BÀI 1. TÍNH NHÂN VĂN TRONG THẾ GIỚI ẢO

KHỞI ĐỘNG

Theo em, tính nhân văn trong thế giới ảo có khác với tính nhân văn trong thế giới thực không? Em hãy giải thích rõ thêm.

Giải rút gọn::

Tính nhân văn trong thế giới thực và thế giới ảo:

Giống nhau:

• Khả năng đồng cảm: Khả năng thấu hiểu và chia sẻ cảm xúc của người khác.
• Tương tác xã hội: Tạo dựng và duy trì các mối quan hệ với người khác.

Khác nhau:

• Thế giới thực: Tương tác trực tiếp, phi ngôn ngữ đóng vai trò quan trọng.
• Thế giới ảo: Tương tác qua môi trường kỹ thuật số, ngôn ngữ là phương tiện chính.

Thể hiện tính nhân văn:

• Thế giới thực: Giúp đỡ người khác, tham gia hoạt động cộng đồng.
• Thế giới ảo: Tạo nội dung ý nghĩa, chia sẻ câu chuyện truyền cảm hứng.

1. ƯU ĐIỂM CỦA GIAO TIẾP QUA KHÔNG GIAN MẠNG

2. MỘT SỐ VẤN ĐỀ TIỀM ẨN CỦA GIAO TIẾP KHÔNG GIAN MẠNG

HOẠT ĐỘNG

Giao tiếp qua không gian mạng có rất nhiều ưu điểm. Theo em, giao tiếp qua không gian mạng có mặt trái hay không? Việc dạy và học hoàn toàn qua mạng mà không cần đến lớp học trực tiếp có nhược điểm gì không?

Giải rút gọn:

Giao tiếp qua mạng có nhiều ưu điểm như tiện lợi, linh hoạt và kết nối toàn cầu, nhưng dạy và học hoàn toàn trực tuyến có thể thiếu tương tác trực tiếp và khó tạo môi trường học tập tương tác, cùng với thách thức về yếu tố phi ngôn ngữ trong giao tiếp.

3. ỨNG XỬ NHÂN VĂN TRÊN KHÔNG GIAN MẠNG

HOẠT ĐỘNG

Ở các lớp dưới, những bài học thuộc chủ đề "Đạo đức, pháp luật và văn hoá trong môi trường số" đã đề cập đến việc giao tiếp qua mạng một cách văn minh, phù hợp với các quy tắc và văn hoá ứng xử. Theo em, ứng xử nhân văn trên không gian mạng có gì khác?

Giải rút gọn:

Trong giao tiếp qua mạng, việc truyền đạt cảm xúc, ngôn ngữ phi ngôn ngữ và các yếu tố phi ngôn ngữ có thể bị giới hạn. Sự nhân văn phụ thuộc vào việc tuân thủ quy tắc và văn hoá ứng xử trên không gian mạng, bao gồm việc tránh lan truyền thông tin xấu, tôn trọng quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân, và thể hiện sự lịch sự trong giao tiếp trực tuyến.

LUYỆN TẬP

Câu 1: Vì sao giao tiếp qua không gian mạng vừa có ưu điểm, vừa có mặt trái tiềm ẩn?

Giải rút gọn:

Giao tiếp qua không gian mạng vừa có ưu điểm về tiện lợi, linh hoạt và quy mô, vừa có mặt trái do giới hạn trong truyền tải cảm xúc và yếu tố phi ngôn ngữ, thiếu tương tác trực tiếp và khó khăn trong quan sát và phản hồi thời gian thực.

Câu 2: Giao tiếp qua không gian mạng vừa có ưu điểm về tiện lợi, linh hoạt và quy mô, vừa có mặt trái do giới hạn trong truyền tải cảm xúc và yếu tố phi ngôn ngữ, thiếu tương tác trực tiếp và khó khăn trong quan sát và phản hồi thời gian thực.

Giải rút gọn:

Giao tiếp qua mạng: Ưu và nhược điểm

Ưu điểm:

• Tiện lợi: Giao tiếp mọi lúc mọi nơi, không bị giới hạn bởi thời gian và địa lý.
• Linh hoạt: Sử dụng đa dạng các kênh như tin nhắn, email, mạng xã hội,...
• Quy mô: Kết nối với nhiều người dễ dàng, mở rộng phạm vi giao tiếp.

Nhược điểm:

• Giới hạn cảm xúc: Khó truyền tải đầy đủ cảm xúc qua tin nhắn, ảnh hưởng đến hiệu quả giao tiếp.
• Yếu tố phi ngôn ngữ: Thiếu đi ngôn ngữ cơ thể, biểu cảm khuôn mặt, âm thanh,...
• Thiếu tương tác trực tiếp: Gây hiểu lầm, khó khăn trong việc giải quyết vấn đề phức tạp.
• Phản hồi chậm trễ: Khó khăn trong việc quan sát và phản hồi thời gian thực.

VẬN DỤNG

Em hãy kể lại một tình huống đáng nhớ về ứng xử nhân văn trên không gian mạng. Điều ấn tượng nào khiến em nhớ về tình huống đó?

Giải rút gọn:

Tình huống ứng xử nhân văn trên mạng:

Câu chuyện:

• Một thành viên diễn đàn trực tuyến nhận ra bài đăng cầu cứu của người khác.
• Thành viên đó tự nguyện và tận tâm giúp đỡ bằng cách:
  • Cung cấp thông tin hữu ích.
  • Chia sẻ kinh nghiệm.
  • Động viên tinh thần.

Điểm ấn tượng:

• Sự đồng cảm và lòng chia sẻ: Thay vì bỏ qua, người đó đã dành thời gian giúp đỡ.
• Tinh thần nhân văn: Thể hiện sự quan tâm và hỗ trợ lẫn nhau trong cộng đồng trực tuyến.
• Tạo dựng môi trường tích cực: Góp phần xây dựng cộng đồng văn minh và phát huy thông tin hữu ích.

Kết luận:

Tình huống này là một ví dụ đẹp về ứng xử nhân văn trên mạng, lan tỏa tinh thần tích cực và xây dựng cộng đồng trực tuyến văn minh.

TỰ KIỂM TRA 

Câu 1: Giao tiếp qua không gian mạng mang lại những tiện lợi gì?

Giải rút gọn:

Giao tiếp qua không gian mạng mang lại tiện lợi địa lý và linh hoạt thời gian, cho phép trao đổi thông tin và tương tác từ mọi nơi trên thế giới. Nó cũng cung cấp đa dạng công nghệ và quy mô/tiếp cận rộng, tạo ra một môi trường giao tiếp linh hoạt và phong phú, mở ra cơ hội học hỏi và trao đổi thông tin.

Câu 2: Giao tiếp qua không gian mạng có nhược điểm gì? Về lâu dài có thể gây ra những vấn đề gì?

Giải rút gọn:

Giao tiếp qua không gian mạng có nhược điểm như thiếu tương tác trực tiếp và khó truyền tải cảm xúc, ngôn ngữ phi ngôn ngữ. Về lâu dài, nó có thể gây ra sự mất mát trong việc truyền đạt thông điệp và tương tác nhân văn.

Câu 3: Tính nhân văn thể hiện ở những điều gì?

Giải rút gọn:

Tính nhân văn trên không gian mạng thể hiện qua sự chia sẻ thông tin, kinh nghiệm và kiến thức để giúp đỡ người khác. Người dùng cũng có khả năng đồng cảm và ủng hộ qua việc hiểu và chia sẻ những câu chuyện và khó khăn của người khác.

Câu 4: Nêu ví dụ về ứng xử nhân văn trên không gian mạng.

Giải rút gọn:

5 ví dụ về hành vi nhân văn trên mạng xã hội:

1. Chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm:
   • Một người chia sẻ kiến thức chuyên môn hoặc kinh nghiệm sống của họ trên diễn đàn, giúp đỡ người khác học hỏi và phát triển.
2. Đáp ứng tình huống khó khăn:
   • Khi ai đó đăng bài kêu cứu trên mạng xã hội, những người khác chung tay hỗ trợ bằng lời động viên, lời khuyên và cả sự trợ giúp thiết thực.
3. Thể hiện sự đồng cảm và lắng nghe:
   • Trong một nhóm trò chuyện, một người kiên nhẫn lắng nghe và thấu hiểu những tâm sự, lo lắng của người khác, mang đến sự đồng cảm và an ủi.
4. Tạo ra môi trường tôn trọng:
   • Các thành viên trong một diễn đàn đối xử với nhau bằng sự tôn trọng, tránh miệt thị hay phán xét, tạo điều kiện cho các thảo luận cởi mở và xây dựng.
5. Hỗ trợ giải quyết vấn đề:
   • Khi một người đăng câu hỏi hoặc gặp vấn đề trên diễn đàn chuyên ngành, họ nhận được sự trợ giúp nhiệt tình từ cộng đồng để tìm ra giải pháp.