Giải chuyên đề Kinh tế pháp luật 11 Chân trời bài 7 Hợp đồng lao động, tiền lương và thưởng, bảo hiểm Xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động

Hướng dẫn giải chuyên đề bài 2: Một số vấn đề về pháp luật lao động trang 51, chuyên đề học tập Kinh tế pháp luật 11 - sách Chân trời sáng tạo. Bộ sách được biên soạn theo định hướng đổi mới giáo dục phổ thông nhằm phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực của học sinh. Hi vọng, với cách hướng dẫn cụ thể và giải chi tiết dưới đây các em sẽ nắm bài học tốt hơn.

B. Bài tập và hướng dẫn giải

MỞ ĐẦU

Lao động là hoạt động tạo ra của cải, vật chất cho xã hội. Pháp luật lao động điều chỉnh mối quan hệ giữa người lao động, người sửa dụng lao động và các quan hệ có liên quan đến quan hệ lao động, trong đó có những vấn đề hợp đồng lao động, tiền lương và thưởng, bảo hiểm xã hội, tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động nhằm bảo vệ quyền lợi của các bên trong quan hệ lao động

Câu hỏi: Em hãy kể tên một số vấn đề được pháp luật lao động điều chỉnh và chia sẻ hiểu biết của em về những vấn đề đó

KHÁM PHÁ

1. Quy định của pháp luật lao động về hợp đồng lao động

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động 2019

- Điều 13. Hợp đồng lao động

1. Hợp đồng lao động là sự thoả thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động về việc làm có trra công, tiền lương, điều kiện lao động, quyền và nghĩa vụ của mỗi bên trong quan hệ lao động.

Trường hợp hai bên thoả thuận bằng tên gọi khác nhưng có nội dung thể hiện về việc làm có trả công, tiền lương và sự quản lí, điều hành, giám sát của một bên thì được coi là hợp đồng lao động....(SGK.tr59 -60)

Câu hỏi: 

a. Hợp đồng lao động là gì? Hợp đồng lao động có những hình thức nào?

b. Hợp đồng lao động bao gồm những nội dung chủ yếu nào?

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động năm 2019

- Điều15. Nguyên tắc giao kết hợp đồng

1. Tự nguyện, bình đẳng, thiện chí, hợp tác và trung thực

2. Tự do giao kết hợp đồng lao động nhưng không được trái pháp luật, thoả ước lao động tập thể và đạo đức xã hội

- Điều 34. Các trường hợp chấm dứt hợp đồng lao động

1. Hết hạn hợp đồng lao động, trừ trường hợp quy định tại khoản 4 Điều 177 của Bộ luật này.

2. Đã hoàn thành công việc theo hợp đồng lao động

3. Hai bên thoả thuận chấm dứt hợp đồng lao động

4. Người lao động bị kết án phạt tù nhưng không được hưởng án treo hoặc không thuộc trường hợp......(SGK,tr61-62)

Trường hợp 1:

Anh A là chuyên gia trong lĩnh vực nghiên cứu về vật liệu thân thiện với môi trường. Công ty B muốn mời anh về làm Trưởng bộ phận nghiên cứu để thực hiện các dự án mới. Sau khi gặp gỡ, phỏng vấn với lãnh đạo, anh A đồng ý làm việc tại bộ phận nghiên cứu của công ty. Các bên đã tiến hành kí kết hợp đồng lao động, mở đầu cho sự hợp tác tốt đẹp.

Trường hợp 2:

Chị C làm việc tại Công ty M đã được sáu năm. Tuy nhiên, do gia đình chị chuyển đến nơi khác sinh nên không thể tiếp tục làm việc. Chị đã gặp Trưởng phòng Nhân sự của công ty trình bày sự việc và mong muốn chấm dứt hợp đồng lao động trước thời hạn. Hai bên đạt được thoả thuận chấm dứt hợp đồng và Ban Giám đốc Công ty giao Phòng Nhân sự thực hiện các thử tục, chế độ cho chị C.

Câu hỏi: 

a. Chỉ ra các chủ thể có quyền giao kết hợp đồng lao động.

b. Cho biết việc giao kết hợp đồng lao động được tiến hành dựa trên những nguyên tắc nào.

c. Cho biết hành vi của các nhân vật trong những trường hợp trên có phù hợp với quy định của pháp luật lao động không?

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động năm 2019

- Điều 8. Các hành vi bị nghiêm cấm trong lĩnh vực lao động

1. Phân biện đối xử trong lao động

2. Ngược đãi người lao động, cưỡng bức lao động

3. Quấy rối tình dục tại nơi làm việc.

4. Lợi dụng danh nghĩa dạy nghề, tập nghề để trục lợi, bóc lột sức lao động hoặc lôi kéo dụ dỗ, ép buộc người học nghề, người tập nghề vào hoạt động trái pháp luật

5. Sử dụng lao động chưa qua đào tạo hoặc chưa có chứng chỉ kĩ năng nghề quốc gia .......(SGK,tr63)

Trường hợp 1:

Anh T muốn xin vào làm việc tại Công ty Y. Công ty đã đồng ý nhận anh T nhưng yêu cầu anh phải đặt cọc 3 triệu đồng để đảm bảo thực hiện hợp đồng lao động, số tiền này sẽ được hoàn trả nếu anh nghỉ việc.

Trường hợp 2:

Bà A mở một cửa hàng kinh doanh dịch vụ ăn uống. Bà có thuê chị B làm thu ngân và quản lí cửa hàng. Khi kí hợp đồng lao động, bà A đã giữ bản chính các văn bằng, chứng chỉ của chị B

Câu hỏi: 

a. Cho biết hành vi của các nhân vật trong những trường hợp trên có phù hợp với quy định của pháp luật lao động không và giải thích lí do.

b. Nêu một số hành vi khác bị nghiêm cấm trong quan hệ lao động mà em biết.

2. Quy định của pháp luật lao động về tiền lương, thưởng và bảo hiểm xã hội

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động năm 2019

- Điều 90. Tiền lương

1. Tiền lương là số tiền mà người sử dụng lao động trả cho người lao động theo thoả thuận để thực hiện công việc, bao gồm mức lương theo công việc hoặc chức danh, phụ cấp lương và các khoản bổ sung

2. Mức lương theo công việc hoặc chức danh không được thấp hơn mức lương tối thiểu

3. Người sử dụng lao động phải bảo đảm trả lương bình đẳng, không phân biệt giới tính đối với người lao động làm công việc.......(SGK,tr64-65)

Trường hợp 1:

Sau khi tốt nghiệp Đại học, D kí hợp đồng lao động với Công ty N. Theo hợp đồng, D được hưởng mức lương bằng 10 lần mức lương tối thiểu vùng. Gần đây, do Chính phủ điều chỉnh tăng mức lương tối thiểu nên thu nhập của D có sự thay đổi. Công ty đề nghị D kí lại hợp đồng lao động theo mức lương mới.

Trường hợp 2:

T kí hợp đồng lao động bán thời gian với cửa hàng M. Theo hợp đồng ghi rõ tiền lương được trả vào ngày 01 hằng tháng qua tài khoản ngân hàng. Tuy nhiên, dù tháng này đã tới ngày 05 nhưng T vẫn chưa nhận được lương. Khi T thắc mắc thì được chủ cửa hàng trả lời rằng,lương được thanh toán bằng tiền mặt vào ngày 15 hằng tháng.

Câu hỏi:

a. Việc trả lương được thực hiện dựa trên những nguyên tắc nào?

b. Có bao nhiêu loại và hình thức trả lương?

c.  Theo em, việc làm của cửa hàng M là đúng hay sai? Vì sao?

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động năm 2019

Điều 104. Thưởng

1. Thưởng là số tiền hoặc tài sản hoặc bằng các hình thức khác mà người sử dụng lao động thưởng cho người lao động căn cứ vào kết uqar sản xuất, kinh doanh, mức độ hoàn thành công việc của người lao động.....(SGK,tr66)

Trường hợp

Công ty A hoạt động sản xuất trong lĩnh vực giày da. Để khích lệ tinh thần làm việc và tăng năng suất, Ban Giám đốc công ty quyết định ban hành "Quy chế thưởng" mới. Theo quy định mới, mức thưởng cuối năm tăng 20% so với năm trước. Sau thí tham khảo ý kiến của tổ chức đại diện người lao động, "Quy chế thưởng" được công bố công khai. Thông tin này đã làm người lao động trong công ty rất phấn khởi vui mừng

Câu hỏi:

a. Cho biết thưởng là gì.

b. Cho biết việc Ban giám đốc Công ty A ban hành “Quy chế thưởng” mới có phù hợp với quy định pháp luật lao động không.

Thông tin

Trích Bộ luật Lao đọng năm 2019

Điều 168. Tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp

1. Người sử dụng lao động, người lao động phải tham gia bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; người lao động được hưởng các chế độ theo quy địng của pháp luật về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và bảo hiểm thất nghiệp

Khuyến khích người sử dụng lao động, người lao động tham gia các hình thức bảo hiểm khác đối với người lao động

2. Trong thời gian người sử dụng lao động nghỉ việc hưởng chế độ bảo hiêtm xã hội thì người sử dụng lao động......(SGK,tr66)

Trường hợp 1:

Bảo hiểm xã hội tỉnh T tổ chức lễ vinh danh các doanh nghiệp thực hiện tốt chính sách pháp luật về bảo hiểm xã hội. Công ty M là một trong các doanh nghiệp được tôn vinh về bề dày thành tích trong lĩnh vực này.....(SGK,tr67)

Trường hợp 2:

Chị A nộp đơn vào làm công nhân tại Công ty X. Nhân viên Phòng Nhân sự gợi ý rằng chị A không kí hợp đồng lao động để không phải đóng bảo hiểm xã hội và các khoản khác. CHị A đã đồng ý. Sự việc này bị phát hiện cơ quan chức năng đã xử phạt vi phạm hành chính 50 triệu đồng và buộc khác phục hậu quả đối với Công ty X.

Câu hỏi:

a.Cho biết quy định về bảo hiểm xã hội được thể hiện như thế nào qua thông tin trên.

b. Cho biết hành vi nào của các cá nhân, tổ chức trong những trường hợp trên vi phạm quy định pháp luật lao động về bảo hiểm xã hội. Nếu hậu quả của hành vi vi phạm đó.

3. Quy định của pháp luật lao động về tranh chấp và giải quyết tranh chấp lao động

Thông tin

Trích Bộ luật Lao động năm 2019

- Điều 179. Tranh chấp lao động

1. Tranh chấp lao động về quyền và nghĩa vụ, lợi ích phát sinh giữa các bên trong quá trình xác lập, thực hiện hoặc chấm dứt quan hệ lao động; tranh chấp giữa các tổ chức đại diện người lao động với nhua; tranh chấp phát sinh từ quan hệ có liên quan trực tiếp đến quan hệ lao động. Các loại tranh chấp lao động bao gồm....(SGK,tr67)

Trường hợp

Do có sự khác nhau về cách hiểu, cách thực hiện nội dung lao động tại Công ty C nên giữa Công đoàn cơ sở và Ban Giám đốc công ty đã phát sinh tranh chấp lao động. Để đảm bảo quyền lợi của người lao động và người sử dụng lao động, các bên đã tiến hành giải quyết tranh chấp thông qua thương lượng, thoả thuận và thống nhất cách hiểu những nội dung còn mâu thuẫn trong nội quy lao động

Câu hỏi

a. Cho biết các loại tranh chấp lao động và các yếu tố phải tôn trọng khi giải quyết tranh chấp lao động.

b. Cho biết việc giải quyết tranh chấp trong trường hợp trên dựa theo nguyên tắc nào.

Thông tin

Theo Điều 187, 188,189, 192,193,195,196 Bộ luật Lao động năm 2019

- Thẩm quyền giải quyết tranh chấp lao động

+ Hoà giải viên lao động;

+ Hội đồng trọng tải lao động

+Toà án nhân dân

- Trình tự giải quyết tranh chấp lao động cá nhân

+ Đối với tranh chấp lao động cá nhân có thể giải quyết thông qua thương lượng, hoà giải viên lao động,Hội đồng trọng tài lao động,Toà án nhân dân.

 

Trường hợp giải quyết tranh chấp lao động cá nhân thông qua hoà giải viên lao động bao gồm các bước: triệu tập các bên và tổ chức phiên họp hoà giải; khi kết thúc phiên họp nếu hoà giải thành thì hoà giải viên lao động lập biên bản hoà giải thành, nếu hoà giải viên lao động lập biên bản hoà giải không thành, các bên cso quyền yêu cầy Hội Đồng ...(SGK,tr69)

Trường hợp

Do có tranh chấp về việc đơn phương chấm dứt hợp đồng lao động với doanh nghiệp B, anh A đã có đơn yêu cầu anh C (hoà giải viên lao động) tiến hành giải quyết tranh chấp. Sau ba ngày kể từ khi được nhận đơn, anh C đã tiến hành triệu tập hai bên có tranh chấp để tổ chức phiên hoà giải. Tại phiên hoà giải, anh C đã hướng dẫn, hỗ trợ các bên thực hiện việc thương lượng....(SGK,tr70)

Câu hỏi: 

a. Vẽ sơ đồ các bước tiến hành giải quyết tranh chấp lao động.

b. Cho biết việc làm của anh C có đúng trình tự giải quyết tranh chấp lao động không.

LUYỆN TẬP

Câu hỏi 1: Em đồng tình hay không đồng tình với nhận định nào sau đây? Vì sao?

a. Thưởng là bắt buộc trong quan hệ lao động.

b. Mọi lao động đều phải tham gia bảo hiểm xã hội.

c. Mức lương tối thiểu có sự thay đổi qua từng thời kì.

d. Hợp đồng lao động có thể kí kết thông qua mạng Internet.

 

e. Mức lương trả cho người lao động do người sử dụng lao động quyết định.

g. Tất cả thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động đều là hợp đồng lao động.

h. Tranh chấp lao động là tranh chấp giữa người lao động và người sử dụng lao động trong

Câu hỏi 2: Em hãy đọc các trường hợp và nhận xét hành vi của những cá nhân, tổ chức sau:

Trường hợp a. Mặc dù chị D là lao động tự do nhưng chị đã đăng kí tham gia bảo hiểm xã hội tự nguyện. Chị còn vận động người quen của mình tham gia bảo hiểm xã hội.

Trường hợp b. Anh C khởi kiện Công ty M ra Toà án về việc tranh chấp lao động do công ty áp dụng kỉ luật bằng hình thức sa thải đối với anh là không có lí do chính đáng.

Trường hợp c. Công ty N nợ lương của nhân viên trong nhiều tháng. Khi người lao động yêu cầu đối thoại để được giải đáp về vấn đề này, Ban giám đốc công ty đã từ chối và đe dọa không trả lương.

Câu hỏi 3: Em hãy đọc trường hợp sau và trả lời câu hỏi

Trường hợp. Do gia đình khó khăn nên A (16 tuổi) đã đến Công ty B để xin việc và được Công ty B kí hợp đồng lao động và nhận vào làm việc nhưng chưa có sự đồng ý của bố mẹ A. Công ty cũng không ghi rõ mức lương trong hợp đồng lao động. Sau khi A làm việc được ba tháng với mức lương 3 triệu đồng thì Công ty B đã sa thải A mà không nêu rõ lí do.

- Việc kí kết, chấm dứt hợp đồng lao động của Công ty B đối với A có đúng quy định pháp luật hay không? Vì sao?

- Theo em, cần có thái độ như thế nào đối với hành vi vi phạm quy định pháp luật lao động?

 

Câu hỏi 4: Cho biết ý kiến của em về việc làm của các nhân vật, tổ chức trong những trường hợp sau:

- Trường hợp a. Bà A và bà B cùng là tiểu thương buôn bán ở chợ Y. Do thấy gần nhà có nhiều người nhận lương hưu, cuộc sống đỡ vất vả nên bà A muốn tham gia đóng bảo hiểm xã hội. Biết điều này, bà B khuyên bà A không nên đóng vì bảo hiểm xã hội chỉ dành cho lao động có trả lương hàng tháng.

- Trường hợp b. Chị D kí hợp đồng lao động làm công nhân dọn vệ sinh cho Công ty M. Theo hợp đồng, lương được trả vào ngày 01 hàng tháng, tuy nhiên tháng này công ty không trả lương đúng hạn. Khi chị D và các đồng nghiệp khác thắc mắc thì được thông báo công ty sẽ tạm giữ lương một tháng của công nhân để khấu trừ nếu có làm hư hao tài sản.

VẬN DỤNG

Câu hỏi 1: Em hãy tìm hiểu thông tin về một số hành vi vi phạm pháp luật về hợp đồng lao động, tiền lương, thưởng, bảo hiểm xã hội và chọn một trường hợp để phân tích những hậu quả có thể xảy ra từ những hành vi đó.

Câu hỏi 2: Em hãy cùng nhóm bạn xây dựng bài thuyết trình trước lớp có nội dung về một vấn đề cấp bách đặt ra trong đời sống liên quan đến pháp luật lao động.

Bình luận

Giải bài tập những môn khác