cơ sở dữ liệu; quản lý tài khoản người dùng và phân quyền truy cập; khắc phục sự cố hệ thống và hỗ trợ người dùng.
   • Yêu cầu kiến thức, kỹ năng: Kiến thức về hệ điều hành Windows/Linux, cơ sở dữ liệu và phần mềm ứng dụng; kinh nghiệm cài đặt, cấu hình và quản trị hệ thống máy tính; khả năng giải quyết vấn đề và xử lý sự cố hệ thống; kỹ năng giao tiếp và làm việc nhóm tốt.
3. Chuyên viên tư vấn giải pháp CNTT:
   • Tổ chức, doanh nghiệp: Tập đoàn FPT, CMC Corporation, IBM Việt Nam, Tập đoàn Vingroup, FPT Software.
   • Tên vị trí công việc: Chuyên viên tư vấn giải pháp CNTT, Chuyên viên bán hàng giải pháp CNTT, Kỹ sư tư vấn trước bán hàng.
   • Mô tả công việc: Phân tích nhu cầu CNTT của khách hàng và đề xuất giải pháp phù hợp; giới thiệu và thuyết trình giải pháp cho khách hàng; tham gia triển khai và hỗ trợ khách hàng sử dụng giải pháp.
   • Yêu cầu kiến thức, kỹ năng: Kiến thức về các giải pháp CNTT như hệ thống mạng, hệ thống quản trị, phần mềm ứng dụng; khả năng phân tích nhu cầu khách hàng và đề xuất giải pháp phù hợp; kỹ năng giao tiếp, thuyết trình và đàm phán tốt; khả năng làm việc độc lập và làm việc nhóm tốt.
4. Quản lý dự án CNTT:
   • Tổ chức, doanh nghiệp: FPT Software, Tập đoàn FPT, VNG Corporation, Viettel, CMC Corporation.
   • Tên vị trí công việc: Quản lý dự án CNTT, Trưởng nhóm dự án, Quản lý dự án phần mềm.
   • Mô tả công việc: Lập kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát thực hiện dự án CNTT; quản lý tài nguyên dự án và đảm bảo tiến độ dự án; giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện dự án.
   • Yêu cầu kiến thức, kỹ năng: Kiến thức về quản lý dự án CNTT; kinh nghiệm quản lý dự án CNTT; kỹ năng lập kế hoạch, tổ chức, điều phối và kiểm soát công việc; kỹ năng lãnh đạo và quản lý nhân sự.

VẬN DỤNG

Nếu chọn nhóm nghề quản trị, em sẽ chọn Quản trị mạng hay Quản trị và bảo trì hệ thống? Vì sao?

Giải rút gọn:

Ví dụ với Quản trị mạng:

Vì em thích làm việc với các thiết bị mạng, cài đặt, cấu hình và bảo trì hệ thống mạng. Em có thể tận dụng kỹ năng kỹ thuật của mình để quản lý và duy trì cơ sở hạ tầng mạng của một tổ chức.

TỰ KIỂM TRA

Câu 1: Kĩ thuật viên công nghệ thông tin làm những việc gì?

Giải rút gọn:

Công việc:

• Cài đặt và cấu hình hệ thống.
• Quản trị hệ thống.
• Hỗ trợ kỹ thuật.
• Phát triển phần mềm.
• Lắp đặt và bảo trì mạng.
• Nghiên cứu và phát triển công nghệ mới.
• Tư vấn giải pháp công nghệ thông tin cho doanh nghiệp.
• Giảng dạy về công nghệ thông tin.

Câu 2: Kĩ sư quản trị mạng làm những việc gì?

Giải rút gọn:

Công việc:

• Thiết kế, xây dựng và triển khai hệ thống mạng máy tính.
• Cấu hình và quản trị các thiết bị mạng như router, switch, firewall.
• Giám sát và bảo trì hệ thống mạng.
• Khắc phục sự cố mạng và bảo mật hệ thống.
• Hỗ trợ người dùng sử dụng hệ thống mạng.

Câu 3: Kĩ sư an toàn thông tin làm những việc gì?

Giải rút gọn:

Công việc:

• Đánh giá và phân tích rủi ro an ninh mạng.
• Thiết kế và triển khai các giải pháp bảo mật mạng.
• Giám sát và bảo trì hệ thống an ninh mạng.
• Phản ứng và xử lý các sự cố an ninh mạng.
• Nâng cao nhận thức về an ninh mạng cho nhân viên.

Câu 4: Công việc quản trị mạng khác với quản trị và bảo trì hệ thống ở những điểm nào?

Giải rút gọn:

Quản trị mạng và quản trị và bảo trì hệ thống là hai vai trò quan trọng trong việc đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn của hệ thống thông tin. Mỗi vị trí có mục tiêu, phạm vi công việc, kỹ năng cần thiết và mức lương khác nhau.