VIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN PHÂN TÍCH VỀ MỘT 

TÁC PHẨM VĂN HỌC

MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:

- Viết được văn bản nghị luận phân tích một tác phẩm văn học: phân tích nội dung chủ đề, những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm và hiệu quả thẩm mĩ của nó. 

PHẦN I. TÌM HIỂU YÊU CẦU ĐỐI VỚI BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT TÁC PHẨM VĂN HỌC (THƠ SONG THẤT LỤC BÁT)

1. Yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (thơ song thất lục bát)

- Giới thiệu khái quát về tác phẩm thơ song thất lục bát (tên tác phẩm, tên tác giả), nêu được nhận định chung của người viết về tác phẩm.

- Làm rõ được nội dung chủ đề của tác phẩm.

- Phân tích được những nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật của tác phẩm (vần, nhịp, từ ngữ, biện pháp tu từ, ... ) và hiệu quả thẩm mĩ của chúng; tập trung vào một số yếu tố nghệ thuật nổi bật của tác phẩm.

- Triển khai được hệ thống luận điểm chặt chẽ; sử dụng lí lẽ, bằng chứng xác đáng từ tác phẩm để làm sáng tỏ ý kiến nêu trong bài viết.

- Khẳng định được ý nghĩa, giá trị của tác phẩm.

2. Phân tích bài viết tham khảo

- Nhan đề “Hồn tôi vang tiếng trống trường”.

- Bố cục của bài viết:

+ Phần Mở bài: giới thiệu khái quát về tác giả và tác phẩm, nêu nhận định chung về tác phẩm.

+ Phần Thân bài: phân tích để làm rõ nội dung chủ đề của bài thơ; phân tích các biện pháp nghệ thuật được sử dụng để thể hiện nội dung chủ đề; phân tích lần lượt các phần theo bố cục của bài thơ.

+ Phần Kết bài: khẳng định ý nghĩa, giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm.

- Bài viết tham khảo đã đáp ứng được yêu cầu đối với bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (thơ song thất lục bát).

PHẦN II. THỰC HÀNH VIẾT

1. Trước khi viết

1.1 Lựa chọn đề tài

- Chọn một tác phẩm trong số các tác phẩm đã học mà bản thân cảm thấy thú vị, có nhiều xúc cảm để phân tích. 

1.2 Tìm ý

- Tìm hiểu thông tin về tác giả, hoàn cảnh ra đời của tác phẩm và những thông tin khác có liên quan để viết phần Mở bài và liên hệ, mở rộng khi phân tích. 

- Xác định bố cục của tác phẩm và nội dung chính của từng phần.

- Xác định những nỗi niềm tâm tư, xúc cảm chủ đạo trong tác phẩm.

- Tìm hiểu các yếu tố nghệ thuật mà tác giả đã sử dụng để truyền tải nội dung chủ đề.

- Nên kết hợp phân tích nội dung và nghệ thuật để làm rõ sự hô ứng, hòa quyện của hai phương diện này trong cùng một (hoặc một nhóm) câu thơ. 

1.3 Lập dàn ý

- Mở bài: Giới thiệu khái quát về tác phẩm thơ song thất lục bát (nhan đề, tên tác giả) và nêu ý kiến chung về tác phẩm. 

- Thân bài: Lần lượt phân tích các phần theo bố cục tác phẩm; trong mỗi phần, chú ý phân tích những tâm tư, nỗi niềm, khát vọng,... và một số nét đặc sắc về nghệ thuật. 

Ngoài cách phân tích tác phẩm theo bố cục, có thể phân tích theo cách lần lượt đi từ nội dung đến hình thức nghệ thuật hoặc ngược lại. 

- Kết bài: Khẳng định ý nghĩa, giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. 

2. Viết bài

- Triển khai đầy đủ các ý đã có trong dàn ý.

- Mỗi ý trong phần thân bài nên được viết thành một đoạn văn.

- Khi viết, lựa chọn những từ ngữ chính xác, phù hợp, thể hiện được quan điểm và tình cảm của người viết.

- Nên sử dụng hiệu quả các thông tin ngoài tác phẩm (nếu có), giúp cho việc phân tích các giá trị của tác phẩm được rõ ràng, nổi bật hơn. 

3. Chỉnh sửa bài viết

- Rà soát xem đã triển khai đầy đủ các ý chưa, nếu thiếu thì phải bổ sung. 

- Rà soát xem bài viết đã phân tích các giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm chưa, nếu thiếu thì phải bổ sung.

- Đối chiếu quy mô và dung lượng thông tin giữa các ý. Nếu chưa cân đối thì cần điều chỉnh.

- Rà soát lỗi chính tả và diễn đạt.