BÀI 5: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CHÂU LỤC VÀ KHU VỰC TIẾT 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ CỦA CHÂU PHI. I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức: - Châu Phi là một châu lục khá giàu khoáng sản song có nhiều khó khăn do khí hậu khô, nóng... - Dân số tăng nhanh, nguồn lao động khá lớn, song số dân sống trong nghèo đói rất lớn, luôn bị chiến tranh, bệnh tật đe dọa - Kinh tế tuy có khởi sắc nhưng cơ bản phát triển chậm. Đa số các quốc gia vẫn đóng vai trò cung cấp nguyên vật liệu thô cho các nước phát triển. 2. Kĩ năng : - Kĩ năng phân tích lược đồ, bsl và thông tin để nhận biết các vấn đề của châu Phi. 3. Thái độ: - Chia sẻ với những khó khăn mà người dân châu Phi phải trải qua. 4. Định hướng phát triển năng lực - Năng lực chung: Năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực sử dụng ngôn ngữ. - Năng lực chuyên biệt: Năng lực sử dụng bản đồ, số liệu thống kê II. CHUẨN BỊ CỦA GV, HS 1. Chuẩn bị của GV: - Giáo án, Bản đồ tự nhiên châu Phi, phiếu học tập. 2. Chuẩn bị của HS: - Đọc trước bài. - Tìm một số tranh ảnh về cảnh quan và con người châu Phi, một số hoạt động kinh tế tiêu biểu của người dân châu Phi. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC 1. Ổn định 2. Kiểm tra bài cũ: 3 . Bài mới 3.1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU - Bước 1: Giao nhiệm vụ Gv cho hs xem một số hình ảnh về chủng tộc Nêgrôit, hoang mạc xahara và yêu cầu hs trả lời câu hỏi: + Tên chủng tộc? Chủng tộc này sinh sống ở đâu + Hoang mạc Xahara thuộc châu lục nào + Em biết gì về đặc điểm tự nhiên, dân cư, kinh tế của Châu Phi - Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ - Bước 3: Trao đổi thảo luận và báo cáo kết quả - Bước 4: Gv bổ sung và liên kết về bài học 3.2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI Hoạt động 1: Tìm hiểu một số vấn đề về tự nhiên, dân cư và xã hội. 1. Mục tiêu: Biết được tiềm năng phát triển kinh tế cũng như khó khăn về tự nhiên của Châu Phi 2. Phương pháp – kĩ thuật: + Sử dụng bản đồ/ phân tích bảng số liệu. + Đàm thoại gợi mở/ thuyết trình tích cực + Thảo luận nhóm 3. Phương tiện: Bản đồ Châu Phi 4. Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV, HS NỘI DUNG Bước 1: - GV: Giới thiệu một số đặc điểm tự nhiên Châu Phi: + Là châu lục lớn thứ 3 trên thế giới sau châu Á và châu Mỹ, nằm ở 2 bên đường xích đạo. + Điểm cực Bắc là mũi Blăng370 20’B thuộc Tuynidi, điểm cực nam là mũi Kim 34052’N,điểm cực Tây là mũi Anmadi 17033’T thuộc Xenêgan,điểm cực đông là mũi Haphun 51023’Đ thuộc Xômali. + DT 30.335.000km2 . Bước 2: Dựa vào hình 5.1 và kiến thức SGK: - Hãy trình bày những thuận lợi và khó khăn do tự nhiên gây ra? - Nêu các giải pháp khả thi để khắc phục những khó khăn đó? Bước 3: GV phát phiếu học tập và hướng dẫn HS tìm hiểu một số vấn đề tự nhiên Thuận lợi Khó khăn Khí hậu,cảnh quan Tài nguyên nổi bật Bước 4: HS họat động 2 nhóm để tìm hiểu thuận lợi và khó khăn: Bước 5: Đại diện nhóm trình bày kết quả. Bước 6: GV chuẩn kiến thức I.Một số vấn đề về tự nhiên: - Khí hậu khô nóng. - Các loại cảnh quan: đa dạng: rừng xích đạo và nhiệt đới ẩm, rừng cận nhiệt đới ẩm, khô, xavan, và rừng lẫn xavan, hoang mạc và bán hoang mạc. - Cảnh quan chiếm ưu thế: Hoang mạc và xavan, khí hậu khô nóng. - Tài nguyên nổi bật: + Khoáng sản: Giàu kim loại đen, kim loại màu, dầu mỏ, khí đốt đặc biệt là kim cương. + Rừng chiếm diện tích khá lớn. - Sự khai thác tài nguyên quá mức, môi trường bị tàn phá, hiện tượng hoang mạc hoá…Nguồn lợi nằm trong tay tư bản nước ngoài. - Biện pháp: +khai thác và sử dụng hợp lí tài nguyên + Tăng cường thủy lợi hóa. Hoạt động 2: Tìm hiểu một số vấn đề về dân cư và xã hội. 1. Mục tiêu: Biết được một số vấn đề cần giải quyết về dân cư và xã hội của Châu Phi. 2. Phương pháp – kĩ thuật: + Sử dụng bản đồ/ phân tích bảng số liệu. + Đàm thoại gợi mở/ thuyết trình tích cực + Thảo luận nhóm 3. Phương tiện: Bản đồ Châu Phi 4. Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV, HS NỘI DUNG Bước 1: GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi và trả lời câu hỏi: - Dân cư và xã hội châu Phi tồn tại những vấn đề gì cần giải quyết? - Dựa vào kiến thức SGK Phân tích bảng 5.1 để hoàn thành phiếu học tập sau: Các vấn đề Đặc điểm Ảnh hưởng Dân số Mức sống Vấn đề khác Bước 2: - Đại diện các nhóm lên trình bày kết quả, các nhóm khác bổ sung. - GV chuẩn hoá kiến thức. II.Một số vấn đề dân cư và xã hội: Các vấn đề Đặc điểm Ảnh hưởng Dân số - Tỉ suất sinh, tỉ suất tử, tỉ suất gia tăng tự nhiên cao nhất TG Hạn chế của sự phát triển kinh tế, giảm chất lượng cuộc sống, tàn phá MT Mức sống - Tuổi thọ trung bình thấp, HDI rất thấp. - Phần lớn các nước châu Phi dưới mức trung bình của các nước đang phát triển. Chất lượng nguồn lao động thấp. Vấn đề khác Hủ tục, bệnh tật, xung đột sắc tộc. Tổn thất lớn về người và của -> làm chậm sự phát triển nền KT-XH. Hoạt động 3: Tìm hiểu Một số vấn đề về kinh tế 1. Mục tiêu: - Kiến thức: Trình bày được một số vấn đề cần giải quyết và các giải pháp để phát triển kinh tế của Châu Phi. - Kĩ năng: nhận xét bảng 5.2 2.Phương pháp/ kĩ thuật dạy học: + Phân tích bảng số liệu + Đàm thoại gợi mở 3. Phương tiện: Bản đồ Châu Phi, bảng 5.2 (phóng to) 4. Tiến trình hoạt động: HOẠT ĐỘNG CỦA GV, HS NỘI DUNG Bước 1: GV yêu cầu: -Dựa vào bảng 5,2, nhận xét tốc độ tăng trưởng GDP của một số quốc gia châu Phi so với TG? -Trình bày thực trạng nền kinh tế châu Phi theo cấu trúc: - Thành tựu đạt được - Hạn chế - Nguyên nhân Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ. Bước 3: HS trả lời. Bước 4: GV đánh giá. III. Một số vấn đề kinh tế: 1. Thành tựu: Nền kinh tế phát triển theo hướng tích cực: Tốc độ tăng trưởng GDP cao, khá ổn định. 2.Hạn chế: - Quy mô nền kinh tế nhỏ chiếm 1,9% GDP toàn cầu, lại chiếm đến hơn 13% dân số TG. - Đa số các nước châu Phi thuộc nhóm kém phát triển nhất TG. 3. Nguyên nhân: - Sự kìm hãm của chủ nghĩa thực dân. - Đường biên giới quốc gia hình thành tuỳ tiện trong lịch sử nguyên nhân gây ra xung đột sắc tộc. - Khả năng quản lí yếu kém của nhà nước. - Dân số tăng nhanh. 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Bước 1: Giao nhiệm vụ a. Các nước châu Phi cần có giải pháp gì để khắc phục khó khăn trong quá trình khai thác và bảo vệ tự nhiên. b. Để thoát khỏi tình trạng kém phát triển các nước châu Phi cần thực hiện những giải pháp gì? c. Phân tích các nguyên nhân làm cho nền kinh tế châu Phi kém phát triển. Bước 2: Học sinh thực hiện nhiệm vụ tại lớp Bước 3: Đánh giá Giáo viên kiểm tra kết quả thực hiện của học sinh. Điều chỉnh kịp thời những vướng mắc của học sinh trong quá trình thực hiện. 3.4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG Câu 1. Giải thích vì sao Châu Phi giàu tài nguyên khoáng sản nhưng kinh tế vẫn chậm phát triển. Câu 2: Hãy phân tích tác động của những vấn đề dân sư và xã hội châu Phi tới sự phát triển kinh tế của châu lục này 3.5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI/ MỞ RỘNG - Về nhà làm bài tập số 2 SGK trang 23. - Đọc bài: Một số vấn đề của Mĩ La Tinh và nghiên cứu các câu hỏi giữa và cuối bài