BÀI 42: MIỀN TÂY BẮC VÀ BẮC TRUNG BỘ I. MỤC TIÊU 1. Kiến thức - Mô tả được vị trí, phạm vi lãnh thổ của vùng. - Đánh giá được ý nghĩa của vị trí địa lí vùng. - Phân tích và giải thích được các đặc điểm tự nhiên nổi bật của vùng. 2. Kĩ năng - Rèn kĩ năng đọc bản đồ thông qua xác định vị trí, giới hạn. - Phân tích các yếu tố tự nhiên, các mối quan hệ giữa các yếu tố tự nhiên thông qua lược đồ, tranh ảnh. 3. Thái độ - Tự hào về một miền địa lí đặc sắc và đa dạng với thiên nhiên hùng vĩ. - Có ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ các tài nguyên thiên nhiên. 4. Năng lực hình thành - Năng lực tư duy địa lí: Tìm kiếm và xử lí thông tin từ dữ liệu GV đưa cho về miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. - Năng lực sử dụng các công cụ địa lí học thông qua việc phát triển các kĩ năng làm việc với lược đồ và tranh ảnh. - Năng lực phân tích các mối liên hệ địa lí: giữa địa hình với các thành tố tự nhiên khác. - Năng lực giao tiếp: Phản hồi/ lắng nghe tích cực; trình bày suy nghĩ/ ý tưởng hợp tác, giao tiếp khi làm việc nhóm. - Năng lực tự nhận thức: tự tin khi trình bày về kết quả làm việc nhóm nhỏ. II. CHUẨN BỊ CỦA GV VÀ HS 1. Chuẩn bị của GV - Máy tính, máy chiếu. - Giáo án. Phiếu học tập. - Tư liệu bài dạy. 2. Chuẩn bị của HS - Đồ dùng học tập. - Tìm hiểu về miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. III. CÁC HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC 1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ: (?) Trình bày những đặc điểm cơ bản của tự nhiên miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ? 3. Bài mới 3.1. HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU - Bước 1: Giới thiệu nhiệm vụ: + Quan sát đoạn clip + Mô tả, vắn tắt thông tin + Em ấn tượng nhất với cảnh nào? Tại sao? -. Bước 2: + HS xem clip: https://www.youtube.com/watch?v=UHVbR64OCGI + HS trả lời câu hỏi Bước 3: GV nhận xét, vào bài mới GV vào bài: Các bạn vừa được xem qua những nét độc đáo và đầy màu sắc của thiên nhiên khu vực Tây Bắc và Bắc Trung bộ. 2 miền này là cầu nối tự nhiên giữa phía bắc và phía nam các em đã sẵn sàng đi du lịch tới miền Tây Bắc và Bắc Trung bộ chưa. 3.2. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI HOẠT ĐỘNG 1: Tìm hiểu vị trí, phạm vi lãnh thổ của miền ( phút) * Mục tiêu - Xác định được vị trí, phạm vi lãnh thổ của vùng. - Đánh giá được ý nghĩa của vị trí địa lí vùng. * Phương pháp/kĩ thuật dạy học - Phương pháp: Đặt và giải quyết vấn đề - Kĩ thuật dạy học: động não, trò chơi * Phương tiện - Mảnh ghép - Bút màu * Tiến trình hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG Bước 1: GV cho HS chơi trò chơi “ Ai nhanh hơn ” GV đưa ra thể lệ trò chơi - Chia lớp thành 4 đội. - Mỗi đội nhận được 3 mảnh ghép. - Nhiệm vụ của các đội là phải sắp xếp lại đúng trật tự các mảnh ghép sau đó các đội dùng màu tô các miền tương ứng trong vòng 1p. Bước 2: GV cho HS hoạt động theo cặp, yêu cầu HS quan sát Atlat hoàn thành nhanh phiếu học tập 1 Bước 3: GV nêu vấn đề “ Với vị trí địa lí như vậy đã ảnh hưởng tới địa hình, khí hậu của miền như thế nào?” Bước 4: HS hoạt động để hoàn thành các câu hỏi của GV Bước 5: GV gọi ngẫu nhiên HS lên chia sẻ, trình bày. HS khác góp ý ngắn gọn. GV chốt nhanh kiến thức. 1. Vị trí, phạm vi lãnh thổ - Kéo dài 7 vĩ tuyến (từ 160B-230B) - Gồm vùng núi thuộc hữu ngạn Sông Hồng từ Lai Châu đến Thừa Thiên Huế HOẠT ĐỘNG 2: Tìm hiểu đặc điểm tự nhiên của miền (25 phút) * Mục tiêu: Phân tích và giải thích được các đặc điểm địa hình nổi bật của vùng. * Phương pháp/kĩ thuật dạy học - Phương pháp: Thảo luận nhóm - Kĩ thuật dạy học: Trạm, chuyên gia, động não * Phương tiện - Phiếu học tập - Tư liệu các trạm * Tiến trình hoạt động HOẠT ĐỘNG CỦA GV VÀ HS NỘI DUNG Bước 1: Nhóm chuyên gia GV chia lớp thành 6 nhóm với 2 dãy trạm. Mỗi nhóm sẽ có thời gian chuẩn bị, hoàn thành PHT trên giấy A1 với thời gian 5 phút. - Nhóm 1: Tại sao nói “ Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có địa hình cao nhất Việt Nam”. - Nhóm 2: Phân tích đặc điểm địa hình của miền? Giải thích? - Nhóm 3: Tìm hiểu về tài nguyên thiên nhiên của miền. Bước 2: Nhóm mảnh ghép - GV tách 6 nhóm chuyên sâu thành 6 nhóm mảnh ghép. Mỗi nhóm mảnh ghép phải có đủ đại diện các thành viên ở nhóm chuyên sâu. Lưu ý: Ghép trên cùng dãy, không ghép khác dãy để tránh đi lại xáo trộn nhiều. - Nhóm mảnh ghép ngồi lại với nhau và hoàn thành nhiệm vụ mới của giáo viên: Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện vị trí địa lí, điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ từ phần kiến thức của các thành viên. Bước 3: HS tiến hành trao đổi để hoàn thành nhiệm vụ học tập. GV có thể đưa ra các câu hỏi để hỗ trợ cho HS – Thời gian hoàn thành 10 phút Bước 4: GV cử đại diện các nhóm lên treo kết quả của nhóm lên bảng. Từng nhóm lên trình bày. Các nhóm nhận xét, bổ sung. 2. Địa hình cao nhất Việt Nam - Trong giai đoạn Tân kiến tạo, miền được nâng lên mạnh -> đ/h cao, đồ sộ, hiểm trở. Nhiều đỉnh núi cao tập trung tại miền như: Phan-xi-păng: 3143m - Các dãy núi cao, các sông lớn và các cng đá vôi theo hướng TB-ĐN. - Đồng bằng bị chia cắt nhỏ hẹp. 3. Khí hậu đặc biệt do tác động của địa hình - Mùa đông đến muộn và kết thúc sớm - Nhiệt độ trung bình dưới 180C. Nhiệt độ mùa đông cao hơn ở MB và ĐBBB từ 2-3oC. - KH lạnh chủ yếu do núi cao, tác động của các đợt gió mùa đông bắc giảm nhiều. - Mùa hạ: Gió Tây Nam bị biến tính nêN khô và nóng ảnh hưởng đến chế độ mưa của miền đặc biệt là Đông Trường Sơn. - Mùa mưa chuyển dần sang thu và đông. - Mùa lũ chậm dần từ Bắc vào Nam 4. Tài nguyên phong phú đang được điều tra khai thác - Tài nguyên như: Thuỷ điện, các mỏ và các điểm qặng...-> Phần lớn còn ở dạng tiềm năng . - Nhiều loại động thực vật phong phú - Có nhiều bãi biển đẹp có giá trị du lịch -> Đ/s, KT của miền chưa phát triển. 5. Bảo vệ môi trường và phòng chống thiên tai - Cần khôi phục và phát triển rừng và các hệ sinh thái ven biển. - Luôn sẵn sàng chủ động phòng chống thiên tai 3.3. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP Bước 1: GV cho HS xem video sau bài hát: Đi để trở về. Quay toàn cảnh vùng Bắc Trung bộ. Đường link: https://www.youtube.com/watch?v=w_e_VgMbZP4 Bước 2: HS xem video và trả lời những câu hỏi sau - Em có suy nghĩ gì khi xem video trên? - Đứng trước biển đổi khí hậu toàn cầu hiện nay, theo em các tỉnh thành Miền Tây Bắc và Bắc Trung bộ nước ta nói riêng và cả nước nói chung cần có những hành động tích cực nào? 3.4. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG (?) Chỉ trên bản đồ vị trí cảu Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ và nêu ý nghĩ của vị trí địa lí đó? (?) Nêu những đặc điểm nổi bật nhất về tự nhiên của vùng (?) Học sinh làm bài tập trắc nghiệm 3.5. HOẠT ĐỘNG TÌM TÒI/ MỞ RỘNG - Bước 1: GV giao nhiệm vụ + Viết một bài báo cáo ngắn không quá 200 chữ + Cấu trúc 3 phần rõ ràng + Có hình ảnh minh họa, kích thước 4x6, kh6ng quá 4 hình cho toàn bài + Viết ngắn gọn, rõ ràng, ngôn ngữ trong sáng, bám sát nội dung trọng tâm, không sai chính tả + Nộp vào tuần sau - Bước 2: Hỏi đáp