Hoạt động mở đầu:

1. Vì sao giãn cách và đeo khẩu trang (Hình 22.1) lại có vai trò quan trọng trong phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) do SAR-CoV-2 gây ra?
2. Giãn cách và đeo khẩu trang có phải là biện pháp cần thiết đối với tất cả các bệnh do virus không? Vì sao ?

Trả lời: 

1. Giãn cách và đeo khẩu trang (Hình 22.1) lại có vai trò quan trọng trong phòng chống dịch viêm đường hô hấp cấp (COVID-19) do SAR-CoV-2 gây ra vì virus SAR-CoV-2 lây truyền chủ yếu thông qua đường hô hấp, do đó, việc giao tiếp không đeo khẩu trang và tiếp xúc gần là điều kiện thuận lợi khiến vi rút lây lan.

2. Giãn cách và đeo khẩu trang không phải là biện pháp cần thiết đối với tất cả các bệnh do virus vì phương thức lây truyền của các loại virus là không giống nhau: có virus lây qua đường hô hấp, có virus lây qua đường nước bọt, đường máu,...

I. Phương thức lây truyền và cách phòng, chống virus gây bệnh ở thực vật

Câu hỏi 1. Nêu một số thiệt hại do virus gây ra trên cây trồng.

Trả lời: 

Virus gây bệnh vàng lùn, vàng lùn xoắn lá, lùn sọc đen trên lúa và nhiều căn bệnh khác làm giảm năng suất cây trồng, thậm chí làm chết cây.

Câu hỏi 2. Nêu các cách thức virus xâm nhập vào tế bào thực vật

Trả lời: 

Virus xâm nhập từ cây này sang cây khác thông qua thụ phấn, các vết thương do côn trùng chích hoặc vết xây xát do nông cụ gây ra.

Câu hỏi 3. Virus có thể lây nhiễm trong cây bằng cách nào?

Trả lời: 

Trong cơ thể thực vật, virus xâm nhập vào tế bào chủ và thay đổi hệ gene trong tế bào đó sau đó chúng sao chép và lây nhiễm sang tế bào bên cạnh qua cầu sinh chất hoặc lâu nhiễm đến các bộ phân khác thông qua hệ thống mạch dẫn.

Câu hỏi 4. Cây bị nhiễm virus thường có những biểu hiện gì? Chúng ta nên làm gì để phòng, chống virus gây bệnh ở thực vật?

Trả lời:

- Cây bị nhiễm virus thường có những hình thái thay đổi như lá bị đốm vàng, thân đốm nâu, bị sọc hay vằn, thân còi cọc hoặc bị lùn. 

- Để phòng, chống virus gây bệnh ở thực vật, nên chọn giống cây sạch bệnh, đồng thời tiêu diệt vật chủ trung gian truyền bệnh, hoặc tạo giống cây trồng kháng virus. Ngoài ra nên phát triển vaccine và thuốc đề phòng, chống virus thực vật.

Vận dụng 1. Vì sao để hạn chế sự lây truyền của virus gây bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá ở lúa, người ta thường phun thuốc diệt rầy nâu?

Trả lời:

Để hạn chế sự lây truyền của virus gây bệnh vàng lùn, lùn xoắn lá ở lúa, người ta thường phun thuốc diệt rầy nâu vì rầy nâu là vật chủ trung gian truyền virus từ cây bệnh sang cây sạch bệnh.