BÀI 23: THIÊN NHIÊN CHÂU NAM CỰC

Đặc điểm tự nhiên

Câu 1: Dựa vào hình 23.1, hình 23.2 và thông tin trong bài, em hãy cho biết đặc điểm nổi bật của địa hình bề mặt châu Nam Cực.

Giải nhanh:

- Đặc điểm nổi bật của địa hình bề mặt châu Nam Cực là toàn bộ được phủ bởi lớp băng dày. Lớp băng này làm cho bề mặt châu lục trở nên bằng phẳng, hình thành các cao nguyên băng rộng lớn, giống như những chiếc khiên khổng lồ. Phần trung tâm của địa hình cao hơn, còn phần rìa thấp dần xuống. Ngoài ra, châu Nam Cực cũng có các băng thềm lục địa, hình thành chủ yếu trong các vịnh biển và các vùng bờ biển nông.

Câu 2: Dựa vào hình 23.3, hình 23.4 và thông tin trong bài, em hãy:

- Nhận xét lượng mưa hằng năm và sự phân bố lượng mưa ở châu Nam Cực.

- Nhận xét nhiệt độ trung bình năm tại các trạm. Cho biết sự chênh lệch nhiệt độ giữa các tháng trong năm như thế nào?

Giải nhanh:

- Châu Nam Cực có lượng mưa rất thấp, trung bình chỉ khoảng 166 mm/năm. Mưa chủ yếu xảy ra vào mùa hè ở các khu vực ven biển và đảo, trong khi vùng nội địa gần như không mưa.

- Nhiệt độ rất thấp suốt năm, không bao giờ vượt quá 0°C, và có sự chênh lệch nhiệt độ lớn giữa các tháng, từ -36,6°C vào tháng lạnh nhất đến -14,4°C vào tháng ấm nhất tại các trạm nghiên cứu như Bai-đơ.

Câu 3: Dựa vào hình 23.5 và thông tin trong bài, em hãy:

- Kể tên một số loài sinh vật chính ở châu Nam Cực.

- Cho biết tại sao các sinh vật tồn tại được trong điều kiện môi trường khắc nghiệt ở châu Nam Cực?

Giải nhanh:

- Châu Nam Cực có thực vật như rêu, địa y, tảo, nấm và động vật như thú chân vịt, chim cánh cụt, hải cẩu, hải báo và các loài chim biển. 

- Các sinh vật này đã thích nghi với điều kiện môi trường khắc nghiệt nhờ lớp mỡ dày, lông rậm không thấm nước và khả năng chịu đựng nhiệt độ cực thấp từ -40°C đến -50°C.

Câu 4: Dựa vào hình 23.1 và thông tin trong bài, em hãy:

- Kể tên các loại khoáng sản ở châu Nam Cực.

- Cho biết dầu mỏ và khí tự nhiên phân bố chủ yếu ở đâu?

Giải nhanh:

- Các loại khoáng sản ở châu Nam Cực: than đá, sắt, dầu mỏ, khí tự nhiên.

- Dầu mỏ và khí tự nhiên phân bố chủ yếu ở biển Rớt.

Kịch bản về sự thay đổi thiên nhiên châu Nam Cực khi có biến đổi khí hậu toàn cầu 

Câu hỏi: Quan sát hình 23.6 và dựa vào thông tin trong bài, em hãy viết kịch bản về sự thay đổi thiên nhiên châu Nam Cực khi có biến đổi khí hậu toàn cầu.

Giải nhanh:

Châu Nam Cực đang chứng kiến sự thay đổi môi trường vì biến đổi khí hậu toàn cầu. Nhiệt độ trung bình toàn cầu dự kiến tăng 1,1°C - 2,6°C vào cuối thế kỷ XXI, với nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan và mực nước biển tăng. Sự ấm lên này làm tan chảy lớp băng Nam Cực nhiều hơn, khiến các khối băng trôi ra biển và nguy hiểm cho các tàu thuyền. Băng tan cũng thu hẹp địa bàn sống của chim cánh cụt và làm thay đổi môi trường sinh sống của các sinh vật biển.

Luyện tập – Vận dụng

Câu 1: Lập sơ đồ tóm tắt những đặc điểm chính của thiên nhiên châu Nam Cực.

Giải nhanh:

Câu 2: Giải thích vì sao châu Nam Cực được gọi là hoang mạc lạnh của thế giới?

Giải nhanh:

Châu Nam Cực là hoang mạc lạnh của thế giới với khí hậu giá buốt, nhiệt độ thường không vượt quá 0°C và ổn định suốt năm. Mùa đông (từ tháng 3 đến tháng 10) là thời kỳ lạnh nhất, với nhiệt độ trung bình từ -15°C đến -20°C ở rìa lục địa và từ -60°C đến -70°C ở vùng trung tâm. Lượng mưa hàng năm rất thấp và chủ yếu là tuyết rơi, trong khi bề mặt châu lục gần như được bao phủ bởi lớp băng dày.

Câu 3: Đặc điểm nào về tự nhiên của châu Nam Cực làm em ấn tượng nhất? Hãy thu thập thêm thông tin về đặc điểm ấy.

Giải nhanh:

Châu Nam Cực, với thời tiết khắc nghiệt, là nơi sinh sống của nhiều loài động vật đặc trưng như chim cánh cụt hoàng đế, hải cẩu Weddell và giáp xác Euphausia superb. Chim cánh cụt hoàng đế là loài lớn nhất và nặng nhất trong số chim cánh cụt, sống theo quần thể và có khả năng sống sót nhờ cấu tạo cơ thể đặc biệt. Hải cẩu Weddell có thể thích nghi với điều kiện khí hậu khắc nghiệt và sống theo quần thể trong mùa sinh sản. Giáp xác Euphausia superb là loài giáp xác phổ biến, cung cấp nguồn thức ăn cho nhiều loài động vật khác và có giá trị quan trọng trong hệ sinh thái biển.

Ngoài ra, châu Nam Cực còn có các loài động vật khác như cá voi lưng gù, hải báo, cá băng, chim nhạn và mực ống, đều thích nghi với môi trường khắc nghiệt này và đóng vai trò quan trọng trong cân bằng sinh thái của khu vực.