BÀI 23. KHÁI QUÁT VỀ SINH SẢN Ở SINH VẬT

HOẠT ĐỘNG MỞ ĐẦU

CH: Ở ong mật, ong cái có bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội (2n) trong khi ong đực lại có bộ nhiễm sắc thể đơn bội (n). Nguyên nhân nào đã dẫn đến sự khác nhau về bộ nhiễm sắc thể ở ong đực và ong cái?

Đáp án chuẩn:

Ở ong, vì hình thức sinh sản là không thụ tinh, trứng sẽ phát triển thành ong đực với bộ NST đơn bội. Ngược lại, khi trứng được thụ tinh, nó sẽ phát triển thành ong cái có bộ NST lưỡng bội.

I. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA SINH SẢN Ở SINH VẬT

CH 1: Những ví dụ nào sau đây là sinh sản ở sinh vật? giải thích

a, Tôm, cua mọc lại càng sau khi bị gãy

b, Voi mẹ sinh ra voi con

c, Cây cam ra hoa, kết trái

d, Cây đậu phát triển từ hạt đậu

Đáp án chuẩn:

- Ví dụ b và c là sinh sản ở sinh vật

- Giải thích: Vì đây là quá trình tạo cá thể mới, thông qua sinh sản, các tính trạng được duy trì từ thế hệ này sang thế hệ khác, làm tăng số lượng các thể duy trì nòi giống, đảm bảo cho sự tồn tại và phát triển liên tuch của loài

Luyện tập: Cho ví dụ về một số sinh vật (động vật, thực vật) có hình thức sinh sản vô tính, sinh sản hữu tính

Đáp án chuẩn:

- Sinh sản hữu tính: người, gà, chó, mèo, trai sông, giun đất,...

- Sinh sản vô tính: các loại khoai, cây mía, dương xỉ.

II. CÁC DẤU HIỆU ĐẶC TRƯNG CỦA SINH SẢN Ở SINH VẬT

CH 2: Quan sát Hình 23.2 và 23.4, hãy xác định các dấu hiệu đặc trưng trong quá trình sinh sản ở dâu tây và người.

Đáp án chuẩn:

- Dâu tây: sinh sản vô tính

  + Cơ thể mới hình thành từ một phần cơ thể mẹ.

  + Quá trình nguyên phân được điều hòa chủ yếu qua cơ chế kiểm soát chu kỳ tế bào.

- Người: sinh sản hữu tính

  + Sự kết hợp giữa giao tử đực và cái tạo thành hợp tử. Hợp tử phát triển thành cơ thể mới.

  + Quá trình nguyên phân, giảm phân và thụ tinh được điều hòa chủ yếu qua quá trình phát sinh giao tử dưới tác động của các hormone.

Vận dụng: Nhiều loài sinh vật trong tự nhiên (ruột khoang, trùng sốt rét,...) có thể sinh sản vô tính hoặc sinh sản hữu tính tùy theo từng giai đoạn phát triển, điều kiện môi trường,... điều này có ý nghĩa như thế nào đối với các loài sinh vật đó?

Đáp án chuẩn:

- Điều này giúp sinh vật tồn tại và thích nghi với điều kiện môi trường, giai đoạn sống.

Ở thủy tức:

- Sinh sản vô tính: Đâm chồi khi điều kiện thuận lợi. Chồi phát triển và tách khỏi cơ thể mẹ để trở thành thủy tức con độc lập.

- Sinh sản hữu tính: Thụ tinh trứng của thủy tức cái bởi tinh trùng của thủy tức đực khi điều kiện khắc nghiệt. Trứng phát triển thành thủy tức con, sống tiềm sinh cho đến khi điều kiện thuận lợi trở lại.