BÀI 13: VẬT DẪN NHIỆT TỐT, VẬT DẪN NHIỆT KÉM

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

Câu hỏi: Nhiệt có thể truyền từ vật này sang vật khác hoặc phần này sang phần khác của một vật. Những vật nào dẫn nhiệt tốt? Những vật nào dẫn nhiệt kém?

Giải nhanh:

• Các kim loại: bạc, đồng, vàng, nhôm, sắt,... dẫn nhiệt tốt.

• Gỗ, nhựa, bông, len, xốp, thuỷ tinh, không khí,... dẫn nhiệt kém.

1. Vật dẫn nhiệt tốt và vật dẫn nhiệt kém

Câu 1: Thí nghiệm tìm hiểu vật dẫn nhiệt tốt, vật dẫn nhiệt kém.

Chuẩn bị: Cốc nước có nước đá, thìa nhựa, thìa kim loại.

Tiến hành:

- Làm cách nào để biết giữa thìa kim loại và thìa nhựa (Hình 1), thìa nào dẫn nhiệt tốt hơn?

- Đề xuất cách làm thí nghiệm.

- Thực hiện thí nghiệm.

Từ kết quả thí nghiệm rút ra nhận xét: vật nào dẫn nhiệt tốt hơn, vật nào dẫn nhiệt kém hơn.

Giải nhanh:

- Nhúng hai thìa vào cốc nước đá trong cùng 1 thời gian, thìa nào lạnh hơn chính là thìa dẫn nhiệt tốt hơn.

-> Thìa kim loại dẫn nhiệt tốt hơn, thìa nhựa dẫn nhiệt kém hơn.

Câu 2: Thảo luận tìm các vật dẫn nhiệt tốt hoặc vật dẫn nhiệt kém.

Giải nhanh:

• Các kim loại: bạc, đồng, vàng, nhôm, sắt,... dẫn nhiệt tốt.

• Gỗ, nhựa, bông, len, xốp, thuỷ tinh, không khí,... dẫn nhiệt kém.

2. Ứng dụng tính dẫn nhiệt của vật

Câu 1: Quan sát hình 2 và trả lời câu hỏi.

- Bộ phận nào của nồi và chảo (Hình 2a) dẫn nhiệt kém, bộ phận nào dẫn nhiệt tốt?

- Để giữ cho nước trong ấm nóng lâu thì giỏ đựng ấm và bên trong giỏ (Hình 2b) cần làm bằng vật dẫn nhiệt tốt hay dẫn nhiệt kém? Nêu tên một số vật có thể sử dụng làm giỏ và lót trong giỏ ấm.

- Nồi gang (Hình 2c) dẫn nhiệt tốt hay dẫn nhiệt kém? Khi chuyển nồi gang rời khỏi bếp lửa cần chú ý điều gì?

- Vì sao ta thường đội mũ len (Hình 2d) vào những ngày đông giá rét?

Giải nhanh:

- Cán nồi/chảo dẫn nhiệt kém, lòng nồi/chảo dẫn nhiệt tốt.

- Để giữ cho nước trong ấm nóng lâu thì giỏ đựng ấm và bên trong giỏ cần làm bằng vật dẫn nhiệt kém. Một số vật có thể sử dụng làm giỏ và lót trong giỏ ấm: xốp, len, bông, nhựa, ...

- Nồi gang dẫn nhiệt tốt. Khi chuyển nồi gang rời khỏi bếp lửa cần dùng đồ lót tay để tránh bị bỏng.

- Ta thường đội mũ len vào những ngày đông giá rét vì len dẫn nhiệt kém giúp giữ ấm.

Câu 2: Trong thế giới tự nhiên, các loài vật luôn thích nghi với điều kiện biến đổi nhiệt độ của môi trường sống. Quan sát hình 3 và trả lời câu hỏi.

- Vì sao chim cánh cụt và gấu trắng Bắc Cực cần có bộ lông dày?

- Vì sao sói xám có bộ lông rất dày vào mùa đông?

Giải nhanh:

- Chim cánh cụt và gấu trắng Bắc Cực cần có bộ lông dày vì bộ lông dày (dẫn nhiệt kém) sẽ giúp chúng giữ nhiệt để có thể sống với thời tiết khắc nghiệt.

- Sói xám có bộ lông rất dày vào mùa đông để có thể giữ ấm cho cơ thể.

Câu 3: Quan sát hình 4. Nêu và giải thích một số cách chống nóng, chống rét cho người, vật nuôi và cây trồng.

Giải nhanh:

a - Đốt củi sưởi ấm chống rét cho học sinh.

b - Che phủ nilong chống rét cho cây trồng.

c - Mặc cho gia súc: bao tải gai, bao tải dứa, chăn, áo cũ, …để chống rét.

d - Sử dụng tôn lạnh để chống nóng.

Câu 4: Vì sao về mùa lạnh, khi vịn tay vào lan can bằng thép ta thấy lạnh hơn khi vịn tay vào lan can bằng gỗ?

Giải nhanh:

Vì thép dẫn nhiệt tốt hơn gỗ.

Câu 5: Mẹ bạn Hoa đổ nước sôi vào hai bình giữ nhiệt a và b (Hình 5). Bạn Hoa cầm bình a, tay thấy ấm còn cầm bình b tay không thấy ấm. Bình nào giữ nước nóng lâu hơn? Vì sao?

Giải nhanh:

Bình b giữ nước nóng lâu hơn. Vì bình b cách nhiệt tốt hơn  bình a.

Câu 6: Kể tên một số vật dẫn nhiệt tốt, dẫn nhiệt kém có trong nhà em.

Giải nhanh:

Dẫn nhiệt tốt: xoong, nồi, thìa nhôm, ...

Dẫn nhiệt kém: giỏ ấm, phích nước nóng, mũ len, …

Câu 7: Biết cách giữ cơm nóng lâu bằng hộp cách nhiệt tự chế.

Giải nhanh:

Sử dụng các nguyên liệu cách nhiệt như: xốp, thủy tinh, gỗ, nhựa, không khí, ... để chế tạo.

Câu 8: Giữ ấm cho vật nuôi hay chống rét cho cây trồng bằng cách đơn giản.

Giải nhanh:

- Che phủ nilong chống rét cho cây trồng.

- Mặc cho vật nuôi quần áo (bao tải gai, bao tải dứa, chăn, áo cũ,…) để chống rét.