1. THU THẬP DỮ LIỆU

HĐ1

Các bạn HS lớp 8A có thể thu thập thông tin về số lượng huy chương đạt được của Đoàn thể thao Việt Nam tại SEA Games 30 từ trang web https://baogiaothong.vn/, kết quả thu được như sau:

• Các loại huy chương: Huy chương Vàng, huy chương Bạc, huy chương Đồng;
• Số lượng huy chương mỗi loại đó lần lượt là: 98, 85, 105.
• Tổng số huy chương: 288.

Ghi nhớ: Các cách thu thập dữ liệu

Có nhiều cách để thu thập dữ liệu, chẳng hạn: quan sát, lập phiếu điều tra (phiếu hỏi), tiến hành phỏng vấn,… hoặc thu thập từ những nguồn có sẵn như sách, bác, trang web, các phương tiện thông tin đại chúng.

Ví dụ 1: (SGK – tr.3)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.4)

Luyện tập 1

Gợi ý: Có thể thực hiện bằng phương án lập phiếu điều tra (phiếu hỏi).

• Ghi tên các loại kem vào phiếu cùng với ghi chú nhắc khách hàng đánh dấu các loại kem yêu thích vào phiếu.
• In ra 40 phiếu và phát cho 40 khách hàng để khách hàng đánh dấu và thu lại 40 phiếu đã được đánh giá đó.

2. PHÂN LOẠI VÀ TỔ CHỨC DỮ LIỆU

HĐ2

Dữ liệu là số liệu: 11, 14, 14, 5, 6, 13.

Dữ liệu không phải là số liệu: Đồng bằng sông Hồng, Trung du và Miền núi phía Bắc, Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong các dữ liệu thống kê thu thập được:

• Có những dữ liệu thống kê là số (số liệu), những dữ liệu này còn gọi là dữ liệu định lượng.
• Có những dữ liệu thống kê không phải là số, những dữ liệu này còn được gọi là dữ liệu định tính.

Ghi nhớ: Phân loại dữ liệu.

Việc sắp xếp thông tin theo những tiêu chí nhất định gọi là Phân loại dữ liệu.

Dựa trên tiêu chí định tính và định lượng, ta có thể phân loại các dữ liệu thành hai loại:

• Dữ liệu định lượng được biểu diễn bằng số thực;
• Dữ liệu định tính được biểu diễn bằng từ, chữ cái, kí hiệu,….

Ví dụ 2: (SGK – tr.5)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.5)

Luyện tập 2

• Cá: Cá rô đồng, cá chép, cá thu.
• Lưỡng cư: ếch, nhái, cóc.
• Bò sát: rắn hổ mang, thằn lằn, cá sấu.
• Chim: gà Đông Tảo, chim bồ câu, chim ưng.
• Động vật có vú: trâu, mèo, sư tử.

Nhận xét: Việc phân loại dữ liệu thống kê phụ thuộc vào những tiêu chí đưa ra, hay nói cách khác, phụ thuộc vào mục đích phân loại.

3. TÍNH HỢP LÍ CỦA DỮ LIỆU

HĐ3

a) Dữ liệu thuhang_chu.vn là không hợp lí vì dữ liệu đó không đúng với định dạng của email.

b) Dữ liệu  không hợp lí vì kết quả một bài kiểm tra không được là số âm.

Nhận xét: Để đánh giá tính hợp lí của dữ liệu, ta cần đưa ra các tiêu chí đánh giá, chẳng hạn như những dữ liệu phải :

• Đúng định dạng;
• Nằm trong phạm vi dự kiến;
• Phải có tính đại diện đối với vấn đề cần thống kê.

Ví dụ 3: (SGK – tr.6)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.6)

HĐ4

Những số liệu bạn Châu nêu ra trong biểu đồ hình quạt tròn ở Hình 1 là chưa chính xác. Vì tổng tất cả tỉ lệ của các số liệu thành phần là  không phải

Ghi nhớ

Để đánh giá tính hợp lí của dữ liệu, ta có thể dựa vào mối liên hệ toán học đơn giản giữa các số liệu.

Để đảm bảo tính hợp lí, dữ liệu cần phải đáp ứng đúng các tiêu chí toán học đơn giản như:

• Tổng tất cả các số liệu thành phần phải bằng số liệu của toàn thể.
• Số lượng của bộ phận phải nhỏ hơn số lượng của toàn thể.

Ví dụ 4: (SGK – tr.6 + 7)

Hướng dẫn giải (SGK – tr.7)

Luyện tập 3:

Tổng số nhân viên của cửa hàng là 16, mỗi nhân viên chỉ làm 1 ca, mà quản lí thống kê tổng 3 ca có 6 + 6 + 5 = 17 là không hợp lí.