BÀI 6. PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN

I. THẾ NÀO LÀ KIỂU BÀI PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN?

Phân tích một tác phẩm truyện là kiểu bài nghị luận văn học mà trong đó, người viết dùng lí lẽ và bằng chứng để làm rõ một số đặc điểm về nội dung và nghệ thuật của tác phẩm. Bài viết phải nêu được chủ đề; dẫn ra và phân tích được tác dụng của một số nét đặc sắc về hình thức nghệ thuật được dùng trong tác phẩm; từ đó, nêu lên nhận xét, đánh giá về những nét đặc sắc này.

II. LƯU Ý ĐỐI VỚI VIỆC PHÂN TÍCH MỘT TÁC PHẨM TRUYỆN

- Phải bám sát nội dung, hình thức của tác phẩm.

- Trước khi viết, cần tìm ý và lập dàn ý. Căn cứ vào đề bài để xác định cách tìm ý cho phù hợp (đặt câu hỏi hoặc suy luận)

- Các nhận xét, đánh giá trong bài văn về tác phẩm truyện, đặc biệt là các nét đặc sắc nghệ thuật, phải rõ ràng, đúng đắn, có lí lẽ và bằng chứng thuyết phục. Nên kết hợp nêu các yếu tố cần phân tích với việc phát biểu những nhận xét, cảm nghĩ của bản thân về yếu tố ấy.

- Bài văn phân tích tác phẩm truyện cần có bố cục mạch lạc, lời văn chuẩn xác, gợi cảm.

III. THỰC HÀNH

Đề bài: “Phân tích truyện ngắn Lão Hạc của Nam Cao”

a. Chuẩn bị

b. Tìm ý và lập dàn ý

- Mở bài: giới thiệu nhan đề, tác giả, thể loại và nhận xét chung về tác phẩm

- Thân bài

Nêu chủ đề và phân tích các biểu hiện làm rõ chủ đề của tác phẩm:

+ Phân tích nhan đề và đặc sắc của cốt truyện trong việc làm sáng tỏ chủ đề

+ Phân tích các nhân vật nhằm làm rõ chủ đề của truyện

* Nhân vật lão Hạc (các chi tiết về hoàn cảnh, hành động, việc làm, cử chỉ, lời nói…) trong mối quan hệ với các nhân vật khác: con trai, ông giáo, “cậu Vàng”,…

* Nhân vật ông giáo (Ông giáo là người thế nào, những chi tiết nào thể hiện điều đó?...)

+ Phân tích tác dụng của các nét đặc sắc nghệ thuật trong truyện: nghệ thuật khắc họa đặc điểm tính cách nhân vật, bút pháp miêu tả (ngoại hình và nội tâm), lựa chọn chi tiết giàu ý nghĩa, lời văn giản dị, tự nhiên,…

- Kết bài: Nhận xét khái quát về giá trị nội dung và nghệ thuật của truyện. Nêu tác động của truyện đối với cá nhân người viết bài.

c. Viết bài