II. DẠNG 2 – ĐỀ KIỂM TRA TỰ LUẬN

ĐỀ 1

Câu 1 (4 điểm). Phương pháp quan sát là gì và được thực hiện như thế nào?

Câu 2 (6 điểm). Lấy ví dụ minh họa cho từng phương pháp nghiên cứu và học tập môn Sinh học.

Hướng dẫn trả lời

Câu 1

Khái niệm: Là phương pháp sử dụng tri giác để thu thập thông tin về đối tượng được quan sát.

Các bước thực hiện phương pháp quan sát:

Bước 1: Xác định đối tượng quan sát (các sinh vật sống, hoạt động sinh lí,…) và phạm vi quan sát (môi trường tự nhiên, phim ảnh, phòng thí nghiệm,…).

Bước 2: Xác định công cụ quan sát cho phù hợp với từng đối tượng và phạm vi quan sát (kính hiển vi, kính lúp).

Bước 3: Thu thập, ghi chép và xử lí các dữ liệu quan sát được (sổ tay, máy ghi âm,...).
Câu 2

Phương pháp quan sát: Quan sát các loài thực vật và ghi nhận lại đặc điểm của các cơ quan. Dựa vào các dữ liệu thu thập được, tiến hành phân loại thực vật.

Phương pháp làm việc trong phòng thí nghiệm: Để quan sát cấu tạo của một số sinh vật đơn bào ta làm theo các bước: nhỏ một giọt nước ao lên lam kính, sau đó đậy lamen và thấm nước thừa, đưa lên kính hiển vi quan sát ở vật kính 40x.

Phương pháp thực nghiệm khoa học: Để đánh giá ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự nảy mầm của hạt, ta có thể thiết kế thí nghiệm như sau:

Chuẩn bị 2 lô thí nghiệm (lô 1: gieo các hạt đã được ngâm trong nước ở 20oC; lô 2: gieo các hạt đã được ngâm trong nước ấm khoảng 40oC); quan sát và so sánh số lượng hạt nảy mầm ở mỗi lô thí nghiệm; đưa ra giải thích và kết luận.